Gard Nilssen Supersonic Orchestra laat Bimhuis beven
CONCERTRECENSIE. Gard Nilssen Supersonic Orchestra, Bimhuis, 6 oktober 2022
beeld: Dirk Neven
door: Cyriel Pluimakers
Sinds de wisseling van artistieke leiding in januari 2018 lijkt het Bimhuis nog steeds te zoeken naar een nieuw profiel. Enerzijds is er te weinig aandacht voor de jazztraditie en anderzijds mist de programmering de scherpe kantjes die altijd het kenmerk vormden van dit Amsterdamse podium. Opmerkelijk is dat veel en met name Amerikaanse musici ons kikkerlandje tegenwoordig links laten liggen en elders in Europa een plek om op te treden vinden.
Slagwerker Gard Nilssen omringd door onder meer saxofonisten Mette Rasmussen en Macieij Obara (l) en Kjetil Møster.
Aardschok
Bijzonder is het dan ook dat een van de belangrijkste muzikale gebeurtenissen van dit moment, het Scandinavische Gard Nilssen Supersonic Orchestra, een podium krijgt op wat ooit de kraamkamer van de improvisatiemuziek was: een bigband met een uniek en bijna revolutionair geluid dat refereert aan de artistieke avant-garde uit de jaren zestig en zeventig. De Noorse drummer Nilssen heeft een onconventioneel ensemble samengesteld met drie drummers, drie contrabassisten en tien blazers. Een pianist en gitarist ontbreken in de bezetting.
Duidelijk is dat het podium van het Bimhuis en eigenlijk ook de zaal een maatje te klein is voor de imposante oerklank die de musici weten voort te brengen. De start van het concert heeft dan ook de contouren van een aardschok. Daarna volgt een wonderlijke afwisseling van volkse melodieën en soms knerpende improvisaties. Echo’s van Alexander von Schlippenbach’s Globe Unity Orchestra en het Peter Brötzmann Tentet herleven. De blazers zoeken de uitersten van hun instrumenten op terwijl de ritmesectie gedreven voortpompt om chaos te vermijden. 
Gard Nilssen Supersonic Orchestra met rechts slagwerkers Håkon Mjåset Johansen en Hans Hulbækmo en bassist Ingebrigt Håker Flaten.
Verpletterend
Die kenmerkende puls houdt de muziek in het gareel: bandleider Nilssen bewaakt zorgvuldig het proces. Bijzonder is dat het orkest, na hun geslaagde ‘The Music Is Yours’ debuut uit 2019, nu komt met allemaal nieuw repertoire. Veel composities zijn wederom afkomstig van saxofonist André Roligheten en worden telkens gekenmerkt door gestructureerde passages afgewisseld met vrije improvisaties van de koper- en rietblazers. Onconventionele instrumenten als de contrabasklarinet en bassaxofoon sieren het toneel, naast de meer bekende.
Soms lijkt het geluid van het orkest op een kudde op hol geslagen olifanten of een wall of sound, dan weer zorgen dwarsfluiten even voor een subtiel en intiem moment. Een bonte afwisseling is het resultaat en de algehele indruk die het Supersonic Orchestra achterlaat is verpletterend. De altsaxofonisten Mette Rasmussen en Macieij Obara zorgen voor pittig solowerk en de trompettisten Thomas Johannessen en Goran Kajes wisselen elkaar af met muzikale vondsten. Gard Nilssen’s Supersonic Orchestra is een organisme dat leeft en het Bimhuis tot in zijn grondvesten laat beven. De enthousiaste zaal smeekt om een toegift en die kom er dan ook. Vormt hun komst de opmaat naar een gedurfdere programmering? Of is het misschien een appetizer voor een herleving van de fameuze October Meeting in 2023?
