Als percussionist sta ik open voor alles om me heen
INTERVIEW
beeld: Thomas Huisman
door: Stefan de Graaf
Percussionist en docent Marijn Korff de Gidts over creatieve zoektochten en muziekonderwijs.
Wie zo nu en dan buiten de eigen comfortzone treedt ontdekt nieuwe dingen en wie vaste routines doorbreekt stelt zich open voor nieuwe ervaringen. Muziek en improvisatie kunnen daarbij helpen. We spreken percussionist, improvisator en docent Marijn Korff de Gidts in Podium Mozaïek in Amsterdam-West. Zijn fascinatie voor alles wat geluid maakt wordt tijdens het tafelgesprek ter plekke gedemonstreerd: “Als percussionist beperk je je niet tot je eigen instrument, je kunt alles als je instrument zien, ook dit peperstel, deze lepel of kop muntthee.” Muziek is van en voor iedereen, zo lijkt Korff de Gidts te willen benadrukken. Immers iedereen kan muziek maken door zich te oefenen in het luisteren en door te leren improviseren.
Vrijer
“Als percussionist sta ik open voor alles om me heen, het is voor mij echt iets anders dan het bespelen van één instrument, zoals bijvoorbeeld piano of viool. Het is op een bepaalde manier vrijer. Ik ben constant op zoek naar nieuwe geluiden en klanken; het is een creatieve zoektocht. De nieuwsgierigheid die ik als professioneel percussionist heb lijkt op de constante verwondering van een kind. Ik koester die onbevangenheid. Muziek maken begint met jezelf openstellen en te luisteren. Voor musici is dat een noodzaak en een voorwaarde om te kunnen samenspelen. Maar het is iets essentieels en voor iedereen. Door te luisteren vind je aansluiting bij de ander. Daarin ligt de kracht van muziek. Luisteren is iets wat je kunt leren. Je kunt het oefenen.”
“Ik tart mijn muzikale comfortzone regelmatig en doe dat ook met mijn studenten. Dat doe ik bijvoorbeeld door muziek te laten horen die heel erg aansluit op hun muzieksmaak en er vervolgens stap voor stap vanaf te bewegen. Wat gebeurt er dan? Staat iemand er open voor of vormt iemand zich meteen een mening over de muziek? Het heeft met je karakter en persoonlijkheid te maken. Mijn hoofd is één grote muziekbibliotheek en ik kan koppelingen leggen met mensen en personen. Zoek je de comfortzone op of houd ze je juist een spiegel voor?”
"In ons educatieve systeem blijft het ontwikkelen van de
intuïtie vaak onderbelicht."
Radio Kootwijk
Oncomfortabele situaties opzoeken kunnen leiden tot nieuwe ervaringen als je zorgt voor een veilige omgeving en een zorgvuldige regie: “Met het ensemble Radio Kootwijk Live deden we onderzoek naar nieuwe vormen van interactie tussen musici en publiek. Vaak is die interactie minimaal. De traditionele verhouding tussen musici en publiek omdraaien klinkt dan wel erg resoluut, maar door een goede vorm te kiezen en een goede opbouw te ontwerpen werkt het heel goed. Een goed voorbeeld daarvan is het stuk ‘Anyone Can Do It’ van Mayke Nas, waarbij zes mensen uit het publiek worden uitgenodigd om het podium te betreden. Op het scherm waren, in het begin, eenvoudige instructies te lezen. Door de geleidelijke opbouw overwonnen ze hun gêne en transformeerden ze bijna onopgemerkt in performers en musici. Bij dergelijke live experimenten maak je resolute keuzes en dwing je daarmee anderen ook tot het maken van keuzes. Soms haken er dan ook mensen af. Dat hoort erbij.”
“Het opzoeken van grenzen gaat soms ook te ver. Maar de provocatie staat altijd in het teken van het bieden van nieuwe ervaringen. Daarom bieden we ook altijd ruimte voor feedback en nagesprekken. Het is belangrijk om de ervaring te benoemen en het een plek te geven. Het gaat in de eerste plaats om het bieden van een live ervaring. Hoe kunnen we dingen ook anders ervaren? Het gaat eigenlijk altijd over connectie en het maken van contact. Door grenzen op te zoeken kun je routines doorbreken en kan er echt contact ontstaan. Dat kan psychologisch zijn maar ook heel fysiek. Het ervaren van geluid door het te voelen bijvoorbeeld. Bij één van onze concerten werd het publiek uitgenodigd om het geluid fysiek te ervaren door een hand op een cello te leggen.”
Talig
“Wij worden op een wijze getraind om alles met ons hoofd te doen en rationeel dingen op te lossen. Communicatie is vaak snel, talig, visueel en rationeel. In ons educatieve systeem blijft het ontwikkelen van de intuïtie vaak onderbelicht. Muziek kan bijdragen aan het vergroten van je intuïtie. Met muziek communiceer je zonder woorden. Muziek is voor het overgrote deel non-verbale communicatie en het is niet zo moeilijk om daarvan de kracht te ontdekken. In talige communicatie komen verschillen in cultuur, achtergrond en scholing impliciet maar ook expliciet naar voren. In non-verbale communicatie zijn deze verschillen er niet en daardoor gaat contact maken zo moeiteloos. Wie de taal van muziek spreekt of verstaat overbrugt deze verschillen.”
'De ongeremdheid van kinderen is een onuitputtelijke bron
voor muzikale improvisatie.'
"Ik geef op het Conservatorium van Amsterdam les aan musici en docenten om in groepen les te geven. Musici zijn vaak gewend om op individuele basis les te geven. Ik vind dat je als musicus in staat moet zijn om met weinig middelen iets te maken, met kinderen of met professionele musici. Musici zijn vaak meer bezig met het wat en minder met het hoe. Maar muziek gaat over intentie en energie en dus voor een groot deel over het hoe. Het staat in contrast met acteurs die weten dat je alleen met het script nog maar tien procent in handen hebt van wat je wilt communiceren. Het overgrote deel heeft te maken met het hoe. Muziek en theater kunnen elkaar dus goed aanvullen.”
Natuurlijk
“De ongeremdheid van kinderen, hun fantasie en rijkdom aan ideeën is een onuitputtelijke bron voor muzikale improvisatie. Het is jammer als in het muziekonderwijs die vrijheid niet of te weinig wordt benut. Ik heb met anderen improvisatievormen ontwikkeld voor kinderen waarbij de kinderen met de ideeën komen. Zij komen met de muzikale ingrediënten. Kinderen zijn nog niet erg goed in structuur aanbrengen en in het vinden van een goede vorm. Daar help ik bij. Maar doordat de kinderen de ideeën en het materiaal zelf hebben ingebracht voelen ze zich eigenaar en laat je ze tegelijkertijd zien dat muziek maken heel natuurlijk en eenvoudig kan zijn.”
“Met Radio Kootwijk Live ontdekten we de potentie van muziek en improvisatie door het in andere settings te plaatsen. Door het bijvoorbeeld in te zetten binnen bedrijven. Door de reacties die we kregen ontdekten we welke potentie muziek heeft om te transformeren. Muziek kun je zien als een middel. Tijdens één van de sessies vroegen we bijvoorbeeld om een gesprek, dat op de werkvloer had plaatsgevonden, opnieuw op te voeren. Door dit gesprek vervolgens door een groep musici na te laten spelen ontdekten de medewerkers dat het gesprek toch wat stroef verliep. Het is een vorm van feedback geven die heel direct is én tegelijkertijd mild. Ten slotte wordt door de muzikale imitatie het verbale eruit gefilterd en blijft de non-verbale communicatie over. En daar zit juist het doorslaggevende aspect van menselijke communicatie en interactie.”
Radio Kootwijk Live - The Perfect Moment
Stefan de Graaf interviewt musici, componisten en cultureel ondernemers die muziek tevens als middel zien om samenwerking te creëren en te verbinden, om op die manier een bijdrage te leveren aan hun omgeving of de maatschappij.
Eerder interviewde De Graaf in dit kader:
