Echte jazz, kom daar nog maar eens om
CONCERTRECENSIE. Rein de Graaff Trio & Eric Alexander, Paradox Tilburg, 4 maart
beeld: Liesbeth Keder
door: Erno Elsinga
Ongetwijfeld zal Rein de Graaff als zovelen geconstateerd hebben dat de jazz allang geen jazz meer is. In een tijd waarin zelfs overleden musici middels hologrammen nog concerten verzorgen, heeft de gepassioneerd beboppianist geen website en wordt een tournee per post aangekondigd. Echte jazz, komt dat zien.
Het Rein de Graaff Trio met tenorsaxofonist Eric Alexander op het podium van Paradox.
Missionaris
De Graaff, inmiddels 73 jaar, toog in de jaren zestig naar New York om er te studeren en te spelen met de groten der aarde zoals Dexter Gordon, Arnett Cobb en Johnny Griffin. De Groninger schreef de Boy Edgar Prijs en de Bird Award achter zijn naam, nam ruim veertig albums op en verkondigd met de gedrevenheid van een missionaris nog immer de oervormen van de jazz, opdat deze niet verloren gaan.
Met Amerikaanse gastsaxofonisten toert De Graaff met generatiegenoot Eric Ineke en contrabassist Marius Beets sinds jaar en dag door Nederland om de bebop- en cool-jazztraditie levendig te houden, zoals nu met tenorsaxofonist Eric Alexander die zijn invloeden ontleent aan George Coleman en John Coltrane en zijn sporen onder meer verdiende aan de zijde van Pat Martino. Een saxofonist met een muzikaal palet variërend van postbop, mainstream tot soul-jazz en, naast eigen werk, als sideman op zo’n zestig albums terug te vinden is.
Contrabassist Marius Beets, Eric Alexander en slagwerker Eric Ineke.
Ambacht
Het concert in Tilburg verliep zoals te verwachten viel. De traditionele jazzschema’s werden eindeloos opgerekt en dienden vooral – met het thema als verbindend bruggetje - als kapstok voor de keurig over de vier musici verdeelde solo’s. Slagwerker Ineke (68) sloeg in zijn enthousiasme de balans nogal eens aan gort, maar op zijn ritmevastheid en creativiteit viel weinig aan te merken. Contrabassist Beets beperkte zich veelal tot een droge lopende bas, maar kwam in zijn solopartijen met ontvlambaar spel indrukwekkend tot leven.
De Graaff zette zijn oneindige kennis van het bebopidioom vakkundig om in melodieuze solo’s waar de krachtige, vaak kort aangeblazen melodielijnen van Alexander over de stevige bebopstukken en weelderige ballads muzikaal het meeste avontuur boden.
Binnen het hippe, hedendaagse jazzgebeuren is de bebop een museumstuk. Een muzikaal ambacht dat in zijn puurste vorm nog door weinigen op niveau wordt uitgeoefend. Veteraan Rein de Graaff heeft niet de behoefte de platgetreden paden van zijtakken te voorzien. En waarom zou hij ook. Echte jazz, kom daar nog maar eens om.
Rein de Graaff in de serie Jazzportretten.
Voor heel veel New Orleans- en Swingfanaten was de Bebop revolte die door Charlie Parker en Dizzy Gillespie in gang was gezet ook de teloorgang van wat zij als echte Jazz beschouwden. De Mouldy Figs, zo werden ze toch genoemd? Louis Armstrong was een fanatieke woordvoerder van deze kliek. Die vond de ontwikkelingen op 52nd Street ook maar helemaal niks. En nu zijn sommige Bebopmusici zelf verdroogde moraalridders geworden met in Amerika als voornaamste woordvoerder het trieste voorbeeld van het omlaag gevallen talent Wynton Marsalis en hier te lande o.a. dus Rein de Graaff die ook al op de laatste ZomerJazzFietsTour er blijk van gaf niets op te hebben met de klanken die elders op het festival waren te horen. Maar over het hoe en waarom dus geen woord. De “echte” Jazz van Rein de Graaff kon alleen maar ontstaan bij de gratie van het feit dat musici grenzen verlegden en overschreden waarbij elementen uit oudere stijlen of werden aangescherpt of afgeschaft en waar zeker nieuwe elementen aan werden toegevoegd die op dat moment nog niet standaard tot het Jazz vocabulaire behoorden wat voor Armstrong cum suis de reden was zich er faliekant tegen te keren en om die redenen ook vonden dat die muziek de naam Jazz niet meer mocht dragen.
Bert Dobben (E-mail ) - 08-03-’16 15:47
Ja Pol, er zijn een heleboel witte Nederlandse mannen die verstand
hebben van echte jazz, vrouwen ook trouwens en ja, ik geloof dat ik er ook een ben.In Nederland misschien wel meer witte dan zwarte.
Jouw bovenbuurman Bert Dobben is het vast eens met jouw afkeer van
witte jazz, getuige zijn relaas over, de witte, Rein de Graaf.
Pol, ik begrijp best, dat je niet goed weet wat echte Jazz is, maar
om er dan een kleur aan te verbinden, vind ik wat ver gaan.
Trouwens, in Belgie is, volgens zeggen, een groep groene jazzmannen actief en, het moet niet gekker worden, in Beieren is
een geel pianotrio opgericht; och : What's in a Color ! isn't Pol?
Jan Verwey (E-mail ) (URL) - 16-03-’16 13:40
Was mijn relaas tegen Rein de Graaff gebaseerd op zijn huidskleur? Dat Pol het pigmentgehalte er ineens bij haalt is zijn zaak maar ik had het over totaal andere zaken. Volgens mij werd het u tijdens het lezen van mijn stuk even helemaal zwart voor de ogen. Gisteravond in Groningen nog een waanzinnig concert meegemaakt van het voor driekwart uit witte mannen bestaande Mostly other people do the killing.
Bert Dobben - 18-03-’16 13:30