CD-RECENSIE

Rembrandt Frerichs – Continental
bezetting: Rembrandt Frerichs piano; Guus Bakker akoestische bas; Vinsent Planjer drums
opgenomen: 2011
release: maart 2012
label: Challenge Records
tracks: 11
tijd: 60:00
website: www.rembrandtfrerichs.nl
door: Stefan de Graaf



'[…] it felt natural to me to incorporate elements from the musical history of my continent into the music, but without losing the exuberance and expressive playfullness of American jazz', verklaart Rembrandt Frerichs in de hoestekst die leest als een artistiek statement en waarbij hij op subtiele wijze de Amerikaanse jazztraditie uitwuift.

En inderdaad, de mix van Arabische invloeden, de ingetogen harmonieën en legato lijnen ('Arrivé Am Clue'), de sferische en modernistische composities ('Zamurka'), afgewisseld met ritmische en groovy nummers ('Countdown') zijn niet in de eerste plaats hun dank verschuldigd aan de Amerikaanse jazztraditie. Maar zijn een uiting van een eigenzinnige en brede – ja zelfs intercontinentale – visie op jazz.

Het album kent vele schakeringen, is kristalhelder en biedt vele aanknopingspunten met andere muziektradities buiten de jazz, zoals de Arabische muziek en de Europese kamermuziektraditie. De helderheid van de composities en het samenspel doet denken aan het (klassieke) principe van de polyfonie (gelijkwaardigheid en zelfstandigheid van stemmen), dat bij jazz in de geijkte rolverdeling tussen solo en begeleiding regelmatig wegvalt. De gelijkwaardige rolverdeling en de kristalheldere transparantie zorgen er bij dit album voor dat de luisterervaring zich verdiept en verrijkt. Ultiem luistergenot dat zich goed laat illustreren aan de hand van het nummer 'La Alpujarra', onderlegd met aanstekelijke ritmes, Arabische invloeden en melodieuze one-liners.

Naast deze gebalanceerde bezetting ligt de expressiviteit van het album in de diversiteit, zoals het contrast tussen ritmische opzwepende nummers en de verstilde en meditatieve composities. In dat opzicht is het album zelf een compositie waarbij de diverse delen op één of andere manier perfect in elkaar passen en elkaar aanvullen. Regelmatig wordt de expressiviteit van het instrument zelf uitgebuit. Zo klinkt in het prachtige 'Ji Yuan' de piano als een citer, doordat de pianosnaren met metalen objecten in trilling worden gebracht. En door het afdempen van de snaren  in 'Boemel' en 'Countdown' krijgt de pianoklank een funky randje. Het trio klinkt als een klassiek kamermuziekensemble in 'Arrivé Am Clue' wanneer Guus Bakker lange lijnen uitspeelt op de contrabas en Frerichs dit met een zich herhalend akkoordenpatroon ondersteunt. 

De klassieke ingetogenheid die het karakter bepaald van veel composities doet denken aan de muziek van Brad Mehldau, John Taylor of Fred Hersch, maar onderscheidt zich onder meer door een heldere eenvoud en een link met Arabische muziek. Uitbundigheid als expressiviteit pur sang is dit trio vreemd, en daarin merk je dat deze musici geworteld zijn in de cultuur van het Europese continent. Inderdaad continental. Efficiënte spaarzaamheid, transparantie en beheerst spel voeren de boventoon. Zelfs op momenten waar je zou verwachten dat de energie rijkelijk gaat stromen, zoals bij 'Countdown', blijft alles beheerst. Daardoor blijft deze muziek in emotioneel opzicht ook wat afstandelijk; soms mis je het rauwe en het rafelige. Maar wie zich kan overgeven aan het pure luisteren en wie zich kan openstellen voor de muzikale reikwijdte van dit trio, heeft nog veel te ontdekken.

• Cd-presentatie Rembrandt Frerichs Trio - Continental: vrijdag 13 juli in Bimhuis