FESTIVALRECENSIE. Orange Jazz Days, TivoliVredenburg Utrecht, 3-5 oktober 2025
beeld: Olga Beumer, Ton van Leeuwen
door: Cyriel Pluimakers

Waar het in de jazzprogrammering van het Utrechtse TivoliVredenburg de afgelopen jaren aan een zeker kompas ontbrak, komt de organisatie nu volmondig naar buiten met een driedaags programma gewijd aan Nederlandse jazz. Een uniek statement in een periode waarin de cultuur in ons kikkerlandje her en der de nodige butsen heeft opgelopen. Samenwerking is er gezocht met onder meer Buma Cultuur en InJazz en dat betaalt zich uit in een veelzijdige line-up met een nationale staalkaart van solorecitals tot bigbands.

  
Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Benjamin Herman, en Mete Erker op de eerste editie van Orange Jazz Days in Utrecht.

Zeggingskracht
De vrijdag opent aan het einde van de middag met een lezing door wenschapper Loes Rusch met als titel ‘It Takes a Village’. Ze geeft een brede schets van wat er allemaal nodig is aan instellingen om de jazz in Nederland aan de praat te houden. Ook spreekt ze de dringende boodschap uit dat de conservatoria hun opleidingen meer op de beroepspraktijk moeten richten. Zonder ondernemersvaardigheden is een afgestudeerde muzikant kansloos. 

Het concertprogramma opent met het ambitieuze Nu-Art Orchestra onder leiding van Marike van Dijk dat komend seizoen ensemble in residence is in TivoliVredenburg. Bijzonder is hun door trombonist Louk Boudesteijn gecomponeerde hommage aan de grote baanbreker Reinbert de Leeuw. In de Club Nine zaal presenteert basklarinettist Joris Roelofs zijn soloproject Red Flag, waarin hij muziek en linkse politiek bij elkaar brengt. Geïmproviseerd wordt er onder meer op liederen die verbonden zijn met artiesten als Paul Robeson, Kurt Weill en Frida Kahlo. Roelofs is niet alleen een virtuoos maar imponeert met name door zijn inhoudelijke zeggingskracht. 

  
Nu-Art Orchestra, Joris Roelofs solo en Jazz Orchestra of the Concertgebouw.

Hoogtepunt
Het Jazz Orchestra of the Concertgebouw brengt een verrassend programma met de muziek van Misha Mengelberg. Het voelt onwennig aan om zijn tegendraadse muziek in een traditionele bigband bezetting te horen, maar de verbluffende solo van trompettist Ruud Breuls op ‘De Sprong, O Romantiek der Hazen’ blijft nog secondelang in de lucht hangen. Een hoogtepunt vormt vervolgens het optreden van Zack Lober’s NO FILLER’, voor de gelegenheid uitgebreid met tenorsaxofonist Jasper Blom. Met trompettist Suzan Veneman vormt hij een weergaloze frontline. Imponerend ook is contrabassist Lober’s onbegeleide solo op ‘Besame Mucho’ en de voortdurend verbindende percussie van Sun-Mi Hong. Een mooie afsluiter van de eerste avond vormt het melodieuze recital door saxofonist Tineke Postma en pianist Marc van Roon. 

Spiritueel
Het Paradox Jazz Orchestra, dit keer geleid door de jonge Chris Muller, opent de zaterdag van Orange Jazz Days. Centraal staat de  muziek van Ruud Bos, die jarenlang componeerde voor de omroeporkesten en hierbij nauw aansloot bij de Amerikaanse jazz. De jaren zestig en zeventig herleven: tenorsaxofonist Jesse Schilderink, altsaxofonist Paul van der Feen en pianist Rembrandt Frerichs zorgen voor doortastende solo’s. Muller dirigeert ook drie eigen stukken, geïnspireerd door de typerende aanpak van Bos. 

 
Zack Lober’s NO FILLER’ van bassist Lober (m), Tineke Postma en Marc van Roon.

In de Cloud Nine zaal eert tenorsaxofonist Meter Erker de grote jazzvernieuwer Albert Ayler. Zijn optreden heeft een bijzonder spiritueel karakter en zijn ritmesectie met pianist Floris Kappeyne, contrabassist Tijs Klaassen en drummer Wouter Kühne is uit de kunst. Het moment waarop Klaassen de leider met gestreken contrabas ondersteunt in de compositie ‘Ja’ maakt diepe indruk. 

Hardbop
Altsaxofonist en klarinettist Mo van der Does laat een prachtig programma horen met zijn zevenkoppige Motet. De frontline staat als een huis, met naast hem trompettist Alister Payne, tenorsaxofonist Matthias van den Brande en basklarinettist Jessie Brevé. Alle repertoire is afkomstig van de leider en vormt een aangename synthese tussen klassiek en jazz. Ook als solist imponeert Van der Does: in het Nederlandse podiumcircuit, waar hij beslist niet vaak genoeg te zien is, zou hij een meer prominente plek verdienen. 

  
Paradox Jazz Orchestra, Mo van der Does Momet en Ben van den Dungen SLY M.

Ook de bekende tenorsaxofonist Ben van de Dungen is van de partij met zijn ‘SLY M’ formatie waarin hij op energieke wijze de hard bop laat herleven. Zijn spel is als vanouds aanstekelijk en repertoire van Duke Ellington en Horace Silver krijgt een heerlijk swingend jasje. Het fameuze ICP Orchestra sluit de tweede avond af met een bloemlezing uit hun repertoire. Muziek van Herbie Nichols, Ab Baars, Jackie McLean wordt met verve gebracht en drummer Han Bennink laat zijn brushes op ongeëvenaarde wijze ritselen in Mengelbergs ‘Samba Zombie’. 

Wereldtop
Uiteraard mag altsaxofonist Benjamin Herman met zijn Alto Festival niet aan de feestvreugde ontbreken en hij vormt dan ook de rode draad op de derde en laatste dag. In het voorprogramma treedt altsaxofonist Kasper Rietkerk op, die in Londen woonachtig is. Zijn ensemble KRSIKX heeft net als nieuwkomer een Edison gewonnen en speelt een nogal schoolse versie van post bop, waarin het peper en zout ontbreekt.  

  
ICP Orchestra en Benjamin Herman Alto Festival met onder meer Erena Terakubo en Miru Han.

Na de pauze schudt Herman de zaal uit zijn slaap met naast hem twee kanjers van altsaxofonisten: de uit Japan afkomstige Erena Terakubo en Miru Han, die zijn geboorteland Zuid-Korea verlaten heeft om in Amsterdam te gaan studeren.  Nederlands repertoire vormt voornamelijk de leidraad voor hun set en klassiekers als Mengelbergs ‘Rumboon’ en Theo Loevendie’s ‘Finch Eye’ zetten meteen de toon. Pianist Timothy Banchet draagt de ballad ‘About a Flower’ bij waarin Terakubu en Han mogen schitteren.

‘Inhale Exhale’ vormt een eerbetoon aan de voortijdig overleden Peter Guidi, die meerdere generaties saxofonisten heeft opgeleid. Terakubu, die ook haar plek gevonden heeft in New York, laat in een glanzende versie van Elllington’s ‘In A Sentimental Mood’ horen dat ze tot de wereldtop behoort. Het optreden en daarmee ook de geslaagde première van Orange Jazz Days wordt in stijl afgesloten met Mengelberg’s ‘Samba Zombie’. Op naar een volgende editie van de Orange Jazz Days!’ 

Gezien: 3-10 Nu-Art Orchestra, Joris Roelofs Red Flag, Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Zack Lober’s NO FILL3R en Tineke Postma & Marc van Roon. 4-10 Paradox Jazz Orchestra, Mete Erker Trio + 1, Mo van der Does Motet, Ben van den Dungen’s SLY M en ICP Orchestra. 5-10 Kasper Rietkerk’s KRSIX en Benjamin Herman’s Alto Festival.

• orangejazzdays.nl