Jeroen van Vliet maakt faam meer dan waar
CONCERTRECENSIE. Uitreiking BUMA/Boy Edgarprijs, Bimhuis Amsterdam, 14 december '14
beeld: Ron Beenen, Eddy Westveer
door: David Cohen
Met de BUMA/Boy Edgarprijs 2014 won pianist Jeroen van Vliet, volgens het juryrapport een van de ‘paar grote dichters van de Nederlandse geïmproviseerde muziek’, niet alleen een geldbedrag en een plastiek van Jan Wolkers, maar ook de organisatie van een concertavond in het Bimhuis. Op deze avond kregen luisteraars een levendig idee van de enorme veelzijdigheid die de pianist eigen is.
Jeroen van Vliet neemt de Boy Edgar Prijs in ontvangst en speelde in het Bimhuis met onder meer trio OGU & Claudio Puntin (l) en Estafest (r).
Het eerste optreden werd verzorgd door OGU, één van de nieuwe groepen van Van Vliet, waarin hij samen met gitarist Bram Stadhouders en slagwerker Etienne Nillesen de open paden van de vrij geïmproviseerde muziek verkent. Zeer sfeervol wist het ensemble motieven op de elektrische gitaar, warme lagen op piano en keyboard en fantasierijke percussie te combineren tot intrigerende, meeslepende muziek.
Claudio Puntin
Speciaal voor deze gelegenheid had (bas)klarinettist Claudio Puntin zich bij de band aangesloten: zowel met zijn instrumenten als met een welbenut effectenpaneel had hij een prachtige invloed op het geluid van de groep, waardoor het lastig te geloven was dat hij voor het eerst meedeed. Jeroen van Vliet bewees zich op de achtergrond als een meester in het aanjagen en ondersteunen.
Gitarist Bram Stadhouders (OGU). Van Vliet speelde duo's met Eric Vloeimans en basgitarist Carlo Mombelli.
Bij het grote publiek is de pianist het bekendst als lid van Eric Vloeimans’ Gatecrash. Deze avond greep hij echter samen met de trompettist terug op het materiaal waarmee ze in 1995 voor het eerst duoconcerten gaven. Vloeimans speelde prachtige lijnen op Van Vliets wals ‘Treasure’, waar de pianist zichzelf eens te meer als een formidabel solist betoonde op het vederlichte ‘Dreamland’.
Ook later op de avond zou Van Vliet in een duo met basgitarist Carlo Mombelli laten horen hoe goed hij andere musici beter kan laten spelen. Vóór de uitreiking vroeg presentatrice Vera Vingerhoeds hem hoe hij dat deed. “Dat is puur een muzikale overweging. Als ik ondersteunend speel, komt daar geen strategie aan te pas”, antwoordde hij. “Improviseren gaat in eerste instantie om luisteren. Luisteren naar wat je in je hoofd hoort, de milliseconde vóór je een noot aanslaat.”
Van Vliet ontving de prijs uit handen van zijn eerste leraar Willem Kühne. De internationale band Sikeda. Van Vliet en Oene van Geel.
Bescheidenheid
Het tekent de bescheidenheid van de pianist, die zich op volstrekt natuurlijke wijze op de achtergrond houdt en zich zo vanzelfsprekend in het geluid van alle ensembles te plaatsen weet, dat je bijna zou vergeten dat de avond om hem draaide. Om dit gebrek aan zelfingenomenheid werd hij dan ook door zijn oude leraar Willem Kühne geroemd, die uiteindelijk de prijs uitreikte en daarbij schrijver Koen Schouten aanhaalde: “Jeroen van Vliet is niet all-round, hij is zichzelf.”
Het maakt de prestatie van de pianist er niet minder om, integendeel. Dat hij niet alleen solo een groot improvisator is, maar de kunst zichzelf te blijven ook samen met anderen verstaat, mocht blijken bij het optreden van Estafest. Meer dan bij de verkennende jazz van het vrij spelende trio OGU vloog de energie door het uitverkochte Bimhuis: het kwartet met altviolist Oene van Geel, Anton Goudsmit op elektrische gitaar en rietblazer Mete Erker ging tot het uiterste. 
Carlo Mombelli. Tot slot speelden alle muzikanten gezamenlijk op het podium van het Bimhuis.
Hun energie werd door de internationale band Sikeda, waar Van Vliet in 2008 de North Sea Jazz Compositieopdracht voor schreef, nauwelijks geëvenaard. Dit ensemble van drums, percussie, basgitaar, cello en tenorsaxofoon speelde enorm enerverende jazz die zelfs nog werd overtroffen door de slotact, waarbij alle dertien muzikanten van de avond meededen op een feestelijke uitvoering van Van Vliets ‘Hyper’.
Egotripperij
De avond was verlopen in prettige sfeer en geen moment vervallen tot egotripperij. Jeroen van Vliet was er voor zijn prijsuitreiking in geslaagd een programma samen te stellen dat precies deed wat het moest doen: het toonde zowel de enorme veelzijdigheid als de lust naar avontuur die hem als onderscheidend winnaar van de Boy Edgarprijs eigen moet zijn. “Sluipend maken zijn verhalen zich van je meester”, vermeldde het juryrapport. Van Vliet maakte het in het Bimhuis meer dan waar.
Zie ook:
- 27-06-14 Juryrapport Buma Boy Edgarprijs 2014: Jeroen van Vliet (pdf)
- 27-06-14 Buma Boy Edgarprijs voor Jeroen van Vliet (achtergrond)
- 19-03-14 Het gereedschap van Jeroen van Vliet is intuïtie (interview)
