BOEKBESPREKING
door: Mischa Andriessen

'Horizons Touched, The Music of ECM' bevat een schat aan informatie en indrukwekkend beeldmateriaal.

“Horizons Touched” is een cadeau. In de eerste plaats voor het Duitse platenlabel ECM wier roemruchte geschiedenis in dit boek heel erg fraai in beeld wordt gebracht. Natuurlijk valt er geen onvertogen woord over de platenmaatschappij en haar oprichter en producent Manfred Eicher, want “Horizons Touched” is eerst en vooral een eerbetoon aan het baanbrekende werk dat Eicher heeft verzet. Dat zal heus niet allemaal over rozen zijn gegaan, maar dat de ongetwijfeld bestaande donkere bladzijdes uit de bijna dertig jarige historie van ECM onbelicht blijven, belet het boek niet met name ook een cadeau voor de lezer te zijn.

“Horizons Touched” bevat een schat aan informatie en indrukwekkend beeldmateriaal. Daarmee is het een belangrijk naslagwerk dat voor veel liefhebbers van zowel jazz als hedendaags klassieke muziek een onmisbaar pronkstuk in hun boekencollectie zal worden. Zo bevat het boek de volledige discografie van het label met de complete bezetting- en opname-informatie.

De opzet van “Horizons Touched” is even helder als prettig. Telkens is er een lang essay dat een bepaald interessegebied van Eicher over het voetlicht brengt; zijn voorliefde voor Scandinavische artiesten bijvoorbeeld, de opvallende vormgeving van de hoezen of invloed van Bach op hedendaagse componisten. Als reactie op die lange teksten zijn dan steeds korte statements van of interviews met betrokken musici opgenomen. Vooral die kortere stukken doen recht aan de vele heel bijzondere muzikanten uit de stal van Editions of Contemporary Music zoals het label voluit heet.

Zo is er een ontroerende tekst van Charles Lloyd waarin hij verteld over de invloed van Bartók en Booker Little op zijn werk, over de jaren van armoede en frustratie en waarom hij toch altijd heeft doorgezet. Elke keer als hij erover denkt te stoppen hoort hij wat drummer Billy Higgins zei: blijf werken aan de muziek.

Al die teksten zijn persoonlijk omdat zij vanuit de invalshoek van de artiest zijn geschreven. Sommige zijn heel theoretisch, andere beperken zich tot het ophalen van herinneringen, maar bij elkaar brengen ze de geschiedenis van de Duitse platenmaatschappij treffend in beeld, maar vertellen ze vooral op een verslavende manier over hun mooie maar moeilijke vak en belichten er en passant de meest verrassende facetten van.

Aan voor het label erg belangrijke artiesten als Arvo Pärt, Jan Garbarek en Keith Jarrett zijn aparte hoofdstukken gewijd. Jarrett zelf heeft ook een zeer inzichtelijk essay over de kunst van de vrije improvisatie bijgedragen. Zijn onuitstaanbare divagedrag wordt in de media terecht vaak breed uitgemeten, maar daarbij verdwijnt het onwaarschijnlijke talent van de pianist toch ook te dikwijls naar de achtergrond. Zijn tekst laat er in elk geval geen misverstand over bestaan hoe zwaar het is wat Jarrett doet; keer op keer vanuit het niets spelen, uren achter elkaar en dat al jaren op indrukwekkend hoog niveau. Dat moet slopend zijn waardoor ’s mans uitbarstingen wel enigszins te begrijpen zijn.

Behalve musici en musicologen komen filmmakers, ontwerpers en geluidstechnici aan het woord. Zo wordt beetje bij beetje elk denkbaar facet van de brede horizon van het label belicht en zal “Horizons Touched” een boek zijn dat je nog vaak van de plank haalt om even door te bladeren of te lezen, want het is een perfect verzorgd borreltafelboek als een waardevol naslagwerk ineen.    

• Steve Lake & Paul Griffiths: Horizons Touched, The Music of ECM. Granta Books ISBN 978-1-86207-880-2 
• Horizons Touched is verkrijgbaar via de ECM-website, Bol.com en in de betere boek- en cd-winkel.