Fotografeerverbod
VAN DE HOOFDREDACTIE 
door: Rinus van der Heijden
Tijd voor een nieuwe auto. Dus op naar een van de plaatselijke automobielbedrijven. In de showroom staat precies de wagen die het moet worden. Even onderhandelen en de koop is gesloten. Wanneer wordt-ie afgeleverd? Over twee dagen? Mooi zo!
De auto staat klaar. Maar zonder wielen. De verkoper kijkt of dit de normaalste zaak van de wereld is. Twee dagen geleden was de wagen toch nog wel compleet? “Jawel, maar nu moet er mee worden gereden.” Ja en? Normaal toch? “Nee, want de milieuverenigingen in dit land zijn tegen de uitstoot van schadelijke stoffen die auto’s in grote hoeveelheden produceren.” Ja maar, dan kan er toch niet mee worden gereden? “Nee, het zij zo, de milieuverenigingen hebben het voor het zeggen.”
Een ongeloofwaardig verhaal? Jazeker. Maar als je er een praktische blauwdruk overheen legt, dan is het zo gek nog niet. Die praktijk bestaat er uit, dat Jazzenzo de laatste tijd meerdere malen is geconfronteerd met een verbod om foto’s te laten maken tijdens concerten. Dat verbod komt naar eigen zeggen niet van clubs waar de optredens plaatsvinden, maar van de managementbureaus van de musici. In het geval van de North Sea Jazz Club in Amsterdam resulteert dat in een verbod aan de fotograaf, juist voor aanvang van een concert, om zijn werk te doen. Bij het Bimhuis, ook in Amsterdam, ligt het iets anders: daar wordt de accreditatie voor de fotograaf een of twee dagen voor het concert, ingetrokken.
Jazzenzo komt daarmee in een onmogelijk parket en wordt rechtstreeks getroffen in zijn journalistieke beleid. Dat bestaat er onder meer in, dat wij besprekingen van concerten geïllustreerd willen zien met foto’s. Geen vreemde wens, want wij allen leven in een beeldmaatschappij, waar afbeeldingen langzamerhand de overhand gaan nemen op teksten. Foto’s leveren bovendien een meerwaarde aan de recensies, omdat onze professionele fotografen van elke foto een kunstwerkje proberen te maken. Argumenten die ons al lang geleden deden besluiten recensies en foto’s hand in hand te laten gaan.
Maar nu liggen er steeds vaker de verboden op fotografie. Je kunt dit soort verordeningen scharen onder het begrip Berufsverbot. Fotografen worden er immers rechtstreeks door getroffen. Zij willen met hun foto’s verslag doen van het evenement waar zij naar toe zijn gestuurd, om dat later terug te zien op de pagina’s of sites van de media waarvoor zij werken. Door de verboden komt daar niets van in. Maar erger nog, zij worden ook financieel getroffen, omdat zij aan opdrachten niet kunnen voldoen.
Het verbod op het maken van foto’s tijdens concerten is volstrekt onzinnig. Zo’n verbod komt tot nu toe ook alleen maar van buitenlandse musici en hun achterban. Een van hen is Avishai Cohen, die kortgeleden in de North Sea Jazz Club optrad en fotografen confronteerde met de stalorder: geen foto’s. Cohen mag een goede musicus zijn, maar tegelijkertijd is hij ook een onaangenaam persoon. Bij een optreden in jazzclub Paradox in Tilburg, vijf jaar geleden, beval hij sluiting van de bar. Alsof hij composities van de middeleeuwse Hildegard von Bingen kwam vertolken, hogepriesteres van stiltemuziek. In plaats van zijn eigen, beslist luidruchtige muzikale concept. Geen mens die daar het klikken van fotocamera’s bovenuit zou horen.
En 23 april in Amsterdam het volgende absurde bevel: geen foto’s. Zonder enige consideratie: niet fotograferen tijdens de eerste drie nummers. Of alleen maar tijdens het eerste stuk. Nee: geen foto’s!
Popidool Beyoncé heeft dezelfde spatjes als Avishai Cohen. Tijdens haar recente ‘The Mrs. Carter Show World Tour’ kregen alle fotografen een verbod opgelegd om hun werk te doen. Slechts de door haarzelf uitgekozen Frank Micelotta mocht knippen. Na de Beyoncétour, waarmee ze ook Nederland aandeed, mochten muziekredacties een of meerdere foto’s van Micelotta van een website plukken. De reden voor dit Berufsverbot? Beyoncé vond dat ze niet flatteus genoeg overkwam op de foto’s van de andere fotografen.
Het is niet zeker dat Avishai Cohen aan dezelfde ijdelheid lijdt als Beyoncé. Bovendien is hij niet de enige die fotograferen verbiedt. Jazzenzo is er de laatste tijd meerdere malen mee geconfronteerd. De clubs, die de verslaggevers en fotografen van tevoren ruimschoots hadden geaccrediteerd, zeggen vlak voor concerten, dat zij vanuit de hoek van de managers een fotografeerverbod kregen opgelegd.
Waarbij opnieuw de vraag rijst: waar dient zo’n verbod voor? De club is er niet mee gebaat, want hoe meer publiciteit zij krijgt, hoe beter het is voor de toeschouwersaantallen van de toekomst. Ook de musici zijn er niet mee gediend, want in deze tijden van crisis is het toch al sappelen om aan optredens te komen. Muziekredacties kunnen evenmin voordelen optekenen, want mooie foto’s bij door hen geselecteerde optredens, verhogen alleen maar de kijk- en interessewaarde van hun medium. En de lezer? Hem of haar wordt een wezenlijk onderdeel van de kwaliteit van het concert, de sfeer en de inspanningen van de musici onthouden.
Jazzenzo protesteert met kracht tegen deze onzinnige verboden op fotografie. Wij willen onze journalistieke uitgangspunten niet laten verhaspelen door kennelijk op macht uit zijnde personen of instellingen. Over het hoe of wat van de aanwezigheid van fotografen bij concerten valt altijd te praten; over onzinnige, eenzijdig genomen besluiten niet. Wij gaan nu eenmaal niet de weg op met een auto zonder wielen.
Als beroepsfotograaf komt me dit uiteraard bekend voor. Daar waar het een verbod betreft inzake overlast (fotografen klikken ook tijdens stille nummers) snap ik het wel. Maar in de genoemde voorbeelden betreft het willekeur. De artiest wordt al zo vaak gefotografeerd en heeft er geen zin meer in om wat voor reden dan ook. Het zijn echter juist de fotografen die met hun beeldmateriaal bij hebben gedragen aan het bekend worden bij een groter publiek. Dit soort acties vallen voor mij dan onder de categorie stank voor dank. Ik zou graag een zwarte lijst zien van artiesten die onbetrouwbaar zijn als het hierom gaat. Veel muziekfotografen maken immers kosten en voor niks naar Amsterdam rijden is belachelijk. Het boycotten van een artiest die onbetrouwbaar is zou een optie kunnen zijn. Of dit echter succesvol is betwijfel ik omdat teveel media en fotografen elkaar het licht in de ogen niet gunnen en gedreven door ego lak hebben aan afspraken. Voor artiesten die me voor niks laten komen heb ik persoonlijk geen respect, die mensen hoef ik nooit meer te fotograferen,
Maurits van Hout (E-mail ) (URL) - 02-05-’13 22:45
Dit soort idiote maatregelen heeft als resultaat dat mensen stiekem, met mobieltjes foto's gaan maken. Met slechte foto's als gevolg en dus antireclame voor de artiesten. "eigen schuld dikke bult"
Bo van de Graaf (E-mail ) (URL) - 03-05-’13 00:33
Ik zou zeggen: kom maar langs met je camera's!
http://bethanysjazzclub.com/Agenda.html
Ik heb ooit Gary Burton midden in een solo stuk zien stoppen (en het was live op de radio) om na herhaaldelijke verzoeken om niet te fotograferen, een fotograaf die dat toch deed weg te sturen. In dat geval was het terecht, het was muisstil en zijn geklik was bijzonder irritant. Dus enig beleid is wel gewenst. Verder zijn is er natuurlijk wel eens een discrepantie tussen wat de artiest als mooie foto beschouwd (mooi en jong) en wat een fotograaf beschouwd als een mooie actiefoto (met alle emotie, zweet, poriën, neusgaten, onderkinnen, grimassen). En in je gezicht geflitst worden is natuurlijk vreselijk, en helemaal als je staat te lezen. Dus anti-fotografie verboden komen wel ergens vandaan.
Maar dat gezegd hebbende, jazz en fotografie hebben een lange historie samen en beide kunstvormen kunnen met wederzijds respect elkaar prima ondersteunen.
Mark Zandveld (E-mail ) (URL) - 03-05-’13 13:24
d=t 2x :)
Mark Zandveld - 03-05-’13 13:27
Tja, niet echt een positieve evolutie en hou je vast, het wordt nog erger..!
Hoe is dit zo gegroeid..?
Als ik in 1980-81 Pinkpop in Geleen ging fotograferen voor een Belgisch-Vlaamse krant stonden we met een mannetje of 10-15 te fotograferen in de frontstage. Voor de laatste festival editie hoorde ik van een collega rock-pop fotograaf die er werkte voor de krant, dat er, nou pak em beet.. 150 fotografen de rock-pop coryfeen op de digitale plaat wilden vastleggen.
Je vraagt je dan wel eens af, zijn er dan echt zo veel, kranten,tijdschriften en zelfs websites bijgekomen..?
Avishai verhaal... nou, 2006 Bimhuis concert van de man.. 1 fotograaf, moi en niks aan de hand.. foto's gemaakt..niet het hele concert want da's uberhaupt niet nodig, de artiest heeft op het einde van het concert nog steeds dezelfde expressies en houdingen. Tegenwoordig wil men van de eerste tot de laatste noot schieten. Moet dat..? Op elk ogenblik van de concert..harde en stille passages, mitrailleren met de laatste generaties cameras, want goh, je moet maar een ogenblik missen...
En dan vermenigvuldig je dat met 5 of meer camera's in de club of 30 en meer in de frontstage van het festival en de gast op de buhne wordt nerveus en verbiedt tijdens het fotograferen of legt direkt het concert gewoon stil.. niet voor enkelen maar voor iedereen.....? En als dan volgend concert nou net op de plek is waar jij wil fotograferen, tja.. dan kan je het schudden..Zo werkt dat..
Sommige artiesten, zoals meneer Keith Jarrett zijn helemaal paranoia geworden van het kleine lampje dat oplicht tijdes of zelfs voor het concert.. Remember zijn reaktie tijdens het Umbria Festival een paar jaar terug..
Over een paar weken komen de festivals er aan..Dus relax en effe verder zoals het nu nog kan want gezien de evolutie kunnen we verwachten dat er straks niet meer en nergens mag/kan worden gefotografeerd. En dan, mogen we ons goed feliciteren met het bereikte resultaat.
Sterkte en succes.
Jos L.Knaepen
http://www.jazz-photography.com
Jos L.Knaepen (E-mail ) (URL) - 06-05-’13 14:17
Concerten zijn nooit bedoeld geweest voor in de weg lopende artistiek opererende fotografen, maar voor (betalende) bezoekers die toch vooral komen voor de muziek, en niet voor de reet op leeftijd van een betweterige nieuwsgaarder. Hoewel het in jazzkringen wel eens lijkt alsof iedere bezoeker zelf ook muzikant is, en anders wel weblogger en/of fotograaf, of anderszins ingewijd, danwel aanwezig op de gastenlijst.
Remco Takken (E-mail ) - 14-05-’13 14:09
Voor beide standpunten is iets te zeggen...
ENERZIJDS: voor een artiest kán het fijn zijn als er live-foto's gemaakt worden, waarmee de naamsbekendheid en herkenbaarheid bij het publiek wellicht vergroot worden. Live foto's hebben ook beslist een toegevoegde waarde, omdat ze de sfeer en intensiteit van de muziek vaak meer "ademen" dan foto's die ge-ensceneerd zijn. Fotografen die bij concerten foto's maken kunnen daarom van toegevoegde waarde zijn voor de artiest, om zijn/haar aanbod onder de aandacht te brengen van publiek en programmeurs.
ANDERZIJDS: Het imago van een artiest van groot economisch belang... Vaak wordt dan ook veel tijd en geld geïnvesteerd om dit imago positief te vormen of beïvloeden. Denk aan websites, fotoshoots, artwork van CD's, posters, flyers, infoteksten, dure schoenen of jurken, publiciteitscampagnes en meer! Dat kost allemaal geld en de artiest moet weloverwogen keuzes maken over wat voor beeld te communiceren. Hoewel het imago in eerste instantie natuurlijk gebaseerd zou moeten zijn op de muziek, is de realiteit dat het imago gevormd wordt uit een mix van de muziek en het beeld van de artiest dat in/door de buitenwereld geprojecteerd wordt. Om die reden kan ik me zeker wel voorstellen, dat niet alle foto's passen in het beeld dat de artiest wenst te projecteren. Niet persé omdat de foto's slecht zijn, maar misschien gewoon omdat ze niet vertegenwoordigen waar een artiest zelf voor wil staan! In de praktijk is het vaak best lastig om te achterhalen wie er precies foto's gemaakt hebben. Fotografen hebben lang niet altijd de goede gewoonte om zichzelf bij de artiest te melden en contactinformatie te geven... Wat kan resulteren in foto's die plots op het internet staan... en dat kunnen ook echt foto's zijn, waar je als artiest niet achter staat. Het vervelende is dat die foto's vervolgens ook weer door anderen verder verspreid kunnen worden en voordat je het weet heb je er een dagtaak aan om de "imago-schade" of het "afwijkende imago"te beperken. Laten we wel wezen: niet alle fotografen overleggen met de artiest zelf over wat hij/zij wil in deze.
COMPROMIS? Mij lijkt dat overleg tussen fotograaf en (vertegenwoordiger van) de artiest vooraf een hoop gedoe kan voorkomen en wellicht zelfs een vruchtbare samenwerking tot stand kan brengen. En als een artiest er tóch op staat dat er géén foto's genomen worden, dan weet je het dus van tevoren en kunnen er wellicht persfoto's aangeleverd worden die wel online gepubliceerd mogen worden?
Sabina Vissers (E-mail ) (URL) - 14-05-’13 16:28
Wat een gezeik zeg van Jazzenzo. Stop dan met je blad! Schik je, en wordt niet zo'n onplezierig personage als (in jullie woorden) Avishai Cohen
Peter (E-mail ) - 14-05-’13 16:52
@jos knaepen. De realiteit van 1980 is niet meer die van nu. Nieuws wordt voornamelijk via internet opgenomen en in veel mindere mate via de gedrukte media. De wereld is versnipperd en dat betekent veel media. Dat zorgt zelfs in een wereld van jazz voor veel variatie. Zo lang kwaliteit voorop staat geen punt lijkt me. Tegelijkertijd ook prima dat de arrogantie van media die drijven op gepensioneerde hobbyfotografen ( waar ik jou niet toe reken gelet op jouw achtergrond in de fotografie) moeten gaan heroverwegen of kwaliteit niet belangrijker zou moeten zijn dan kennissen. Nieuwe verdienmodellen in de media zullen een revolutie teweeg brengen. Met betrekking tot de popfestivals is alles een kwestie van geld. Bij Pinkpop staan 10 fotografen van 3 voor 12. niet vanwege kwaliteit, maar vanwege sponsorbelangen. Wie betaalt bepaalt.
@sabina vissers. ik kan jou gedeeltelijk volgen. Ja bij een live verslag hoort een foto van het concert. Helaas staan er vanwege de beperkte verdiensten teveel hobbyfotografen voor het podium en dat betekent niet altijd een gunstig beeld en gedrag van de fotograaf dat verstorend werkt. Terecht stelt Jos dat fotografen tijdens een concert geen 700 foto's moeten schieten. Dit soort figuren dient niet bij een optreden actief te zijn. Immers als je van jouw eigen foto's niet kan bepalen wanneer het goed is, dan hoor je niet voor een podium te staan/zitten.
Met betrekking tot het imago volg ik je niet helemaal. Pers betekent vrijheid van meningsuiting en dat betekent dat men een mening over een concert moet kunnen geven en dat geldt ook voor de beelden. Als ik denk aan Beyonce dan is de artiest al zo groot dat een slechte foto echt geen schade meer aanricht, maar het uitsluitend een zaak is van het ego van de artiest. In grote lijnen zal het beeld bij het publiek aardig kloppen. Knelpunt zal echter altijd zijn de kwaliteit van de fotograaf en het medium dat de keuze voor het plaatsen van de beelden maakt. Een 3 voor 12 dat van belastinggeld met gratis fotografen werkt is daar een slecht voorbeeld aangezien het belangrijker is overal aanwezig te zijn, dan kwaliteit te bewaken. Voor publicatie de beelden tonen aan de artiest of het management is gelet op persvrijheid geen optie. Wel kan een management slechte media of fotografen op een zwarte lijst zetten en zo afdwingen dat er kwaliteit geleverd wordt. Verder moeten artiesten niet op facebook "leuke foto" plaatsen als de fotograaf de microfoon voor het oog heeft geplaatst , zoals ik vandaag nog mocht zien. Beter is dan inderdaad het management te laten kijken naar de beelden.
maurits van hout fotograaf (E-mail ) (URL) - 15-05-’13 02:09
Ik kan me goed voorstellen dat artiesten er langzaam genoeg van krijgen om voortdurend te worden gefotografeerd, liefst ook nog eens met flitslicht. Echter: een goede foto in de media is voor de artiest toch ook extra reclame, toch mooi meegenomen in deze economisch wat moeilijkere tijd.
Als beroepsfotograaf ben ook ik regelmatig te vinden voor de Nederlandse podia. Fotografie is in mijn ogen echter observeren, nogmaals observeren en dan op het knopje drukken, liefst op een moment waarop dit niet te horen is door het publiek. Soms moet je helaas wat meer foto's maken, om er zeker van te zijn dat je wat goed beeldmateriaal hebt, maar dat heeft meer te maken met het beroerde toneellicht in een groot aantal zalen dan met 'het ultieme fotomoment'-verhaal. Geef me vijf minuutjes van een concert, een artiest die dan gewoon zijn gang gaat en mooi toneellicht... en ik heb de -voor mij- 'perfecte' foto, zonder het publiek te hebben gehinderd... inderdaad: het publiek komt voor de artiest en niet voor de fotograaf, maar het publiek ziet ook graag achteraf een mooie foto bij een goed geschreven recensie, als bevestiging van een mooie avond uit. Rustig te werk gaan en elkaar respecteren, dan komen we een heel eind.
Stef Mennens - 10-06-’13 19:47