CONCERTRECENSIE. Marc Ribot Ceramic Dog, Bimhuis Amsterdam, 23 februari 2013
beeld: Thomas Huisman
door: Tim Sprangers

Zal Paul Desmond zich in zijn graf hebben omgedraaid afgelopen zaterdag? Ceramic Dog gedraagt zich in het Bimhuis daadwerkelijk als hond ten opzichte van zijn ‘Take Five’: niets, maar dan ook helemaal niets blijft heel. Tempo maal drie en energie maal tien. Weg lieve, beheerste Brubeck, welkom onbesuisde Ribot. Dag cool jazz, gegroet grungerock.

De onnavolgbare Marc Ribot met zijn Ceramic Dog in het Bimhuis.

Maar misschien zal hij ergens ook trots zijn. ‘Take Five’ was ooit controversieel, onregelmatige maatsoorten in de jazz, dat kenden we nog niet. Inmiddels is de misschien wel beroemdste jazztraditional aller tijden verworden tot geel aangeslagen behang. Of dat nou Desmonds bedoeling was... Dat het stuk blijkbaar nog wel uitnodigt tot eigengereide muziek zou hem best eens goed kunnen doen.

Want eigengereid is Ceramic Dog, de experimentele rockband van gitarist Marc Ribot, zonder twijfel. Muziek waar je je vinger niet op weet te leggen. Ja, oordoppenherrie waarin vuige bluesakoorden door de zaal denderen, de bas meer dan eens krakend de versterker tart en waar de drumvellen binnen één avond aan veel houdbaarheid inboeten. Maar dit is ook een band waar zonder blad wordt gemusiceerd in vrije improvisaties, waar Afrikaanse melodietjes zich naar zuigende reggae oprekken en Hendrix’ ‘The Wind Cries Mary’ een nieuwe gedaante krijgt in een versie freefunk-beatpoet.

Juist dat ondoorgrondelijke maakt Ceramic Dog tot de meest aangrijpende jazzbands van dit moment en afgelopen jaren. Ze kúnnen wat sound en techniek betreft met gemak strijden met  bijvoorbeeld The Red Hot Chilipeppers, maar dat laten ze slechts in prikkelende parafrases horen. Vaak op een manier die net niet voldoening gevend voor de luisteraar is. Waarbij de bulderblues in plaats van de verwachte climax in elkaar klapt met a-ritmisch gefreak van drummer Ches Smith. Applaus? Geen kans, hop, volgend riffje.

Ceramic Dog speelt met de verwachtingen van de toehoorder. Er wordt met overmatig enthousiasme gezapt tussen stijlen, waardoor je soms het idee hebt naar een grote parodie te luisteren. Het is een spelletje pesten, waarin het resultaat onbelangrijk is. Veel leuker is het muziekproces zelf. Het blijven jazzmuzikanten, dwarse improvisators uit de kern van de New Yorkse downtownscene, met unieke persoonlijkheiden en gelijke muzikale ideeën. Commercie is taboe. Muziek is een uitingsvorm, een kunstvorm. Dit zijn uitspattingen van creativiteit en fantasie, vaak in het moment gespeeld. Geen entertainment waarin het publiek op zijn wenken wordt bediend.


Marc Ribot's Ceramic Dog.

En toch, denk niet dat Ceramic Dog een intellectuele aangelegenheid is waar met kennis en kunde wordt gestrooid. Het is een waar schouwspel om te zien hoe de drie met overgave hun spel spelen. Hoe ze met veel plezier ook elkaar uitdagen. Zoals Shahzad Ismaily (basgitaar/gitaar/synthesizer/percussie) die zonder pardon de gitaarpartij van Ribot overneemt met hele vette basklanken. En drummer Ches Smith die met zijn fysieke spel switcht tussen mooie sfeertjes en snoeiharde, ordinaire rock. Vooral de souplesse maakt hem tot een spektakel. Mooi moment: de enorme teug energiedrank tijdens een vuige basdrumintro.

En dan Ribot zelf. De onbetwiste leider, zijn solo’s zijn niet te tellen. Kenmerkend is zijn slordige spel, opzettelijk een snaar te veel raken, te laat het pedaal intrappen, dat soort dingen. Hij kan niet zingen, doet het toch, en oef wat klinkt het fijn, juist dankzij de randen. En in alles klinkt de blues. Hij jankt, hij scheurt en spuit elke noot een stoot emotie in. Zo leeft ‘Take Five’ als nooit te voren.

Goed nieuws: het langverwachte album ‘Your Turn’ dat tijdens concerten al te koop was, komt begin april officieel uit bij het jonge New Yorkse label Northern Spy Records, dat een Nederlandse distributeur heeft.

• www.marcribot.com