DUBBELE CD-RECENSIE

Noordpool Orchestra - Radiohead, A Jazz Symphony
bezetting: Noordpool Orchestra o.l.v. Reinout Douma
opgenomen: Key Studio's, Akkrum
release: 2012
label: Buzz/Challenge Records
tracks: 10
tijd: 61:40
websites: www.noordpoolorkest.nl - www.challengerecords.nl
door: Jan Jasper Tamboer




Dreigend en donker opent 'Radiohead, A Jazz Symphony' van het Noordpool Orchestra, dat sinds een paar jaar vanuit Noord-Nederland opereert. Een voorzichtige trompet biedt een opening, waarna opwekkende fluiten volgen. Langzaam worden de contouren herkenbaar van het prijsnummer 'Paranoid Android', dat staat op het legendarische album 'OK Computer' van de Britse rockband Radiohead.

De rauwe, explosieve uitbarstingen in het origineel en wolfachtige uithalen van zanger Thom Yorke kan Noordpool Orchestra niet benaderen, maar dat probeert het orkest ook niet. De essentie is dat de noordelingen de waanzin van het nummer vastleggen, door onberedeneerd van duister, naar lieflijk, naar agressief te schakelen. Misschien voor de hand liggend is, dat gitarist Allard Gosens hierbij een essentiële rol speelt, tussen al die strijkers en blazers. Zijn instrument klinkt het minst gepolijst in het geheel.

Of het nu gaat om het ontroerende, en dramatisch klein gehouden 'Exit Music' met fragiele vioolsolo, of het onstuitbare 'You', de karakters van de verschillende songs worden minutieus geanalyseerd en uitvergroot, maar niet op ironische wijze. De specifieke eigenschappen van het materiaal worden benadrukt. Noordpool Orchestra, vergelijkbaar met het Metropole Orkest, laat horen wat een arrangement kan doen met een compositie en de composities maken duidelijk wat een geweldige arrangementen hiermee mogelijk zijn.

Hier en daar komt de sfeer van ouderwetse swing naar boven, dan klinkt het orkest als een bigband. De majestueuze klank in al zijn dynamische turbulentie kan gloreren, terwijl op enig moment de detaillering microscopisch is. Het grote gebaar enerzijds, de kleine wenk anderzijds. En altijd leidt dirigent Reinout Douma zijn ploeg in goede banen.



ZAPP 4 - We Suck Young Blood (The Radiohead Songbook)
bezetting: Jasper le Clercq, Jeffrey Bruinsma viool; Oene van Geel altviool; Emile Visser cello. Gast: Afra Mussawisado percussie
opgenomen: juni 2012
release: 2012
label: Buzz/Challenge Records
tracks: 10
tijd: 57:34
websites: www.zapp4.com - www.challengerecords.nl
door: Jan Jasper Tamboer



Ook ZAPP 4 geeft een interpretatie van 'Paranoid Android'. Bij hen krijg je een beeld van verwarring, een begin van gekte, en ook een zekere doorwerking, maar het reikt toch niet aan de intenties van het origineel. Het blijft te verantwoord. De bouwkundige kracht van het nummer komt hier overigens wel heel goed tot uiting. Ook weet ZAPP 4 muzikale elementen optimaal te verbinden in een prachtig samenspel. Ze gaan daarbij fijnzinnig te werk, zonder de dynamische mogelijkheden van hun instrumenten te ontlopen.

'Exit Music' wordt hier haast teruggebracht tot een enkele melodielijn, bijna zonder context, die vrij droog en onderkoeld gespeeld wordt. De schoonheid van de noten komt met al hun kaalheid optimaal tot zijn recht. Het nummer is teer in zijn beperkte eenvoud, maar heeft daarentegen wel dramatische ontwikkeling. Velen beschouwen het als een van de mooiste songs van Radiohead.

De originele composities worden leeg geplunderd tot in alle hoeken en gaten. Wat rest zijn kale melodieën, gespeeld door een van de violisten, die doorgaans harmonisch  worden onderbouwd met de andere strijkers. Uitzonderingen zijn er, bijvoorbeeld 'My Iron Lung' waarop de instrumenten meer geïntegreerd zijn en de klank orkestraler wordt. Ritmisch valt hier genoeg te halen, met alleen maar strijkers, hoewel de inbreng van percussionist Afra Mussawisado op enkele nummers een welkome verrijking is. Soms haalt Emile Visser een groove uit zijn cello.

Het concept van ZAPP 4 is beperkt, maar daarbinnen prikkelt het wel de zinnen. Het is lastig voor de vier om op te boksen tegen de bijna vijftig leden van het Noordpool Orchestra. Een gideonsbende heeft evenwel zo zijn charmes. Beide benaderingen zijn goed verdedigbaar. Zij kunnen de originelen niet vervangen, laat staan doen vergeten. Als sterke bewerkingen van sterke composities hebben zij echter volop bestaansrecht. Door ze simpelweg 'covers' te noemen doe je ze beslist te kort. 'Variaties' heette dat vroeger.