Virtuositeit gevangen in verhalen
CONCERTRECENSIE. Michael Formanek Quartet, Paradox Tilburg, 12 oktober 2012
beeld: Nicole Maas-Melis
door: Erno Elsinga
Technisch hoogstaand en ingegeven door uiteenlopende sferen, presenteerde het Amerikaanse kwartet van contrabassist Michael Formanek in Tilburg zijn tweede door ECM uitgebrachte album voor publiek. Virtuositeit gevangen in verhalen, afzonderlijk en gezamenlijk gebracht door altsaxofonist Tim Berne, slagwerker Gerald Cleaver, pianist Craig Taborn en Formanek; immer aanwezig met zijn krachtige, stuwende baslijnen.
Het Michael Formanek Quartet gaf een subliem concert in de Tilburgse jazzclub Paradox.
Met ‘Small Places’ - de opvolger van het in 2010 met veel lof ontvangen debuutalbum ‘The Rub and Spare Change’ – doorgrondt Formanek dieper het improvisatiespel binnen de structuren van zijn composities en potenties van het kwartet. De uitkomst is een schakering aan vormen, variërend van dromerig minimalisme tot aan de polyritmiek van de freejazz. Maar ook filmisch, klassiek en hedendaags. Op een dusdanige wijze aan elkaar verbonden dat van vergevorderde ontoegankelijkheid geen sprake kan zijn, maar eerder van het kneden van complexe eenvoud.
Op het podium ontspon zich een waterval aan spannende dialogen. Van intiem fluisterend tot breedsprakige klankwerelden. Berne bouwde zijn improvisaties zorgvuldig op. Dan weer liet hij zijn altsax breekbaar dwalen over de weelderige baslijnen van Formanek en de vrije begeleiding van Cleaver. Om vervolgens met alle registers open de krochten van de freejazz af te speuren. De ritmesectie volgde op eigenzinnige wijze, vrij en ongelimiteerd, waardoor een organisch geheel ontstond, bol van de dynamiek.
Tim Berne, Michael Formanek, Gerald Cleaver en Craig Taborn in Paradox.
Craig Taborn bewees ten overvloede waarom hij inmiddels tot de mondiale top gerekend mag worden. De pianist wisselde weergaloze solo’s af met subtiele klanken die als regendruppels neerdwarrelden in het broeierige, vruchtbare landschap van het kwartet. Of hij beperkte zijn rol door het ritmisch uitspreiden van akkoordaccenten, een groovende ondergrond voor improvisatiespektakel.
Formanek, Cleaver, Taborn en Berne zijn opmerkelijke verhalenvertellers. Het kwartet een kruisbestuiving van vier fantasten die hun uitmuntende techniek moeiteloos omzetten in zeggingskracht. Virtuositeit gevangen in verhalen. De perfecte ingrediënten voor een avontuurlijk concert.
