INTERVIEW
door: Rinus van der Heijden








‘Mijn teksten zijn vaak ‘damned’, ze gaan over dood, liefde, bedrog, jaloezie, afscheid, eenzaamheid’. Foto © Brendan van den Breuken


De jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Daar heeft Nathalie Matteau haar hart aan verloren. De Canadese zangeres probeert sinds twee jaar vaste voet aan de grond te krijgen in Nederland. Het heeft er alle schijn van dat dit gaat lukken.

Waar internet al niet goed voor kan zijn. Via Myspace kreeg Nathalie Matteau in 2007 een uitnodiging voor een optreden op een – inmiddels niet meer bestaand – muziekfestival in Enschede. De Canadese was graag gekomen met haar eigen ensemble, maar daar was geen geld voor. Een van de Enschedese organisatoren bracht de zangeres in contact met de Bossche band Straf, in het bijzonder met slagwerker Kees Swanenberg. Hij tipte een aantal musici, via internet zocht Nathalie Matteau contact met hen, stuurde hen via hetzelfde medium haar muziek toe en het begin was gemaakt.

Dat begin was in mei 2008 en heeft inmiddels succesvolle gevolgen gekregen. Nathalie Matteau is nu voor de vierde keer in Nederland voor een concerttournee. De eerste keer bleef zij twee weken, alle  andere drie maanden. Halverwege deze maand keert ze terug naar Canada en hoopt als zij in februari weer in Nederland neerstrijkt, voorgoed te kunnen blijven.

Nathalie Matteau heeft al heel wat harten veroverd in Nederland. Zij is een bijzondere eend in de bijt, want de sfeer van haar liedjes wortelt in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Maar daarbij voegt zij met een uiterst fijnzinnig gevoel invloeden toe uit latere tijden. Tom Waits hoor je soms voorbij komen, Jacques Brel ook. En met enige fantasie Edith Piaf.

Het is echter vooral de sfeer van Kurt Weill en Bertold Brecht, duistere bijna ondefinieerbare muziek die in de jaren twintig en dertig een nieuw tijdperk inluidde en een dat definitief voorbij was, afsloot. En als je het dan hebt over Weill en Brecht, dan kom je niet om Lotte Lenya heen, hun ‘huis’zangeres die met haar diffuse, bijna angstaanjagende stemgeluid de Duitse liedkunst tussen de twee wereldoorlogen tot een uniek niveau verhief. De opera ‘Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny’, daar moet Nathalie Matteau vaak naar geluisterd hebben, want anders kun je niet verklaren hoe zij het nihilistische van deze muziek zo dicht kan benaderen.

Jazz
Waarmee niet gezegd is dat Nathalie Matteau een kopiïste is. Integendeel. Vanuit de hierboven geschetste basis voegt zij haar eigen standpunten toe aan de muziek: jazz, amusementsmuziek, feestmuziek soms ook, klassieke invloeden. Met al die elementen heeft Nathalie Matteau zichzelf een eigen gezicht gegeven en biedt zij een verantwoorde blik op een onderdeel van Europese muziek die weliswaar enigszins in het vergeethoekje is geraakt, maar van grote betekenis is geweest in de muziekhistorie.








'


Ik heb iets met de donkere kant van het leven'. Foto © Brendan van den Breuken

De sfeer waaraan Nathalie Matteau raakt, wordt versterkt door de band die zij rond zich heeft verzameld: Les Hommes Perdus (De verloren mannen). Niet alleen door ieders individuele kwaliteiten, maar ook door het instrumentarium waarvoor is gekozen. Naast slagwerker Kees Swanenberg duiken Michaël Breukers op op accordeon en piano, Leon van Egmond op trombone, alttrombone, melodica en mondharmonica, Peter Dupont op bas- en altsaxofoon en Erik Potters op tuba. Alleen al uit die instrumenten blijkt de voorkeur voor de duistere kant van het leven en muziek.

“Al op jonge leeftijd was ik geïnteresseerd in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw”, vertelt Nathalie Matteau. “Die jaren tussen de wereldoorlogen waren stijlvol, creatief op het gebied van muziek, kunst en mode. Alles was nieuw in die tijd. Ik herinner me de film ‘Der Blaue Engel’ op televisie, het gezicht van Marlene Dietrich, wow! Ik heb iets met de donkere kant van het leven. Ik schrijf zelf de teksten, muziek en arrangementen. Die teksten zijn vaak ‘damned’, ze gaan over dood, liefde, bedrog, jaloezie, afscheid, eenzaamheid. In die duisternis zit schoonheid. Iedereen herkent dat. Ik lees zelden iets luchtigs, maar ik houd wel van het leven, anders zou ik niet doen wat ik nu doe. Ik stop vrolijkheid, energie en levenskracht in de muziek, hoewel alles in mineur staat”, lacht de zangeres. “Maar er is ook passie, er wordt niet bij de pakken neergezeten. Mijn teksten mogen droevig zijn, ze bieden wel troost.”

Klassieke zangtraining
Nathalie Matteau is zangtechnisch nauwelijks geschoold. Op 16-jarige leeftijd volgde ze in Montreal  twee jaar klassieke zangtraining aan de École de Musique Vincent d’Indy. Nadien deed ze auditie voor een klassieke opleiding aan de McGill Universiteit in Montreal, waar ze werd aangenomen. “Ik bleef er echter maar een jaar, ik twijfelde al snel of klassiek wel mijn ding was. Ik luisterde naar popmuziek en was geïnteresseerd in acteren. Ik voelde me gewoon niet vrij genoeg in klassieke muziek. Het was echter wel een goede opleiding: ik maak nog altijd gebruik van zaken die ik daar leerde, zoals mijn ademtechniek. Bovendien zit de discipline van toen er nog in.”

 








'De jaren tussen de wereldoorlogen waren stijlvol, creatief op het gebied van muziek, kunst en mode'. Foto © Brendan van den Breuken

Nadat ze de universiteit had verlaten, ging ze van alles doen. Zingen en ook acteren. “Ik was zo onder de indruk van de klassieke wereld, dat het lang duurde voor ik in mezelf geloofde. Acteren was voor mij een compensatie voor zingen.” Nathalie Matteau acteerde ook nog in de film ‘Heist’ met Gene Hackman, maar uiteindelijk koos ze volledig voor een zangcarrière. In Canada ontwikkelde ze haar repertoire, met zo op Europa gerichte muziek. Niet verwonderlijk dat ze twee jaar geleden verkoos naar de oude wereld af te reizen. “Na Nederland wil ik me op Duitsland, Frankrijk en België richten en het dan misschien nog eens in Canada proberen. Ik zou graag op twee festivals in Montreal optreden”, droomt ze hardop.

Cd
Eerder dit jaar kwam de cd ‘Bloody Hands In Love’ uit, waarvan Sonic Rendez-Vous inmiddels de distributie op zich heeft genomen. In nog geen uur komen twaalf prachtige liederen voorbij, in het Engels, Duits, Frans en gedeeltelijk Nederlands. ‘Chansons noires’ (Zwarte liedjes) noemt Nathalie Matteau ze. Haar lage stem kleurt alle nummers, waarbij het opvalt hoe mooi ze naar het hoog kan reiken. Ze klinkt dan breekbaar bijna, trillerig, maar altijd standvastig.

Elke keer als ze in Nederland verblijft, verzorgt ze tien tot twaalf concerten, die altijd in groot enthousiasme uitlopen. “Ik mag dan wel vrijwel alles doen: het opbouwen van het repertoire, managing, boeken – “Hoewel, sinds kort doet Monkeyman mijn boekingen” - de productie van de cd, de leiding van de band! Ik werk daarbij altijd met mannen, ik houd van hen, het is zo simpel om met hen te werken. Ik ben geen feministe! Na de optredens komen vooral vrouwen op me af. Zij identificeren zich met mij.”

• Muziek van Nathalie Matteau is te beluisteren op: www.myspace.com/lenyab  
• www.monkeyman.nl