ACHTERGROND
door: Rinus van der Heijden

Stichting Jazz Impuls presenteerde afgelopen maandag in de Philharmonie in Haarlem zijn programma voor het seizoen 2008 - 2009. Rinus van der Heijden nam polshoogte.

Er duiken de laatste tijd nogal eens discussies op over de evolutie van live-jazz. Voorstanders van pure jazzvormen zien maar één podium als de juiste speelplek, dat van jazzclubs. Anderen vinden dat jazz best gebracht kan worden in theaters en/of schouwburgen. De eerste groep zegt dat jazz in het pluche van concertzalen niet kan gedijen, de tweede groep heeft als verweer dat er nauwelijks nog clubs zijn en dat het maar eens gedaan moet zijn met het smoezelige en rokerige karakter van jazz.

Het gaat er bij deze discussie niet om wie gelijk heeft. Maatschappelijke en economische veranderingen hebben in de hand gewerkt, dat het fenomeen jazzclub aan het uitsterven is en dat theater- en schouwburgdirecteuren schoorvoetend aan het ontdekken zijn, dat jazz helemaal niet zo’n moeilijke muziek is. Die best geprogrammeerd kan worden om hun publiek met een nieuwe muziekvorm te laten kennismaken.

Wie dit laatste al in een vroegtijdig stadium heeft onderkend, is Bob Hagen. De 73-jarige ex-zakenman en jazzliefhebber stopt sinds 2004 veel geld en nog meer energie in zijn troetelkind, Stichting Jazz Impuls. Hij sprong ermee in het gat, dat ontstond na het opheffen van het Nederlands Impresariaat en Muziek Theater Netwerk. Omdat Bob Hagen vreesde dat de weinige jazz die werd geprogrammeerd, nu ook uit de schouwburgen zou verdwijnen, plus dat hij als een missionaris jazz  bij een breder publiek wilde brengen, startte hij Jazz Impuls. In het eerste jaar organiseerde hij 114 concerten, waarop 17.000 mensen afkwamen. Een jaar later waren dat er al 24.000. En sindsdien is het alleen maar bergopwaarts gegaan.

Deze week presenteerden Bob Hagen en zijn (nieuwe) rechterhand en beoogd ´troonopvolger´ Friederieke Darius in Haarlem het programma voor het seizoen 2008-2009. Jaja, ook in jazzland wordt ver vooruit gekeken. Fiks wat theaterdirecteuren en -programmeurs en wat journalisten en fotografen hoorden de betogen van Jazz Impuls aan. Allereerst kwam nog eens het credo van de stichting voorbij: toegankelijke jazzmuziek brengen voor een publiek dat avontuur zoekt in schouwburgen en kennis wil maken met jazz. Plus jazzmuziek verder verbreiden.

Twaalf programma´s
De programma´s die Jazz Impuls biedt – volgend seizoen zijn er dat twaalf waaruit kan worden gekozen – kennen een vaste formule. Voor de pauze een instrumentale set, erna een set met (meestal) een vocalist. Het mes snijdt met die opzet aan twee kanten. Het publiek maakt immers in korte tijd kennis met diverse facetten van jazz; de uitvoerende musici zijn verzekerd van een behoorlijk lange periode van inkomsten.

Bob Hagen blijft een begeesterd man. Weliswaar binnen de beperkingen die hij zichzelf oplegt. ”Wij willen het publiek leren zwemmen en dus niet laten verzuipen. Dat wil zeggen dat we toegankelijke muziek brengen. Aan de onderkant geen dixieland, waarmee overigens niets mis is. Een aan de bovenkant geen avant-garde. De mensen moeten bij ons terug kunnen komen. Al onze musici zijn hoog gekwalificeerd en moeten ook voor theaterbezoekers acceptabel zijn.”

Oud-minister Hans Dijkstal, samen met Martijn Sanders (oud-directeur van het Concertgebouw) en Joop van Zijl (voormalig nieuwslezer en journalist) lid van het comité van aanbeveling, roemde in Haarlem de verdiensten van Jazz Impuls in het algemeen en die van Bob Hagen in het bijzonder. Met de slotsom: “Programmeurs moeten op de hoogte zijn van jazz.” Waarop Everard van der Marck van De Jazzorganisatie aardig inspeelde: “We kunnen wel een cursus jazz voor programmeurs en theaterdirecteuren beleggen.”

Uit rokerige zaaltjes
Jochem van Eeghen, directeur van het Prinses Christina Concours, waarmee Jazz Impuls sinds kort samenwerkt, lijkt over te lopen van vertrouwen. “Jazz moet uit de rokerige zaaltjes. Dat spreekt de jeugd niet meer aan”, zo wist hij heel zeker. Waarbij de vraag rijst of plechtige schouwburgzalen dat wel doen. En jazz van vijftig jaar of ouder, gespeeld door strak in het pak gegoten mannen? Zou jongeren dat wel aanspreken?

Niettemin houden Bob Hagen en Jochem van Eeghen hoop op jongeren. Dat is natuurlijk alleen maar toe te juichen. In de concertenreeks van volgend seizoen ligt de nadruk op jong talent. Bij alle gevestigde ensembles die nu al zijn vastgelegd, wordt telkens een prijswinnend jong talent toegevoegd. Dat kan een laureaat zijn van het Prinses Christina Concours, maar ook de winnaar van het Young Pianist Foundation Concours Jazz of de eerste prijswinnaar van het Nederlands Jazz Vocalisten Concours.

De jonge talenten die dat seizoen opduiken zijn saxofonist Floris van der Vlugt, trompettist Rik Mol, saxofonist Jasper van Damme, gitarist Gijs Batelaan, zangeres Kim Hoorweg, pianist Dimitar Bordurov, zangeres Magda Mendes, hoornist Morris Kliphuis, pianist Sjors Segaar, de zangeressen Esra Dalfidan en Margriet Sjoerdsma, trompettiste Sanne van Hek en zanger en pianist Ruben Hein. Het is aan dit rijtje alleen al mooi, dat het mannenbolwerk dat jazz altijd is geweest, meer en meer in handen komt van vrouwen.

Namen
Gevestigde namen die aan de twaalf concertseries van Jazz Impuls meewerken zijn onder andere saxofonist Rolf Delfos, slagwerker Pascal Vermeer, pianiste/zangeres Sanne van Vliet, pianist Rob van Bavel, JazzXpress van slagwerker Eric Ineke, violist Jeffrey Bruinsma, trompettist en flugelhornspeler Ack van Rooijen, zangeres Soesja Citroen, saxofoniste Tineke Postma, contrabassist Frans van der Hoeven, trompettist Rob van de Wouw, pianiste Ferial Karamat Ali, zangeres Josee Koning, gitarist Ed Verhoeff, The Dutch Jazz Orchestra, trombonist Ilja Reijngoud, zangeres Fay Claassen, pianist Peter Beets en saxofonist Ferdinand Povel.

En al wil organisator Bob Hagen al te veel experiment buiten de deur houden: de aanwezigheid van The Ploctones, met gitarist Anton Goudsmit, saxofonist Efraïm Trujillo, pianist Harmen Fraanje, bassist Jeroen Vierdag en slagwerker Martijn Vink plus The Multiple Jazz Creations van saxofonist/klarinettist Maarten Ornstein met daaraan toegevoegd ´DASH´. Wat??? Jazeker: ´DASH!!!´ toont dat Jazz Impuls eigentijdse ontwikkelingen niet kan en wil buiten de deur houden.

• Jazz Impuls website
• Fotografie: Anton Goudsmit, Rik Mol; Ger Koelemij. Ack van Rooyen Quartet; Geneviève Ruocco. Sanne van Hek; Stef Mennens. Fay Claassen; Liesbeth Keder. Tineke Postma; Thomas Huisman