Stranger Than Paranoia luidt 2018 subliem uit
FESTIVALRECENSIE. Stranger Than Paranoia, Slotavond. Met: JOC, Cappella Pratensis & Sanne Rambags, Duo Gerd Dudek/Stefan Heidtmann. Paradox Tilburg, 29 december 2018
beeld: Karla Hoffman
door: Erno Elsinga
Met drie concerten van topniveau met een intensiteit zo hoog dat je in de Tilburgse Paradox de hele avond een speld kon horen vallen, werd de 26e editie van het kleinschalige festival Stranger Than Paranoia afgesloten. Met een goed gevulde zaal liet ook het publiek het niet afweten.
Saxofonist Gerd Dudek, Sanne Rambags met Cappella Pratensis, en Jazz Orchestra of the Concertgebouw sloten Stranger Than Paranoia in Tilburg af.
De avond werd geopend door pianist Stefan Heidtmann en tenor- en sopraansaxofonist Gerd Dudek. Een Duits duo geworteld in de free jazz dat door heel Europa aanzien geniet. Dudek haalt zijn inspiratie bij Coltrane en speelde in het roemruchte Manfred Schoof Quintet met Alexander von Schlippenbach.
De tenorist pakte het publiek van meet af aan bij de lurven met bedachtzaam, ingetogen spel en vuige rafelranden. De constante toon in de lyrische improvisaties van Dudek ontrafelde voortdurend de glooiende composities. Heidtmann ondersteunde met twinkelend pianospel en ging met regelmaat op onderzoek uit met spectaculaire duo-improvisaties tot gevolg. De Duitsers gingen volledig op in hun kunsten waardoor het concert uitliep en het tijdschema in gevaar kwam, maar ook de aandacht van het publiek verslapte.
Hoogtepunt
Hoogtepunt van de festivalavond is de samenwerking tussen het Renaissance ensemble Cappella Pratensis en zangeres Sanne Rambags. Een idee van programmeur Paul van Kemenade dat zeker navolging verdient. Rambags (24) brak direct na haar eindexamen door en is ontegenzeglijk hét talent van 2018. Met twee succesvolle trio’s en uiteenlopende projecten is ze niet meer weg te denken van de Nederlandse jazz- en festivalpodia. Komend jaar maakt de vocaliste deel uit van de Young Vip Tournee, een erkenning die eigenlijk alweer achterhaald is.
De Duitsers Stefan Heidtmann en Gerd Dudek. Paul van Kemenade presenteerde de slotavond. Sanne Rambags.
Op het repertoire staan kerkliederen, Middeleeuwse componisten, chansons en Gregoriaanse hymnen. Voorafgaand is er door het a capella gezelschap flink gerepeteerd en dat betaalde zich op het podium uit in een uitdagende cross-over. Zo vrij als een vogel improviseert Rambags over de eeuwenoude liederen. Loepzuiver en met een volwassen performance combineert ze talen en geluiden, van Oud-Vlaams tot de wind. Het vierkoppige Cappella Pratensis, met countertenor en basstem, legt laag over laag en de sfeer van een indringende hoogmis ontrolt zich. Ademloos gevolgd door het publiek. De set wordt afgesloten met een compositie van Rambags waarin ze Cappella Pratensis uitnodigt de stilte te onderzoeken. Een betoverend concert dat eindeloos had mogen duren.
Afscheid
Met Jazz Orchestra of the Concertgebouw onder leiding van Rob Horsting beleeft Stranger Than Paranoia de perfecte afsluiter. De Big Band herbergt toppers als Peter Beets, Martijn van Iterson, Ben van Gelder, Simon Rigter, Sjoerd Dijkhuizen, de trompettisten Ruud Breuls en Jan van Duikeren, slagwerker Marcel Serierse en basklarinettist Joris Roelofs. Laatstgenoemde neemt met twee composities afscheid van het orkest om zich te wijden aan zijn solocarrière. Donker en zwartgallig spel tussen percussie en blazers en een swing met haakse beat passeren van zijn hand, met features voor Breuls en Roelofs.
Cappella Pratensis ontmoet Sanne Rambags. Jazz Orchestra of the Concertgebouw met gitarist Martijn van Iterson en basklarinettist Joris Roelofs.
Het in 1996 opgerichte achttienkoppige orkest heeft een losse presentatie en een aangename groove en swing. Met een been in de traditie en de andere in het heden raast de compacte sound van het jazzensemble door de zaal. De composities zijn afkomstig van het onlangs verschenen dubbelalbum ‘Crossroads’. Een spektakelstuk volop interactie tussen de verschillende secties dat volledig tot zijn recht komt op het podium. Dat het Big Band-genre niet uitgestorven is maar juist een innige omhelzing verdient, wordt vanavond bewezen.
Onvoorspelbaar
Bestaansrecht dat ook geldt voor Stranger Than Paranoia dat dit jaar gehouden werd in Tilburg, Amsterdam en Nijmegen. Onafhankelijk programmeur Paul van Kemenade laat zich niet voor de kar spannen van boekingskantoor of platenlabel, maar gaat zelf op onderzoek uit in de internationale muziekscene. Daardoor is Paranoia, dat dit jaar een Poolse en Italiaanse avond bevatte, immer avontuurlijk en onvoorspelbaar. Een parel in het uitdijende festivallandschap waar nogal eens op de automatische piloot wordt geprogrammeerd.
Lees ook:
