CONCERTRECENSIE. Ken Vandermark ‘Made To Break’, Brebl Nijmegen, 8 oktober 2018
beeld: Olga Beumer 
door: Cyriel Pluimakers

Vorig najaar gaf Ken Vandermark met zijn ensemble ‘Made To Break’ een nogal luidruchtig concert in de Club Nine zaal van het Utrechtse TivoliVredenburg, een plek waar deze extreme muziek eigenlijk niet tot zijn recht komt. Deze herfst sluiten ze hun Europese tournee af in het Nijmeegse Brebl, op initiatief van de Stichting Jazz In Nijmegen (JIN). Brebl heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een uniek podium: een vrijplaats voor de kunsten. Precies in zo’n omgeving gedijt de experimentele muziek van een uitgesproken innovator als Ken Vandermark.

  
Ken Vandermark, Christof Kurzmann, Tim Daisy en Jasper Stadhouders op het podium van Brebl in Nijmegen.

Lef en visie
Programmeur Patrice Zeegers is erin geslaagd om als enige in Nederland ‘Made To Break’ te strikken, een initiatief dat getuigt van lef en visie. Eigenschappen waarvan we tegenwoordig lang niet elke muziekprogrammeur kunnen beschuldigen. Te weinig podia steken nog hun nek uit voor de echte artistieke vernieuwing. In Brebl valt alles op zijn plek: de musici laten vanaf het eerste moment de muziek knallen en vlammen. De tenorsaxofoon van Vandermark giert en brult in navolging van de grote free jazz blazers van weleer. Oerkrachten komen vrij, aangevuurd door de beukende bas van Jasper Stadhouders en de heftig rockende drums van Tim Daisy. Geluidskunstenaar Christof Kurzmann deelt vanachter zijn laptop afwisselend kleine en grote plaagstoten uit, die na enige tijd uitmonden in een ultiem dreunende sublaag. Vandermark voorziet dit muzikale bombardement van tegengas op zijn klarinet. 

Extremen
De musici lijken aan het einde van hun tournee volkomen ‘los’ te zijn: nog een keer moet alle vastgehouden en opgespaarde energie eruit. Stadhouders zoekt de extremen op, dit keer op gitaar. Als een reïncarnatie van de legendarische Jimi Hendrix laat hij zijn instrument gieren, janken en rondzingen. Het enige element wat ontbreekt, is dat hij zijn Fender in brand steekt. Vervolgens beweegt hij achter de snaren van zijn elektrische bas een schroevendraaier om de meest krankzinnige glissando’s te genereren. Het lijkt erop of hij zijn spullen kapot wil maken, maar wonderwel blijft alles heel. De oude instrumenten kunnen gelukkig tegen een stootje.

  
Drummer Tim Daisy. Ken Vandermark met laptop.

Hommage
Met de majestueuze tenorsaxofoon als glanzend middelpunt jutten de musici elkaar op en davert het concert naar een passend einde. De avond kan niet meer stuk: in Brebl wordt de muziek van de toekomst gemaakt!

Tot slot voert het ensemble nog een hommage uit aan Jaap Blonk, de Arnhemse stemkunstenaar die op de eerste rij zit en al jarenlang bevriend is met Vandermark. Beiden hebben in Chicago interessante projecten met elkaar vorm gegeven, die Europa nooit bereikt hebben. Is het een idee om Blonk bij een volgend optreden als gast erbij te vragen? Dan worden de artistieke verrassingen beslist nog groter. 

• kenvandermark.com
• jinjazz.nl