CD-RECENSIE

Henry Threadgill Ensemble Double Up – Old Locks and Irregular Verbs
bezetting: Henry Threadgill compositie, Roman Filiu en Curtis Mac Donald altsaxofoon, Jason Moran en David Virelles piano, Christopher Hoffman cello, José Davilla tuba, Craig Weinrib drums
opgenomen: 22 mei 2015, Brooklyn, New York
uitgebracht: april 2016                              
label: PI Recordings
aantal stukken: 4
tijdsduur: 47’03
website: www.pirecordings.com
door: Cyriel Pluimakers


Begin april verscheen de nieuwe cd van Henry Threadgill (1944), een van de toonaangevende ensembleleiders en componisten van de actuele jazz. Zoals we van hem gewend zijn, vormt elke nieuwe productie een avontuur dat artistieke en muzikale grenzen verlegt. Threadgill behoort tot de grootste vernieuwers van de jazz en ontdekt steeds nieuwe wegen binnen het genre. Moeiteloos integreert hij in zijn composities elementen uit de hedendaagse gecomponeerde muziek. Zijn muzikale wortels, die terugvoeren naar het begin van de jazz verliest hij nooit uit het oog.

‘Old Locks and Irregular Verbs’ is een hommage aan zijn vriend Lawrence D. Butch Morris, de kornettist en componist die in 2013 overleed. Threadgill en Morris vochten samen in Vietnam en werkten vanaf het midden van de jaren ’70 muzikaal veel met elkaar samen. Het is een uit vier delen bestaande suite, een formaat zoals we dat ook in de gecomponeerde muziek aantreffen. Het werk beleefde zijn première op het New Yorkse Winter Jazz Fest in januari 2014. De bezetting bestaat uit twee altsaxofoon, twee piano’s, cello, tuba en drums. Deze dubbelingen paste Threadgill eerder toe in zijn fameuze septetten en octetten, met twee gitaristen, twee tuba’s en twee drummers. Opmerkelijk dat hij nu kiest voor twee piano’s, een instrument dat tot nog toe ontbrak. 

Threadgill is op zijn nieuwe cd niet actief als instrumentalist, maar alleen als componist.  De muziek is een voortzetting van zijn vorige groep Zooid, een ensemble waarin compositie en improvisatie naadloos in elkaar overgingen. Al meteen in het eerste deel van de suite blijkt dat het gebruik van twee piano’s het harmonische en tonale palet enorm vergroot. De toppianisten Jason Moran en David Virelles maken de muziek nog kleurrijker en complexer dan voorheen. Beiden beschikken over een grenzeloze fantasie en zijn bepaald niet benauwd om nieuwe wegen in te slaan. Het muzikale resultaat vormt een soort doolhof, waarin je als luisteraar je weg moet zoeken. 

Herhaalde beluistering van de cd leidt telkens tot nieuwe ontdekkingen. De beide saxofonisten, Roman Filiu en Curtis MacDonald, zijn leerlingen van Henry Threadgill en hebben zijn typerende toon, timing en frasering geërfd. Een manier van spelen die nergens academisch wordt, maar gebaseerd is op muzikale intuïtie en refereert aan de oerjazz van New Orleans. De blazers spelen lange lijnen en laten zich niet verleiden tot vertoon van virtuositeit. De inhoud staat centraal, iets wat evenzeer geldt voor de solistische bijdragen van cellist Christopher Hofman, tubaspeler José Davila en drummer Craig Weinrib. De tuba vormt de rots waarop het ensemble drijft.

Afwijkend is het vierde deel van de suite: een requiem voor Butch Morris. Het is een persoonlijk en diep emotioneel muzikaal verhaal. Het ensemble geeft uiting aan het verdriet van de componist over het verlies van zijn vriend, met wie hij zoveel meegemaakt heeft. De compositie start met sombere akkoorden van de pianisten, een spoor dat vervolgens opgepikt wordt door de rest van het ensemble dat een sombere gedragen melodie speelt, die refereert aan de ‘funeral bands’ van weleer. Dissonante en hard gespeelde pianoakkoorden versterken de tragiek. 

Zelden werd er in de geschiedenis van de jazz een aangrijpender requiem op de plaat vastgelegd.

Old Locks and Irregular Verbs (volledig album)
Part One - 00:00
Part Two - 19:15
Part Three - 22:11
Part Four - 38:49