Jon Irabagon avonturier op de altsaxofoon
CONCERTRECENSIE. Jon Irabagon Trio, Bimhuis Amsterdam, 15 april 2016
beeld: Ton van Leeuwen
door: Cyriel Pluimakers
Saxofonist Jon Irabagon (1979) timmert al jaren aan de weg en werd hier met name bekend door zijn samenwerking met trompettist Dave Douglas en het kwartet Mostly Other People Do the Killing, een ensemble dat er onder meer in slaagde een perfecte ‘remake’ van Miles Davis’ fameuze ‘Kind of Blue’ af te leveren. Ook Irabagon zijn eigen producties mogen er zijn met postmoderne pastiches van onder meer Sonny Rollins en Ornette Coleman. Ook schrikt hij niet terug voor extreme muzikale escapades: zijn vorig jaar verschenen cd ‘Inaction Is an Action’ bestaat uit meer dan 38 minuten solospel op de sopraninosaxofoon. Irabagon is thuis op de hele saxofoonfamilie, maar beperkt zich meestal tot de alt- en tenorsaxofoon.
Jon Irabagon met de veteranen Mark Helias op contrabas en slagwerker Barry Altschul in Bimhuis.
Respect
Bij zijn optreden in het Bimhuis heeft hij alleen de altsaxofoon bij zich, zijn hoofdinstrument. Als begeleiders heeft hij gekozen voor contrabassist Mark Helias en drummer Barry Altschul, veteranen die aan de wieg stonden van de vrije improvisatie. Een keuze die van respect getuigt voor de generatie die de bakens van de jazz definitief verzet heeft. Ook Irabagon is een musicus die de jazz opnieuw probeert uit te vinden en daarbij artistiek risico allerminst uit de weg gaat. Zijn spel kent een complete range van prachtig tonaal spelen tot de meest heftige vervormingen. Met zijn opvatting wijkt hij af van veel brave generatiegenoten, die jazz denken te produceren door het kopiëren van hun voorbeelden. Irabagon gaat het avontuur aan en schuwt geen enkel instrumentaal effect. Improvisaties kunnen romantisch starten, om na allerlei omzwervingen te eindigen in gezucht en gestotter.
De samenwerking van het het trio is voorbeeldig, met de donker klinkende contrabas van Helias als fundament en het percussieve slagwerk van Altschul als aanjager. In zijn improvisatie slaagt Irabagin erin nergens naar bebop-clichés te verwijzen, maar eerder aan te sluiten bij de hedendaagse klassieke muziek. Zijn composities zijn voor een deel uitgeschreven, maar bieden veel ruimte voor improvisatie en spontane muzikale vondsten. Soms doet zijn stijl denken aan Anthony Braxton, een vernieuwer die er ook in slaagde zich ver buiten de gebaande paden te begeven. Indrukwekkend is de energie en vindingrijkheid van Irabagon, in solo’s die met gemak de tien minuten te boven gaan en de aandacht weten vast te houden. 
Indrukwekkend is de energie en vindingrijkheid van Jon Irabagon.
Binnenzak
Vlak voor het einde van het concert laat Irabagon nog even horen dat hij de jazztraditie in zijn binnenzak heeft in een gloedvolle interpretatie van ‘I’ll Never Smile Again’, een compositie die hij op zijn zeventiende (!) speelde bij het Glenn Miller Orchestra. Het slotnummer ‘Gester Gesture’ onderstreept nogmaals het speelplezier van dit bijzondere trio: twee oude rotten in het vak die een jonge hond inspireren, aanvuren en uitdagen. Een fantastische muzikale wisselwerking, zoals we die misschien wel te weinig tegenkomen.
