Marc Stakenburg - De big bang van de popmuziek
BOEKBESPREKING
Marc Stakenburg - De big bang van de popmuziek
uitgever: Radio, Sound & Vision
uitgegeven: augustus 2014
prijs: € 20,00
bindwijze: paperback / softback
pagina's: 209
ISBN: 978-90-9028154-4
website: www.marcstakenburg.nl
door: Mischa Beckers
‘Op Congo Square klonk de big bang, de oerknal die verregaande rimpels teweegbracht en als een schokgolf weer terugkwam toen Britse acts als The Beatles, The Rolling Stones, John Mayall en Eric Clapton de muziek ontdekten en weer terugbrachten naar het land van herkomst’, aldus Marc Stakenburg.
Wat daartussen gebeurde beschrijft hij in twintig hoofdstukken. Echte page turners. Vlot geschreven, anekdotisch, maar ook kritisch wat betreft veel gehoorde beweringen. En recht doend aan hen die in soms barre tijden en onder erbarmelijke omstandigheden de verantwoordelijkheid en risico’s namen om hun muziek te creëren en distribueren.
Gids
Zo’n tweemaal per jaar rijdt Stakenburg als gids met groepen muziekliefhebbers door het magische diepe zuiden van de Verenigde Staten. Hij doet plekken aan die van belang zijn geweest voor het ontstaan van de Amerikaanse muziek. In dit boek komen die plekken in het relatief kleine gebied tussen New Orleans en Memphis aan de orde.
Het boek, de reis, begint op Congo Square in New Orleans. De enige plek in Amerika waar slaven indertijd mochten dansen en zingen. Stakenburg betoogt op welke manier daar de kiem werd gelegd voor de muziek waar jazz uit voortkwam. Vanuit New Orleans gaat de reis verder de Mississipi Delta in. De schrijver leidt ons langs opnamestudio’s, juke joints (ontspanningsplekken voor Afro-Amerikanen in het zuidoosten van de VS), hotels en de verblijfplaatsen van artiesten. Op elke locatie laat hij sleutelfiguren aan het woord en kadert hun verhalen in met stukjes geschiedenis, context en relevante artiesten.
Zo beschrijft hij de rol van eigenzinnige pioniers als Cosimo Matassa in het ontstaan van The New Orleans Sound, kleurrijke figuren waaronder Frank Ratliff van het Riversidehotel in Clarksdale en de invloed van platenlabels zoals Stax Records. Een reeks artiesten wordt in die kaders geplaatst: Son House, Arthur Crudup, Muddy Waters, Billie Holiday, Dr. John, Allen Toussaint en vele anderen. Bij enkelen van hen gaat Stakenburg wat meer de diepte in zoals bij Robert Johnson, Jelly Roll Morton, maar ook bij Elvis Presley en Jerry Lee Lewis, Isaac Hayes, Aretha Franklin en Sam Cooke.
Rode draad
Als rode draad loopt door de hoofdstukken wat Stakenburg ‘op zijn minst ongemakkelijk’ noemt, namelijk dat Amerikanen zich graag vóór staan op hun ongelooflijke rijke muziekverleden. Maar dat dat verleden vrijwel geheel te danken is aan de miljoenen slaven die vanaf de Westkust van Afrika over de oceanen werden verscheept. In het boek wordt het ontstaan van vele genres blues, gospel, soul et cetera steeds verklaard, met als vertrekpunt de rassensegregatie en de regelmatige vlucht voor blank separatisme door zwarte musici. Een aanzienlijke focus ligt hierbij bij de kopstukken uit de blues en soul.
Elk hoofdstuk bevat een lijstje met de besproken nummers en geeft de adressen van bezochte en genoemde locaties. Mooie bijkomstigheid: de muziek die in het boek wordt vermeld, maar bijvoorbeeld ook relevante interviews, zijn te vinden in een speciale afspeellijst op Spotify, terwijl YouTube een lijst met de bijbehorende filmpjes geeft (zoeken op “De big bang van de popmuziek”).
Marc Stakenburg maakt radioprogramma’s, documentaires, presenteert en geeft lezingen over muziek en houdt zich intensief bezig met de geschiedenis van de Amerikaanse muziek. Hij organiseert ook muziekreizen.
