Try-out Vloeimans, Fondse, Matangi wordt machtig concert
CONCERTRECENSIE. Eric Vloeimans, Martin Fondse en Matangi Quartet. Tilburg, Paradox, 3 september ’11
beeld: Stef Mennens
door: Rinus van der Heijden
Muziekpodium Paradox in Tilburg had zich nauwelijks een betere seizoensopening kunnen wensen dan met het concert dat trompettist Eric Vloeimans, pianist/componist Martin Fondse en het Matangi Quartet deze avond verzorgden. Het resultaat was klinkend en dan te weten dat het hier slechts om een try-out ging. En om een Requiem dat een heel bijzondere betekenis kreeg.
'Testimoni', uitgevoerd door Martin Fondse, Eric Vloeimans en het Matangi Quartet, vormde de seizoensopening van het Tilburgse jazzpodium Paradox.
In november en maart gaan Eric Vloeimans, Martin Fondse en het Matangi Quartet toeren met een programma dat ‘Testimoni’ (getuigenis) heet. Als opwarmertje gaf Paradox de drie pijlers van dit project de gelegenheid te laten horen hoe de stand van zaken is. In grote lijnen kwam deze erop neer, dat van de tweedelige suite die ‘Testimoni’ uiteindelijk wordt, deel één, ‘Testimoni Interiori’ zo goed als klaar is. ‘Testimoni Exteriori’ bestaat nu nog uit losse stukken, die deze avond in Paradox op concertniveau werden uitgeprobeerd en straks via een definitieve keuze, deel twee van de suite gaan vormen.
Deel een van ‘Testimoni’ verhaalt in muziek over het verloop van de dag: van het krieken tot het ingaan van de nacht. Dat prille begin van de dag werd in Paradox ingezet met uiterst subtiele, nauwelijks hoorbare vioolklanken, die liefdevol werden opgenomen door de trompet van Eric Vloeimans. Deze ‘Testimoni Interiori’ laat zich beluisteren als een impressionistisch klankbeeld, waarin kleine verrassingen in de versieringen van de strijkers zitten opgesloten. In feite is ‘Testimoni Interiori’ een (droom)wereld van kleine muziek.
Gearrangeerd
De stukken die hierna ten gehore werden gebracht waren bestaande composities van Martin Fondse of Eric Vloeimans en gearrangeerd voor strijkkwartet. ‘Lex’ was er zo een, een werk dat Martin Fondse schreef als filmmuziek. Als je dat laatste niet wist, hoorde je het wel aan de bijna programmatische wijze waarop de componist de noten had gerangschikt. In de compositie ‘Zielsverwant’ wandelde Martin Fondse over de pianotoetsen, terwijl Eric Vloeimans - tegendraads - uitbundig zijn trompet bespeelde. Bescheiden strijkerswerk, unisono vertolkt, zorgde voor een sterk collectief gespeeld thema.
‘Never Before’ van Eric Vloeimans werd mede gedragen door de vibrandoneon, het nieuwste muzikale maatje van Martin Fondse. Het geluid dat het instrument voortbrengt is een kruising tussen een harmonica en een orgel. Het wordt met de mond aangeblazen. Meteen werd duidelijk hoe de klanken van dit vreemde eendje in de bijt fantastisch mengen met de spraak van de twee violen, altviool en cello. De vibrandoneon ging er met minieme tegendraadsigheden genuanceerd tegenin.
Martin Fondse, Eric Vloeimans en het Matangi Quartet.
In alle stukken die deze avond werden gespeeld, bloeide de verbeeldingskracht van Eric Vloeimans en de compositorische fantasie van Martin Fondse voluit op. Braziliaanse invloeden – de liefde bracht Martin Fondse bijna vier jaar geleden naar dit land – zijn voor hem kennelijk even gemakkelijk te verwerken als westerse elementen. En Ronald Koeman – “Je moet je inspiratie toch ergens vandaan halen” – stond model voor ‘Sneeuwvlokje’. De Nederlandse voetballer speelde ooit bij FC Barcelona en ja hoor, in ‘Sneeuwvlokje’ hoor je werkelijk de intocht van de torero’s. Niet in de arena, maar in het stadion van Barça.
Requiem
Het slot van dit prachtige concert kreeg een indrukwekkend einde door de vertolking van ‘Requiem’ van Eric Vloeimans. Cultuurminnend Tilburg treurt al twee weken om de dood van Guus van Hove en zijn vriendin Helena Nullett. Beiden kwamen door uitdroging om in het Joshua Tree National Park, tijdens hun vakantie in de Verenigde Staten. Vandaag wordt voor de overleden directeur van 013 en zijn partner een herdenkingdienst gehouden in het popcentrum.
Waarschijnlijk onbedoeld liepen Fondse, Vloeimans en Matangi op deze plechtigheid vooruit met een indrukwekkend en totaal van andere afwijkend ‘Requiem’. Al waren de trompetklanken van Eric Vloeimans licht omfloerst, nergens werd de zwaarmoedigheid van een dodenmis aangeraakt. Het was duidelijk dat dít ‘Requiem’ een eigentijdsere vorm van rouwverwerking begeleidt dan de inktzwarte dodenmissen van klassieke componisten.
Eric Vloeimans, Martin Fondse en het Matangi Quartet legden een rechtstreekse lijn uit van Paradox naar 013 door de fijnzinnige vermenging van geïmproviseerde klanken met invloeden uit lichte muziek. Een mix waarvoor Guus van Hove tijdens zijn leven ook ijverde. Woensdag tijdens de laatste tocht van hemzelf en zijn levenspartner op deze aarde, zou dit ‘Requiem’ een imponerend element toevoegen. Goed dat Paradox er al van kon proeven. Het verlicht het verdriet om de dood van twee bijzondere mensen.
