CONCERTRECENSIE. International Gipsy Festival, Veemarktkwartier Tilburg, 28 mei 2016
beeld: Jostijn Ligtvoet Fotografie
door: Erno Elsinga

Virtuositeit opgesloten in de traditie en balkan beat gingen hand in hand op de twintigste editie van het International Gipsy Festival dat voor de eerste keer in het Tilburgse Veemarktkwartier gehouden werd. Begeleid door zomerse temperaturen zorgde de verjongingskuur mede voor een nagenoeg uitverkochte jubileumeditie, verspreid over een stenen kerktuin en poppodium 013.

  
Bohemian Betyars, de set van flamencogitarist Maurice Leenaars en het optreden van Amira Medunjanin werden luid bejubeld op de jubileumeditie van International Gipsy Festival. 

Opmaat
De opmaat naar het eendaagse festival vond de avond voorafgaand plaats in een afgeladen muziekpodium Paradox waar trompettist Eric Vloeimans en pianist Jeroen van Vliet in het bijzijn van zestig op uitnodiging aanwezige Syriërs, een intens en intiem concert verzorgden met de Syrische klarinettist Kinan Azmeh. Met de compositie ‘November 22’, handelend over een wereldwijd thuisgevoel, stak de in New York woonachtige Azmeh zijn nog ‘thuiszoekende’ landgenoten een hart onder de riem.

Het Gipsy Festival werd zaterdag door de Moldavische muzikant Oleg Fateev geopend met een eerbetoon aan de vorig jaar overleden Albert Siebelink, oprichter en geestelijk vader van het festival. Siebelink wordt opgevolgd door Gon Mevis met in zijn kielzog de nieuwe programmeur Dré Sprangers. Daarnaast leverde het festival ten opzichte van voorgaande jaren een dag in en werd de gezellige Interpolistuin noodgedwongen ingeruild voor het Veemarktkwartier. Siebelink werd gemist, maar de veranderingen pakten over het algemeen goed uit.

  
Kinan Azmeh, Eric Vloeimans en Jeroen van Vliet in Paradox (© Stef Mennens). De kerktuin als nieuwe festivallocatie. Oleg Fateev bracht een ode aan Albert Siebelink.

Terwijl op de buitenpodia de vertrouwde traditionele gipsymuziek ruim baan kreeg, werd de avondprogrammering in 013 bevolkt door vertolkers van de balkan beat; ruige, dansbare muziek met invloeden uit de punk, ska en rock, dat een jong en vooral nieuw publiek naar het festival trok. Met name de afsluitende Hongaarse band Bohemian Betyars, met de charismatische zanger en violist Palágyi Máté kon op veel bijval en een kolkende zaal rekenen. 

Amira
Overdag was het de Bosnische Amira Medunjanin waarnaar reikhalzend werd uitgekeken. De zangeres van naam en faam die inmiddels ver buiten Europa reikt, is een vooraanstaand vertolkster van de sevdah, Bosnische volksmuziek met Turkse invloeden, in weemoedigheid vergelijkbaar met de fado. Ook is ze bekend vanwege haar samenwerking met Bojan Z met wie ze enkele albums opnam. Het werd een hoogstaande, intieme set gevuld met uit het leven gegrepen melancholische liederen voor een uitpuilend plein dat soms ontroerd meezong. 

  
Paulus Schäfer Trio met violist Sandro Roy. Danseres Sofia Yero verrijkte het optreden van Maurice Leenaars. Russische klezmer van Dobranotch.

Een ander hoogtepunt vormde het optreden van de Tilburgse flamencogitarist Maurice Leenaars, naast Eric Vaarzon Morel Nederlands vaandeldrager van het uit Spanje afkomstige ontvlambare genre. Een concert vol passie, opzwepende percussie, en met de schijnbaar ontembare danseres Sofia Yero die met haar vurig temperament het publiek in het hart wist te raken.

Muziekstandaard
Virtuositeit en improvisatie voltrok zich op de buitenpodia waarbij geen muziekstandaard aan te pas kwam. Gitarist Paulus Schäfer toverde met een achteloze natuurlijkheid de meest vreemdsoortige akkoordprogressies uit zijn instrument, begeleid door zijn trio en bijgestaan door de Duitse violist en solist Sandro Roy. Aanstekelijk was het optreden van The Basily Family en de Roemeense cimbalist Marius Preda. Het traditionele roma- en sintirepertoire werd in een hedendaags jasje gehesen waardoor onder meer het opzwepende 'Paint it Black' van The Rolling Stones met ongekende snelheid door de kerktuin raasde, verrijkt met subtiele details.

  
The Basily Family met Marius Preda. Roma Mirando Zigeunerorkest in 013. De Slowaakse groep Banda.

Feest werd er gevierd met de onversneden klezmer van de Russische band Dobranotch. Het achtkoppige gezelschap met koper, viool en accordeon in de bezetting vulde moeiteloos het verwachtingspatroon van de danslustigen in, waardoor de band al snel uitkeek over een swingende menigte. 

In de tijd dat halverwege de avond de twee zigeunerfanfares Orkestar Braka Kadrievi & Balkan Trafic Orchestra gezamenlijk een slot breidde aan de buitenprogrammering, stroomde 013 gestaag vol. Daar werd de avond geopend door de Bulgaarse band Kottarashky & The Rain Dogs. Een soort uitgeklede versie van de Red Hot Chili Peppers, voorzien van de nodige elektronica en een voortdenderende beatbox. Goed in het gehoor liggende hip hop vermengd met authentieke Bulgaarse stijlen zorgden niet alleen voor opwinding, ook muzikaal wist de psychedelische Balkanmuziek te boeien.

 
Spektakel bij de bands Kottorashk & The Rain Dogs en Bohemian Betyars in 013.

Dat gold in veel mindere mate voor de band Haydamak, waarvan de punk en invloeden uit de ska en rock vooral de wens de vader van de gedachte was van dit rommelig collectief. Een euvel dat volledig werd rechtgezet door de eerder genoemde Bohemian Betyars die met een puike set van speed-folk-punk en Karpatische melodieën voor een uitzinnige menigte het festival afsloot.

Opwaardering
Muzikaal behoorde de jubileumeditie tot een van de beste uit de geschiedenis van het Gipsy Festival. Met een bredere programmering mikt de organisatie op verjonging en opwaardering van het festival, en werd vooraf minder ingezet op het gezinsuitje inclusief rondrennende kinderen. Trok de vorige (koude) editie in de Interpolistuin slechts vierhonderd bezoekers, met een slordige duizend bezoekers verkocht het Gipsy Festival nagenoeg uit en bleek de stenen tuin van de Heuvelse kerk alweer bijna te krap. Een knappe prestatie van een geplaagde organisatie, tevens een stevige basis voor een inspirerend vervolg.

• www.gipsyfestival.nl