CONCERTRECENSIE. An Old Monk, Josse De Pauw en Kris Defoort Trio, CC Maasmechelen, Maasmechelen (B), 5 november ’13
beeld: Cees van de Ven
door: Rinus van der Heijden

Hoe kwetsbaar kan een mens zich opstellen? De schaamte voorbij, de ingebouwde menselijke lust om jong te zijn en blijven, ver achter zich latend. Als ouder wordende man volkomen naturel terug blikken op een leven dat met vooral vallen en toch weer opstaan, waard is om geleefd te worden.

Josse de Pauw en het Kris Defoort Trio met 'An Old Monk' op het podium van CC Mechelen.

Dát is kwetsbaarheid en zó kan maar één mens die uitbeelden: de Belgische acteur Josse De Pauw. Hij doet dat in het project ‘An Old Monk’, dat zich beweegt tussen een theatermonoloog, muziektheater en een jazzconcert. Voor dat laatste tekent het Kris Defoort Trio. En het gezamenlijke resultaat is er een om stil van te worden en vooral heel lang stil van te blijven.

Dubbele bodem
‘An Old Monk’ is een titel met een dubbele bodem. In zijn monoloog omschrijft Josse De Pauw zichzelf als een oude monnik: ‘Een mens danst niet meer of veel te zelden/Vergeefse pogingen een monnik te worden/Het grote verlangen is: stilte en allenigheid’. Maar dat Monk in de titel slaat ook op Thelonious Monk, die legendarische jazzreus door wiens oeuvre Josse De Pauw en Kris Defoort rechtstreeks zijn geïnspireerd voor ‘An Old Monk’.

De voorstelling, geproduceerd door LOD Muziektheater, begint met een muzikaal intro van het Kris Defoort Trio. Plotsklaps danst een mens tussen de coulissen vandaan: Josse De Pauw. Een 61-jarige man wiens bewegingen een zekere stramheid verraden, maar die zich daar niets van aantrekt. Hij leeft het leven om te leven. En te overleven, dat blijkt naarmate de voorstelling/het concert vordert. Getuige de woorden van De Pauw: ‘Een dansje doen/Een mens doet een dansje/Lijf tegen het droomlijf aangedrukt’.

Zoals de betekenis van de titel ‘An Old Monk’ al een ingenieuze vervlechting kent, zo kent de tekst die ook: het lijf dat tegen het droomlijf is aangedrukt beeldt de mens uit die niet alleen lichaam is, maar zeker ook geest. ‘An Old Monk’ is er doordesemd van, van het menselijk bestaan, dat zich van elk ander onderscheidt, doordat het individu de gave heeft om te denken. En zodoende zijn leven voor een deel zelf kan bepalen. Terwijl de sterfelijkheid onverbiddelijk wenkt.


Pianist Kris Defoort componeerde de muziek voor 'An Old Monk'. Basgitarist  Nicolas Thijs en slagwerker Lander Gyselinck.

Josse De Pauw is een eenzame krijger op een groot podium. Zijn eigengeschreven tekst zweemt rond de muziek van pianist Kris Defoort, basgitarist Nicolas Thys en slagwerker Lander Gyselinck. Maar tegelijkertijd binden de noten van het trio de woorden van de acteur. Soms zwijgen piano, bas en slagwerk. Dan kijken de bespelers ervan in stille bewondering naar de verrichtingen van De Pauw. Het is zeker dat hij hier en daar improviseert en dat is meteen de reden waarom de voorstelling lééft. Ook voor de musici.

Leven
Het dansje van Josse De Pauw is een metafoor voor het leven. De Pauw leeft zijn leven, waarin soms de zin om een dansje de kop opsteekt. Alweer een verwijzing naar het leven op zich: de zin om te dansen verschaft vreugde aan het leven. Geeft er telkens nieuwe invalshoeken aan. De oude monnik doet een dansje. En daarna nog een. Hij leeft en is daar uiteindelijk heel blij mee.

‘An Old Monk’ duurt zo’n vijf kwartier, maar Josse De Pauw ziet kans het tijdsbegrip uit te schakelen. Hij beweegt over het podium, gaat zitten, drinkt water en spreekt zijn tekst uit. Soms behoedzaam, dan vol joie de vivre, soms bedachtzaam, dan weer de muziek insluitend. Gaandeweg boetseert hij ‘An Old Monk’ tot een magistraal bouwwerk. Tegen  het einde gaat hij op een bord met wit poeder staan. In een verlicht vierkant danst hij nog eenmaal: zijn schoenzolen laten witte voetstappen na en zijn de zoveelste metafoor: een afspiegeling van het leven dat hij tot nu toe leidde.

Het slot van ‘An Old Monk’ is overweldigend en laat je sprakeloos achter. Tegen een enorm doek worden foto’s getoond van een naakte Josse De Pauw. Ze zijn gemaakt door Bache Jespers en van ornamenten voorzien door Benoît Van Innis. Die versieringen zijn getekend: Josse met een luchtig hoedje, Josse met een jurk van papier, Josse met witte slierten uit oren, ogen en mond, Josse als zijn eigen moeder. Maar ook Josse als mens, spiernaakt en kwetsbaar, ouder wordend doch prachtig levend.

Duisternis
Aanvankelijk geeft De Pauw toelichting bij de foto’s, maar haast onmerkbaar schuifelft hij van het podium af. De duisternis in, maar niet die van de dood. Want gegarandeerd dat ‘de zin om een dansje te doen’ straks weer de kop opsteekt. De oude monnik leeft immers voort.

Fragment uit 'An Old Monk'.