CONCERTRECENSIE. Rein de Graaff Trio met Ronnie Cuber, Benjamin Herman en Maarten Hoogenhuis, TivoliVredenburg, Utrecht, 3 maart 2019
beeld: Olga Beumer
door: Cyriel Pluimakers

In het Utrechtse TivoliVredenburg vormde jazzpianist Rein de Graaff, sinds de opening in 1979, een graag geziene gast. Meerdere keren per seizoen trad hij er op, vaak vergezeld van Amerikaanse jazzgrootheden. Soms waren het bekende namen, andere keren bijna vergeten iconen uit het rijke jazzverleden. Met zijn jarenlange Stoomcursus Bebop liet De Graaff een andere kant van zichzelf zien: die van een gedreven docent met een hartstochtelijk verhaal over de naoorlogse jazz. Het publiek hing voortdurend aan zijn lippen en de concertserie was steevast uitverkocht.

  
Pianist Rein de Graaff neemt afscheid, met Ronnie Cuber, Benjamin Herman en Maarten Hoogenhuis in Utrecht.

Bebop
Inmiddels is De Graaff een van de laatste der Mohikanen die nog steeds op authentieke wijze bebop speelt: de muzikale stijl die de grondslag vormt van de moderne jazz en nog steeds aan conservatoria onderwezen wordt. Bebop vormt de lingua franca van de jazz en wordt overal ter wereld gespeeld en begrepen, van New York tot Amsterdam en van Berlijn tot Tokyo. De ironie wil dat er met name in Nederland, door sommige musici en programmeurs, nog wel eens laatdunkend wordt gesproken over deze basistaal van de actuele jazz. Een uiting die nog het meest zegt over het geringe historische besef van de boodschappers zelf.

  
Maarten Hoogenhuis. Ronnie Cuber en Benjamin Herman.

Afscheidstournee
Het concert in de Cloud Nine zaal van TivoliVredenburg vormt onderdeel van de landelijke afscheidstournee van De Graaff. Zijn vaste trio, met contrabassist Marius Beets en drummer Eric Ineke, treedt op met baritonsaxofonist Ronnie Cuber en de altsaxofonisten Benjamin Herman en Maarten Hogenhuis. Met de baritonsaxofonist heeft De Graaff, sinds zijn legendarische album ‘New York Jazz’ uit 1979, een innige band. Cuber is als geen ander in staat om een concert in vuur en vlam te zetten, met zijn krachtige toon en onverwachte uithalen. De 77-jarige Amerikaan geeft bij het concert vol gas en schittert in standards als ‘Cherokee’ en ‘What’s New’. Hij heeft vanmiddag duidelijk de regie, maar geeft ook veel ruimte aan de geweldig spelende Herman en Hoogenhuis. Met name de laatste laat zich van zijn beste kant horen: zijn solo’s zijn een wonder van subtiliteit en laten een heel andere kant van hem horen dan in de gemaksmuziek die hij speelt met zijn kwartet Bruut. Prachtige uitvoeringen zijn er van de ballads ‘Softly As In A Morning Sunrise’ en ‘On Green Dolphin Street’. Het in uptempo gespeelde Charlie Parker’s ‘Au Privave’ vormt een regelrechte uitsmijter.

   
Benjamin Herman. Rein de Graaff met Ronnie Cuber. Rein de Graaff zegt 'tot ziens'.

Passie
Ondertussen voorziet De Graaff zijn musici van een schitterende begeleiding: elke noot is raak en ademt de passie van deze Nederlandse grootmeester van de bebop. Wat je hoort is iemand die aan de wieg stond van de Europese ontdekking van deze revolutionaire muziek: talloze malen reisde hij af naar New York en jarenlang luisterde hij naar de albums van zijn jazzhelden. De Graaff ademt, denkt en spreekt bebop. De uitverkochte zaal drinkt zijn muzikale boodschap gretig in en reageert met een staande ovatie. Als toegift speelt de band ‘Parker’s Mood’, waarin de Amerikaanse uitvinder van de bebop zijn ziel binnenstebuiten keert. Een passender afscheid is nauwelijks denkbaar: Goodbye Rein de Graaff, we zullen je missen.

Afscheidstournee Rein de Graaff gaat verder: 6/3 Brouwerij Martinus Groningen, 8/3 De Harmonie Leeuwarden, 10/3 Theater Van Beresteyn Veendam, 15/3 Bimhuis Amsterdam.

Jazzenzo interviewde Rein de Graaff in februari:

• “Ik voel mij thuis bij swingende muziek, waar de blues in zit”