COLUMN
door: Erno Elsinga









Een aasgier.


Mensen die het hardst schreeuwen kunnen het minst. Vaak ijdel, meten ze zich een ego aan waaraan ze niet kunnen voldoen. Alphons Nieuwenhuis is zo iemand. Een kleurloze gemeenteambtenaar uit Amsterdam die in het bezit is van een fototoestel en zich daarom fotograaf noemt. Een hebzuchtige bovendien: met één enkele foto denkt hij Jazzenzo een paar duizend euro lichter te maken.

Niet gehinderd door enige visie fotografeert Alphons Nieuwenhuis al jaren alles wat los en vast zit. Amsterdamse straattaferelen, ondergaande zon, mensen die wél aan het werk zijn, bekende Nederlanders natuurlijk, lekkere wijven; zelfs een etalagepop in lingerie ontsnapt niet aan zijn aandacht. Fnuikend voor Nieuwenhuis’ ego zitten maar weinigen op zijn plaatjes te wachten. Daar moet iets op gevonden worden, denkt de bureaucraat. 

Valkuilen
Een verdienmodel is snel gevonden. Net als zoveel vrijetijdsfotografen verspreidt Nieuwenhuis zijn tienduizenden foto’s over Internet, hoofdzakelijk via de sociale media en websites van geportretteerden. Al wat je dan nog nodig hebt is een louche advocatenbureau en een stoel om in achterover te leunen, wachtend op de toevallige passant die op zoek is naar een foto bij een onderwerp en in een van Nieuwenhuis’ tienduizenden valkuilen loopt. 

Het gebeurde Jazzenzo toen het in 2013 ter illustratie een persfoto van de Turks-Nederlandse zangeres Karsu Dönmez van haar website plukte en deze plaatste bij een aankondiging van festival North Sea Round Town, dat destijds in het teken stond van de Turkse muziekgemeenschap in Nederland. De foto was gemaakt door – jawel – Alphons Nieuwenhuis. In 2017 (!!) krijgt de fotograferende ambtenaar er lucht van en in plaats van een ophelderend belletje met Jazzenzo stuurt hij het malafide advocatenkantoor i-ee uit Uitgeest op de redactie af. “Kassa!” denkt Nieuwenhuis. Hij wil 250 euro voor zijn foto, exclusief advocaatkosten. Ter vergelijking: professionele fotojournalisten die onlangs de straat opgingen voor een hogere vergoeding voor hun foto’s, ontvangen nog geen 45 euro per gepubliceerde foto in een dagblad.

Ernstige schade
Nieuwenhuis laat via zijn advocaten weten tussen 2013 en 2017 “ernstige schade” te hebben geleden omdat de door Jazzenzo gepubliceerde foto van Karsu nu “niet meer exclusief” is en zodoende “moeilijker verkoopbaar” is geworden. Jazzenzo neemt contact op met Nieuwenhuis en doet hem een schikkingsvoorstel, maar daar reageert Nieuwenhuis – die voor de hoofdprijs gaat – niet op. Sterker nog: in een later stadium wil Nieuwenhuis 500 euro voor Karsu’s foto omdat zijn naam bij de foto zou ontbreken, en als hij erachter komt dat die veronderstelling onjuist is verlaagt hij de prijs weer naar 375 euro. Pure willekeur dus, en in de vele intimiderende brieven die Jazzenzo van Nieuwenhuis zijn advocatenvriendjes ontvangt wordt er vooral telkens op aangedrongen zo snel mogelijk te betalen omdat er anders een rechtszaak volgt “met alle voor Jazzenzo dien ten gevolge kosten”, mogelijk oplopend tot zo’n 3.500 duizend euro. Omdat Jazzenzo het absurde bedrag weigert te betalen, daagt Nieuwenhuis Jazzenzo uiteindelijk, in 2018, voor de rechter.

Rechtszaak
In de duimdikke warrige en onzorgvuldig opgestelde dagvaarding wordt het huilverhaal van Nieuwenhuis nog eens opnieuw uiteengezet, vergezeld door talloze verwijzingen naar jurisprudentie: zelfs een zaak over de ‘Endstra Tapes’ wordt erbij gesleept om gelijk te halen. Jazzenzo voert eigen verweer en wil bewijs zien van geleden schade door Nieuwenhuis. Dat komt er niet en ten slotte, januari 2019, maakt de rechter gehakt van Alphons Nieuwenhuis zijn vorderingen. De rechter stelt in zijn vonnis dat Nieuwenhuis gemeenteambtenaar is die in zijn vrije tijd fotografeert en daaruit neveninkomsten genereert door achteraf ‘inbreukplegers’ veel geld te rekenen voor zijn fotowerk. Zelfs een aap heeft meer moraal. De advocaten van i-ee worden op de vingers getikt vanwege de slordige (standaard) dagvaarding en de onzorgvuldigheid daarvan. Ooit was advocaat een eerbaar beroep, tegenwoordig zijn velen van hen groter tuig dan de crimineel die ze vertegenwoordigen. In het geval van Alphons Nieuwenhuis en advocatenkantoor i-ee representeren ze niet meer dan een bankiersclubje met een walgelijk verdienmodel. 

Winst
De rechter veroordeelt Jazzenzo tot het betalen van een schadevergoeding aan Nieuwenhuis van 75 euro (in plaats van de gevorderde 375 euro) en wijst alle overige vorderingen van Nieuwenhuis (proces- en advocaatkosten) af. Ongetwijfeld zal Nieuwenhuis een laffe no cure no pay overeenkomst hebben met i-ee zodat het hem niets kost. En i-ee op zijn beurt zal de kosten – bij elkaar een paar duizend euro - gelaten op zich nemen. Immers, ze hebben honderden van deze zaakjes en de meesten betalen het gevraagde, uit angst voor een rechtszaak. Met andere woorden: één brief tikken levert al snel 500 euro op. Voor wie kwaad wil is Internet een goudmijn.

Grote winst is de jurisprudentie die uit deze zaak vloeit waarbij al te hard auteursrechtelijk geblaf wordt afgestraft, en toekomstige slachtoffers van i-ee en/of Alphons Nieuwenhuis zal stimuleren hun zaak voor de rechter te brengen. Het is immers moeilijk vol te houden dat de miljarden foto’s die over Internet zwerven allemaal exclusief zijn en onverkoopbaar worden als ze plotseling op een website opduiken.

Regelgeving
Het huidige auteursrecht op Internet is achterhaald en niet meer van deze tijd. Gelukkig is er Europese regelgeving op komst die zowel de maker als de consument moet beschermen. In opdracht van de Europese Commissie is een Internetfilter in de maak die geüploade video’s en foto’s waarop copyright rust, voor derden blokkeert. Een aderlating voor Internetplatforms als YouTube en Facebook, maar ook advocatenkantoor i-ee moet op zoek naar een nieuwe melkkoe. En aasgier Alphons Nieuwenhuis heeft het (financiële) nakijken wanneer zijn foto’s vanwege een filter niet meer gebruikt kunnen worden door derden. Tot die tijd blijft het oppassen voor ‘fotograaf’ Alphons Nieuwenhuis.

• Facebook van Alphons Nieuwenhuis
• Advocatenkantoor i-ee
• Radar besteedde 21 januari 2019 aandacht aan het kwalijke verdienmodel van advokatenbedrijfjes en fotografen. Het item (10 minuten) is hier te zien.

UPDATE: PUBLICATIE VONNIS

• Op 10 september 2019 is het vonnis gepubliceerd inzake Jazzenzo - Alphons Nieuwenhuis.