Wayne Shorter - Emanon
CD-RECENSIE
Wayne Shorter - Emanon
bezetting: Wayne Shorter sopraan- en tenorsaxofoon, Danilo Perez piano, John Pattituci contrabas, Brian Blade drums. Cd 1: kwartet
+ Orpheus Chamber Orchestra
opgenomen: 2013 in Avatar Studios, New York (cd 1), 2016 in The Barbican, London, UK (cd 2 en 3)
uitgebracht: oktober 2018
label: Blue Note
aantal stukken: 10
tijdsduur: 51’02 / 37’23 / 39’
website: www.bluenote.com
door: Cyriel Pluimakers
De drie-cd uitgave ‘Emanon’ vormt de vijfde productie sinds het bestaan van het huidige kwartet van saxofonist en componist Wayne Shorter. De 85-jarige musicus die sinds het einde van de jaren vijftig aan de wieg stond van vele jazztrends. De titel is geleend van de beroemde compositie ‘Emanon’ van Dizzy Gillespie, een woordgrap die staat voor het omgekeerde van no name.
Het album is schitterend uitgevoerd in de vorm van een boek: een science fiction stripverhaal met drie geluidsdragers. Shorter is een groot liefhebber van dit literaire genre en samen met schrijfster Monica Sly heeft het verhaal vorm gekregen. Randy DuBurke tekent voor de illustraties. Centraal staat een dystopische werkelijkheid waarin angst en een vergaande ontmenselijking regeert.
Composities
De eerste cd bevat een viertal composities, uitgevoerd door het kwartet met het omvangrijke Orpheus Chamber Orchestra. De stukken hebben een post-expressionistisch karakter dat nauw aansluit bij de naoorlogse Amerikaanse klassieke muziek. Shorter speelt sopraansaxofoon in het bijna een kwartier durende ‘Pegasus’ en improviseert met staccatofrases in een soort vraag-en-antwoord spel met het orkest. Vloeiender is zijn samenspel in het geëxalteerde ‘Prometheus Unbound’. Meer romantisch van karakter is ‘Lotus’, met avontuurlijk saxofoonspel van de leider en orkestmuziek die zo de soundtrack zou kunnen vormen van een Hollywood-film. Het slotstuk ‘The Three Marias’ is bijna abstract van karakter, een stijl van componeren waarin Shorter zich de afgelopen jaren heeft gespecialiseerd. Zijn kwartet reageert alert op de krachtige energiestoten van het kamerorkest. Zelden hebben klassiek en jazz tot zo’n fraaie muzikale verbintenis geleid. Vrij als een vogel in de lucht laat Shorter zijn sopraansaxofoon fluiten, gieren en snikken.
Kwartet
Vormt de geslaagde orkest-cd een nieuwe tak binnen het oeuvre van Shorter, met de volgende tweede kwartet-schijfjes duiken we weer in de muziek zoals we de grootmeester de afgelopen decennia live hebben kunnen zien en horen. Een band die zonder meer tot het beste gerekend mag worden wat de actuele jazz te bieden heeft. Een ensemble waarin Shorter zijn bekende composities vakkundig stript om de kern over te houden. Muziek die soms zo’n graad van abstractie bereikt dat je als luisteraar de weg dreigt kwijt te raken. Afkomstig van een kunstenaar die letterlijk het aardse achter zich laat en zich in de stratosfeer begeeft.In ‘The Three Marias’, dat ook op de eerste cd van dit album stond, horen we Shorter uitgebreid op tenorsaxofoon. Zijn hoofdinstrument waarop hij die typisch weemoedige klank heeft ontwikkeld. Aanstekelijk is het duet tussen bassist John Pattitucci en pianist Danilo Perez, waar Shorter later als gesprekspartner instapt. Zonder onderbreken glijdt de band vervolgens in de ‘Lost And Orbits Medley’. Perez vuurt het kwartet aan vanachter de vleugel en Blade genereert percussie-achtige patronen: stevige signalen die de saxofonist inspireren tot licht melancholiek spel.
Subtiel
De derde cd begint met het subtiele ‘Lotus’, in een uitvoering die nog meer aandacht heeft voor de nuance dan de orkestversie. Drummer Blade legt asymmetrische accenten onder het spel op sopraansaxofoon van Shorter. Heel anders dan de studioversie uit 2003 is ‘She Moves Through The Fair’ waarbij een onderzoekende contrabasbassolo van Pattitucci de start vormt voor gedreven pianospel en ronduit explosieve drums. De leider interrumpeert met korte en bondige statements. Spannende muziek die de aanzet vormt voor het korte ‘Adventures Aboard The Golden Mean’, een feature voor de sopraansaxofoon. Een compositie die al stond op het uit 2005 daterende album ‘Beyond The Sound Barrier’. Met een bijna vijftien minuten durende versie van ‘Prometheus Unbound’ sluit de set af: een uitvoering waarin Shorter het album op gepassioneerde wijze uitluidt. Een stuk waarin dit fantastische kwartet een maximum aan expressie neerzet en aantoont tot de top van de actuele jazz te behoren.
Kroon
Deze bijzondere uitgave is het meest ambitieuze project in de inmiddels zestigjarige carrière van Shorter. De muziek die hij voor het Orpheus Chamber Orchestra geschreven heeft, vormt zonder meer een kroon op zijn oeuvre en de live opnames uit Londen van het kwartet zijn weergaloos. ‘Emanon’ vormt een tijdloos meesterwerk dat thuishoort in elke serieuze jazzcollectie.
Wayne Shorter Quartet & Orpheus Chamber Orchestra - The Three Marias*
Wayne Shorter Quartet & Orpheus Chamber Orchestra - Pegasus*
*Nummers van 'Emanon', maar dan opgenomen tijdens Umbria Jazz Festival 2017.
Ik zou graag de box van Wayne Shorter willen. Zeker als jij schrijft dat deze box niet mag ontbreken elke serieuze jazzcollectie.
Echter ik koop alleen nog maar jazz op lp. En de goedkoopste box is 152 euro!!! Dus deze box gaat toch echt ontbreken in mijn serieuze jazz collectie.
Wel mooie recensie hoor.
Ed van der Ploeg (E-mail ) - 21-12-’18 21:38