CONCERTRECENSIE. Uitreiking Buma Boy Edgar Prijs 2016, Bimhuis, 7 december
beeld: Ton van Leeuwen
door: Cyriel Pluimakers

Zelden is vriend en vijand het erover eens dat de Buma Boy Edgar Prijs aan een terechte winnaar wordt uitgedeeld, maar in het geval van contrabassist Wilbert de Joode (1955) viel nergens een wanklank. Als autodidact heeft hij zich de afgelopen decennia ontwikkeld tot een van de toonaangevende musici van de Europese improvisatiescene.

  
Wilbert de Joode krijgt de Boy Edgar Prijs uitgereikt door Jacques Waisvisz en trad op met o.a. Achim Kaufman en Frank Gratkowski, en het Ab Baars Trio met pianiste Marta Warelis. 

Uniek
Spelend op dikke darmsnaren, heeft hij een unieke stijl neergezet voor zijn instrument. Waar contrabassisten in de jazz meestal soepel hun vingers bewegen over metalen snaren, horen we bij De Joode het gezucht en gekreun zoals we dat aantreffen in oude muziek. Ook maakt hij meer dan andere collega’s gebruik van de strijkstok. Het spel van De Joode heeft een authentieke kracht en de pijn die zijn vingers moeten doorstaan, is voelbaar. 

De Joode heeft zijn avond zorgvuldig opgezet met een uitgewogen samenstelling van musici waarmee hij de afgelopen jaren gespeeld heeft. Nieuw is zijn samenwerking met tenorsaxofonist Peter van Bergen, een musicus waarvoor hij een grote bewondering heeft. De spits wordt afgebeten door het Trio Kaufman/Gratkowski/De Joode in een korte set, waarbij de muziek uit het niets lijkt te ontstaan. Wat volgt is een muzikaal aftasten, doorspekt met de nodige humor. Het verse Trio Van Bergen/Vatcher/De Joode zet deze lijn voort, met opvallend krachtig saxofoonspel van Van Bergen.

  
Ab Baars, Tobias Delius, Ada Rave, Frank Gratkowski en Peter van Bergen. Drummerstrio Martin van Duynhoven, Michael Vatcher, Onno Govaert.

Stilte
‘Less is more’ vormt een artistieke kernopvatting van De Joode en wat volgt is een korte workshop over het gebruik van stilte in de muziek. Een uitgangspunt dat hij vervolgens concreet maakt met een vijftal toppers van de rietinstrumenten: Ab Baars, Tobias Delius, Ada Rave en de al eerder genoemde Gratkowski en Van Bergen. Waar een dergelijke bezetting nog wel eens in de valkuil van powerplay wil vervallen, gebeurt dat hier geen enkel moment. De Joode stuwt en inspireert zijn musici op subtiele wijze.

De Buma Boy Edgar Prijs wordt uiteindelijk uitgereikt door de 98-jarige Jacques Waisvisz, een van zijn fans van het eerste uur. 

  
Duo-optreden Ab Baars en Tobias Delius. De Joode en presentatrice Vera Vingerhoeds. Peter van Bergen.

Supertalent Warelis
De drie drummers Martin van Duynhoven, Onno Govaert en Michael Vatcher openen de tweede set. Het slagwerk wordt niet op kracht maar op muzikaliteit bespeeld. Pionier Van Duynhoven neemt na korte tijd in de improvisatie het voortouw. De Joode pakt het spoor op met een van de meest abstracte solo’s op een contrabas ooit gehoord. Hij bespeelt zijn instrument uitermate percussief, maar wisselt dit af met het nodige strijken. Opvallend ook is het rijke en volle geluid van de darmsnaren. Tussen neus en lippen door, vertelt hij ook nog dat hij zijn eigen strijkstokken maakt. 

  
Pianiste Marta Warelis. Slotakkoord met alle musici op het podium.

Na een duo-optreden van Baars en Delius en een set van het Trio Achim Kaufmann/Ada Rave/Onno Govaert, volgt een kort concert van een van De Joode zijn oudste groepen: het al sinds 1989 bestaande Ab Baars Trio, dat voor deze gelegenheid is uitgebreid met de jonge pianiste Marta Warelis. Het is boeiend om te horen hoe de muziek van de drie veteranen van een nieuwe impuls wordt voorzien door dit supertalent. Warelis heeft een vrije en enigszins dansende stijl van improviseren. Ze vormt dé ontdekking van de avond: een symbolisch moment waarbij een oude rot het stokje doorgeeft aan een nieuwe generatie, die het muzikale vuurtje brandend houdt.

Tot slot komen alle musici nog een keer gezamenlijk het podium op voor een afsluitende collectieve improvisatie. Een passend einde van een bijzonder geslaagde concertavond rond de uitreiking van de Buma Boy Edgar Prijs 2016.

Met Trio Kaufman/Gratkowski/De Joode, Trio Van Bergen/Vatcher/De Joode, De Joode + 5, Vatcher/Van Duynhoven/Govaert, Duo Ab Baars en Tobias Delius, Trio Achim Kaufmann/Ada Rave/Onno Goveart en Ab Baars Trio met  Marta Warelis. Presentatie: Vera Vingerhoeds