INTERVIEW
door: Maud Mentink









Tony Roe: "De mogelijkheid om een app te gebruiken heeft zoveel deuren voor ons geopend." Foto © Eddy Westveer. 


Composities met kreunende tennissers en de klantenservicelijn van KPN, vrije-jazzimprovisaties en sexy-front-lady Eve. Conservatief is het trio Tin Men & the Telephone allerminst. De band, met pianist Tony Roe, bassist Lucas Dols en drummer Bobby Petrov, bracht een half jaar geleden een app uit in plaats van een album. 

De combinatie van jazzimprovisatie en visuele effecten komt vooral live goed tot zijn recht. De focus van het trio ligt daarom, vanaf de oprichting, op het geven van concerten, aldus bandleider Tony Roe. “Een vriend van me zei een paar jaar geleden: ‘Als je mee wilt tellen moet je echt een album maken’. Dat begreep ik wel, maar ik wilde het eigenlijk niet. Uiteindelijk hebben we het in 2010 toch gedaan en heeft het ons inderdaad geholpen om onze muziek te verspreiden. We zijn wel altijd blijven zoeken naar manieren om onze muziek in combinatie met interactieve visuals zo goed mogelijk onder de aandacht te brengen. Een dvd vond ik passief en ook een verouderd medium. Een interactieve website was ook een optie. Maar toen we voor het eerst met een app-programmeur spraken wisten we het meteen: het was onvermijdelijk dat we er zelf een zouden ontwikkelen!”

Tin Men & the Telephone ontstond in 2009 en werd opgericht door Tony Roe. Niet geheel toevallig startte Roe in 2010 met een doctoraalopleiding in Gent, België. Bij docARTES doet Roe onderzoek naar de vraag hoe improvisatie in de jazz kan worden verrijkt door middel van interactieve visuals en elektronische toepassingen. Tin Men & the Telephone werd daarmee onderdeel van zijn eigen onderzoek. Enthousiast vertelt Roe over zijn studieachtergrond in Industrieel Ontwerpen en Muziektechnologie: “Ik heb altijd al interesse gehad in de combinatie van jazzmuziek en elektronica. Dus toen ik de kans kreeg me daar verder in te verdiepen middels deze doctoraalopleiding, heb ik die meteen gegrepen.” Op de vraag of het onderzoek voor meer diepgang zorgt in de muziek van de band knikt Roe bevestigend: “Absoluut!”

Tweeledig
Het trio ontwikkelde ‘Appjenou?!’ met een tweeledige functie. De muziek en composities worden op de app vergezeld door kleurrijke graphics, waarin verschillende figuren kunnen worden aangepast. Manipulatie van de beelden zorgt ook voor verandering van de composities, bijvoorbeeld in het ritme, tempo of stemming. Door het spelelement wordt eenzelfde betrokkenheid gegenereerd bij de muziek als bij een live-concert. Daarnaast kan men ook inloggen op de app tijdens een concert van Tin Men & the Telephone. De composities en improvisaties worden beïnvloed door het publiek, wanneer het bijvoorbeeld mag kiezen wie een volgende solo speelt, het chat met de pianist of ergens een mobieltje afgaat.











"De app bleek een goed middel om het contact naar het publiek open te breken." Foto © Peter J. Visser.


De ontwikkeling van de app was een langdurig proces waar veel technische zaken een hoofdrol in opeisten. Veel muzikanten zullen beamen dat techniek over het algemeen een beperkende factor is in de vrijheid van de muzikant. Tony Roe is het daar mee eens, maar ziet ook de uitdaging. 

Voor het app-concert leerde Roe zichzelf bijvoorbeeld typen met de piano. Tijdens het concert kan het publiek live chatten met de pianist. De tonen van de piano corresponderen met letters op de computer. Twee jaar lang heeft hij geoefend. “Ik speel de letters met mijn rechterhand. Ik hou dan mijn linkerhand over om de tonen te re-harmoniseren. Het was wel even zoeken naar een concept dat ook muzikaal bevredigend is, maar er is nu een fantastische compositie uitgekomen. Een dergelijke beperking start de creatieve motor en zorgt voor hele nieuwe en creatieve invalshoeken. Door het aangaan van deze kruisbestuiving en de conceptuele benadering blijven we onze instrumenten ook steeds weer opnieuw ontdekken. Onze drummer Bobby Petrov kan inmiddels ook typen, maar gebruikt daarvoor morsecode.”

Ingedamd
“De intensivering van elektronische toepassingen tijdens het concert heeft onze vrijheid wel iets verder ingedamd. Het is een consequentie die we nauwlettend in de gaten hebben gehouden tijdens het ontwikkelen van de concepten. Een bepaalde mate van vrijheid is voor improvisatie namelijk wel van groot belang.”

Opgeleid aan conservatoria hebben de drie bandleden van Tin Men & the Telephone geleerd ‘plat’ muziek te spelen, legt Tony Roe uit. “Daarmee bedoel ik dat we geleerd hebben om onze muziek te spelen voor een publiek, applaus te ontvangen, en dat was het dan. Ik vind dat er vaak te weinig aandacht is voor het contact met het publiek. Ik wil, net zoals meer van mijn collega’s, dat ‘vlakke’ en ‘platte’ uit de beleving van het publiek weghalen.”











"Ik ben nu aan het onderzoeken of ik met mijn piano kan gaan tekenen.” Foto Thomas Huisman.


De app bleek een goed middel te zijn om het contact naar het publiek open te breken. “Voordat we de app gebruikten konden we met humor en interactieve visuals ook het luisteren naar ‘serieuze muziek’ wat minder serieus maken. Maar nu kan het publiek mee beslissen wat er gebeurt in de show en dat zorgt voor een hele nieuwe ervaring. We zien de emoties van ons publiek; meestal open, vrolijk en ook verwonderd. Er ontstaat een dialoog! Dat is heel bijzonder om mee te mogen maken.” Voor Roe is het een bevestiging dat het lukt om publiek beter te laten luisteren naar gecompliceerde muziek als de toehoorders er zelf bij worden betrokken.

De dialoog ontstaat volgens Roe voornamelijk door de kruisbestuiving van de verschillende disciplines. “In dit geval versterken zij elkaar, want het lukt ons een extra dimensie te creëren tijdens onze concerten. De app zorgt ervoor dat we beter in staat zijn het publiek mee te krijgen in wat we het eigenlijk willen vertellen. Door de ervaring van het publiek nauwlettend te observeren en te onderzoeken willen we dat op de lange termijn steeds verder uitdiepen.” 

Wisselend
De publieksreacties op het appconcert zijn volgens Roe wisselend. “We hebben nu ongeveer dertig shows gegeven en hebben achteraf ook veel met de bezoekers over hun beleving gepraat. Het is opvallend dat enkele sfeermakers in de zaal een grote stempel kunnen drukken op het hele publiek. Opvallend was ook die keer dat we tijdens November Music drie keer achter elkaar speelden. Het derde concert was het publiek een stuk tammer. Wat bleek? Al die concertbezoekers hadden net een zwaar en intens concert gehoord, waardoor ze een stuk minder uitbundig waren. Al die inzichten en die verschillende reacties doen me afvragen of we onszelf weg kunnen strepen als factor voor een positieve publiekservaring…’ Roe zinkt weg in gedachten. Schudt dan zijn hoofd: “Maar dat moet je misschien nog niet opschrijven. Natuurlijk kun je jezelf nooit helemaal wegstrepen. Maar het zet me wel aan het denken. Zeker, omdat we het contact met het publiek willen blijven verdiepen.”











Tin Men & The Telephone tijdens een app-concert in het 
Bimhuis. Foto © Thomas Huisman.


De ambities van Roe en zijn band blaken van ondernemerschap. De veelheid aan onderzoek die vooraf gaat aan elke stap maakt indruk. Het is dan ook niet vreemd dat de groep het laatste half jaar steeds vaker in de schijnwerpers staat. Het trio verscheen bij het televisieprogramma ‘Vrije Geluiden’ en kreeg veel persaandacht in zowel landelijke-, regionale- als zelfs internationale kranten. Ook de conservatoria in binnen- en buitenland benaderen Roe en zijn trio met regelmaat voor concerten en workshops over hun werkproces. “Er staat een hele nieuwe generatie muzikanten op die veel meer ondernemend werkt”, legt Roe uit. “Ze stellen zich minder afhankelijk op ten opzichte van subsidieverstrekkers en concertzalen. Dus de conservatoria spelen daar op in. Zij denken vast ook: eindelijk weer eens wat anders.”

Naast conservatoria groeit ook de vraag vanuit buitenlandse concertzalen. “We willen nu proberen een aantal korte tournees te plannen naar Duitsland, Engeland en Frankrijk. Een theatertour door Nederland zou ik ook niet afslaan.”

Brainstormen
Met technisch ontwikkelaars Olger Star en Mark Marijnissen brainstormt Tin Men & the Telephone regelmatig en is de groep weer met nieuwe concepten bezig. Roe: “Ik wil bijvoorbeeld meer met teksten gaan werken en ben nu ook aan het onderzoeken of ik met mijn piano kan gaan tekenen.” Op de vraag wat zijn wildste toekomstdroom is, rolt Roe met zijn ogen en legt zijn hoofd in zijn nek. “Ik zou het heel gaaf vinden als we niet meer gebonden zijn aan een locatie zoals een concertzaal of theater. Dat we gewoon rondom luidsprekers kunnen plaatsen. Dat vind ik zelf ook echt een hoogtepunt in ons concert: wanneer alle telefoons die ingelogd zijn afgaan en we het duet aangaan met het geluid dat vanuit de zaal komt.” Zijn ogen glinsteren even.











"We willen relatief vrij kunnen spelen binnen onze eigen concepten." Foto © Thomas Huisman.


Roe wil ook de vrijheid binnen zijn eigen opgelegde grenzen verder uitdiepen. “Ik wil kijken of we de keuzemomenten, om bijvoorbeeld visuals te starten, vrij kunnen oproepen in plaats van in een geprogrammeerde volgorde. We willen relatief vrij kunnen spelen binnen onze eigen concepten. Ik weet zeker dat we daarin nog meer kunnen ontdekken.”

Er was echter ook één nadeel aan het hele project. Dat was het kostenplaatje. Een app programmeren kost veel tijd en daarmee ook geld. In eerste instantie zou de app gratis te downloaden zijn en de nummers los te koop. “Daar hebben we ons toch wel op verkeken”, vertelt Roe. “Deze mediavorm is nog zo nieuw dat veel ouderen geen creditcard gekoppeld hebben aan hun appstore-account. Dat betekent dat velen de nummers niet konden downloaden. Uiteindelijk hebben we nu een maand geleden besloten de gehele app gratis ter beschikking te stellen, zodat we in elk geval het maximale aantal mensen ermee bereiken.” Roe knikt en voegt daar aan toe: “Ja, dat betekent inderdaad dat de app een investering is geworden.”

Terugkijken
Tony Roe kan positief terugkijken op de afgelopen jaren en in het bijzonder op de ontwikkeling en het gebruik van Appjenou?! “We weten nu dat het werkt en dat het kan groeien. De mogelijkheid om een app te gebruiken heeft zoveel deuren voor ons geopend. De visuals en elektronica dragen op een positieve wijze bij aan ons verhaal en het lukt ons nu ook steeds beter om het te vertellen.”


Naschrift redactie: enkele dagen na dit interview werd bekend dat Tony Roe de Compositieopdracht van North Sea Jazz 2014 verworven heeft.


Zie ook: 

• Download gratis de app Appjenou?!
• www.tinmenandthetelephone.com
• 28-09-13 App je suf bij Tin Men and the Telephone (concertrecensie)
  
   

Tin Men and the Telephone - Appjenou?!
1. Sonata no 7 - Precipitato
2. De Bal
3. Nervous Cow
4. Time's Up
5. KPN