CONCERTRECENSIE. Erik Friedlander solo / Jen Shyu solo / Mary Halvorson-Jessica Pavone, Bimhuis, Amsterdam, 18 februari 2011.
beeld: Elton Eerkens, Maarten Mooijman
door: Tim Sprangers

Downtown jazz uit New York: weinigen die kunnen zeggen wat het precies inhoud of wie er deel van uit maken. Kort gezegd lijkt het steeds meer op een beweging rond John Zorn, die zich weinig aantrekt van jazztradities. Er klinkt altijd wel iets origineels, iets eigens, vaak filmisch en multimediaal, veel rock ook. Emotioneel beladen, maar soms intellectueel. Het is een kweekvijver voor serieuze, zeer bedreven muzikanten die tegelijkertijd over een dosis zelfspot beschikken. Brooklyn is de basis.


Vertegenwoordigers van de New Yorkse jazzscene deden het Bimhuis aan: Erik Friedlander, Jen Shyu en jazzgitariste Mary Holvorson die optrad met Jessica Pavone.

Feit is dat de scene ontzettend interessant is, vooral vanwege de originele ideeën, spannende cross-overs en muzikale persoonlijkheden met eigen klankkleuren. De onzuivere sound van Marc Ribot, donkerte van Trevor Dunn, weelderige Tim Berne, verstilling van Bill Frisell, en knotsgekke genrewisselingen van Jamie Saft, telkens bijzonder en herkenbaar. En ook steeds weer pakkend en gedurfd.

Drie optredens van Downtown muzikanten vonden vrijdag in het Bimhuis plaats. Cellist Erik Friedlander opende de avond met een zeer persoonlijk verhaal. De achter zich geprojecteerde foto’s van zijn zomervakanties als kind, gemaakt door vader Lee en moeder Maria, voorzag Friedlander van commentaar. Het bleek niet altijd een pretje te zijn, de twee, drie maanden durende roadtrips met zijn ouders. Met droefgeestige country uitte hij zijn gevoel van isolatie en eenzaamheid. Leunend op knappe vibratotechnieken was het af en toe net alsof je naar klassieke rootsmuziek luisterde met viool en gitaar. Vooral tijdens de filmbeelden (van Bill Morrison) en de vluchtige arpeggio’s keek je werkelijk in de ziel van Friedlander. Het was dan ook jammer dat deze vaak een abrupt einde kregen.

Het grootse stemvermogen van Jen Shyu (Taiwan/Oost-Timor/VS) uitte zich al na de eerste noot. Vanuit achter in de zaal dwong ze het publiek binnen twee seconden tot stilte dankzij een uithaal van heb ik jou daar. Niet alleen haar ademhalingstechnieken baarden opzien, ook het veelvuldig gebruik van opeenvolgende kwarttonen klonken fraai. Shyu bespeelde oriëntaalse instrumenten als de erhu, maangitaar en lakado en benaderde elk instrument percussief. ‘Come with me’ vroeg ze aan het begin van haar concertje en via verschillende talen zong ze over veelal moralistische inzichten. Knap, maar af en toe een beetje vermoeiend en theatraal, wat haar geloofwaardigheid niet ten goede kwam.

Jen Shyu en het duo-optreden van Jessica Pavone (viool) en Mary Holvorson.

Mary Halvorson behoort tot de meest talentvolle jazzgitaristen. Eindelijk weer een gitarist met een eigen geluid, hoewel Marc Ribot, waarmee ze geregeld speelt, een duidelijke inspirator is. Haar staccatobenadering van de gitaar, in veel verschillende effecten, heeft geen onnodige versieringen en krijgt eigenaardige antwoorden via een vervormende reverb. De gesprekken met violiste en oud-studiegenote Jessica Pavone waren van een uitermate gecompliceerd niveau. Weinig improvisatiemogelijkheden dankzij mathematische verweving van de van het bladmuziek gespeelde texturen. Hun stukken zweven tussen genres rock, folk en jazz. Vernuftig allemaal, maar ook een tikkeltje koud en bestudeerd. Misschien kwam het door de vele vers geschreven composities.

Een avond originele Downtown geluiden luisteren, met overgave en persoonlijkheid, is altijd interessant, maar deze avond had wel wat haken en ogen. Het doet je verlangen naar een verlossend bericht. Wanneer komt de meester John Zorn zelf weer eens naar Nederland?

• Erik Friedlander - Jen Shyu - Mary Halvorson - Jessica Pavone
• Alle foto's © Elton Eerkens, behalve duo Mary Halvorson, Jessica Pavone © Maarten Mooijman.