Paul van Kemenade trekt momenteel door het land met een project dat Strings Get Wings is genoemd. De altsaxofonist heeft in bezetting een klassiek strijkkwartet (twee violen, altviool en cello) rond zich geformeerd en dat aangevuld met contrabas, cajon en zijn eigen altsaxofoon. Het concert dat hij ermee in muziekpodium Paradox in Tilburg gaf, was er een van de allerbeste soort.

Paul van Kemenade met Strings Get Wings en pianist Michiel Braam - klik op foto

Het grote verschil met een klassiek strijkkwartet, gebonden aan streng geordende noten, is dat de strijkers hier alle vrijheid genoten om de noten vrij te interpreteren. Daardoor herinnerde alleen de klank van de strijkinstrumenten aan ‘klassieke’ muziek. Het concept waarvoor Paul van Kemenade en componist/arrangeur Niko Langenhuijsen, die in deze samenstelling ook de contrabas bespeelt, hebben gekozen laat toe dat de lengtes van improvisaties onbegrensd zijn. Dat levert niet alleen spanning op, meer nog gelegenheden om de klankmogelijkheden van zo’n bezetting uitputtend te onderzoeken.

Daarvan kweet het septet zich dan ook vlijtig en voorbeeldig. In lang uitgesponnen stukken groeide er een organische mix van strijkers- en saxofoonklanken. De immer nadrukkelijk aanwezige altklank van Paul van Kemenade overvleugelde de strijkers geen moment. Omgekeerd evenmin. Daardoor was er een afgewogen balans tussen zo verschillende instrumentkleuringen als altsaxofoon en violen en cello. Mooi was daarbij dat Niko Langenhuijsen zijn contrabas alleen maar geplukt bespeelde. Het was gemakkelijk geweest om zich strijkend bij de andere snaarinstrumenten aan te sluiten. Nu dat niet gebeurde, bouwde Niko Langenhuijsen fraaie tegentonen op. Pieter Bast op cajon (een houten slagtrommel in de vorm van een kist) zwierf de ene keer begeleidend en een andere keer ontregelend door de muziek. De aanwezigheid van deze twee ritme-instrumenten verhief de muziek tot een eigentijdse gebeurtenis, die zowel de terreinen van jazz als gecomponeerde muziek betrad.

Solo’s waren niet alleen voorbehouden aan Paul van Kemenade. Eerste violist Pierre Blanchard nam er ook regelmatig de tijd voor, evenals violist Herman van Haaren en altviolist Benjamin von Gutzeit. Jammer was dat de rol van celliste Annie Tangberg te bescheiden was.

Braam-Van Kemenade

Van bescheidenheid was geen sprake bij de duetten die pianist Michiel Braam en Paul van Kemenade tussen de concertdelen van Strings Get Wings door speelden. Wat zijn die twee aan elkaar gewaagd. Michiel Braam is voor mij een van de beste en mooist klinkende improvisators van Nederland. Hij is grillig, beheerst het volledige piano-idioom en melkt dat tijdens elk concert volledig uit. Vrije improvisaties gaan daarbij vlekkeloos over in citaten van bestaande stukken, enorme klankwallen in fijnzinnige miniatuurtjes. Ga daarmee maar eens in duel. Paul van Kemenade deed het zonder met de ogen te knipperen. De voortdurende koerswijzigingen van Braam deerden Van Kemenade nooit. Toen de pianist de muziek blokkeerde door met de volle rechterhand één minimalistisch akkoord uit de piano te beuken, zette Paul van Kemenade daar een van lyriek druipende passage bovenop.

Met zo’n concert besef je weer eens hoe indringend, tijdloos, vrij en bovenal hoe kunstzinnig jazz in elkaar steekt. Het duoconcert van Michiel Braam en Paul van Kemenade gaf Strings Get Wings een enorme meerwaarde.

• Paul van Kemenade website
• Michiel Braam website
• Pierre Blanchard website