Sun Ra’s muziek blijft uniek CONCERTRECENSIE. Sun Ra Arkestra, Paradox Tilburg i.s.m. ZXZW Festival, 17 september 2008
beeld: Marcel Mutsaers
door: Mischa Andriessen
Ruim vijftien jaar is hij niet meer, Sun Ra, maar zijn volgelingen weten het door hem uitgedokterde concept van georganiseerde chaos nog altijd met verve tot uitvoering te brengen. Het spanningsveld tussen discipline en vrijheid is steeds het speerpunt van Sun Ra’s muziek geweest en onder de bezielende leiding van de inmiddels vierentachtigjarige Marshall Allen is dat niet anders.
Sun Ra Arkestra met bandleider Marshall Allen (l) gaf woensdagavond een spetterend concert in Paradox
In het kader van het ZxZw-festival stond het Sun Ra Arkestra maar liefst vijf avonden in de Paradox geprogrammeerd waarbij de groep elke avond een ander facet uit haar rijke historie zou belichten. Heel nauw nam het veertienkoppig gezelschap die opdracht overigens niet; hun optreden op woensdag was net als de shows die Sun Ra in de jaren zeventig en tachtig gaf een bonte mix van freejazz en space chants.
Wie van te voren bevreesd was, dat dit Sun Raloze Arkestra een slap aftreksel zou zijn van wat de meester ooit te bieden had, kon al gauw opgelucht adem halen. Marshall Allen die al in de jaren vijftig deel uit maakte van de band kent de muziek van haver tot gort en heeft zich inmiddels tot een krachtig bandleider ontwikkeld. De kleine man met de bleekoranje sik dirigeerde het uitgelaten mannenclubje door twee sterke sets waarin ouderwetse bigbandmuziek werd afgewisseld met het soort swingende kakofonie waar Sun Ra patent op had. Klassiekers als “Angel Race” en “Space is the place” bleven natuurlijk niet achterwege en ook de typische Sun Ra showattributen als glittercapes en –mijters, dansjes door de zaal en andere gekte zijn in ere gehouden. Muzikaal gezien werd de hommage op de best passende manier gebracht, namelijk door onvoorspelbaar te blijven en vol vuur te spelen.
Sun Ra Arkestra in Paradox
Voor alles gaat Sun Ra’s muziek over geestdrift en overgave. Over de transformatie van het alledaagse naar iets buitengewoons. Wie de bandleden voorafgaand aan het optreden buiten zag roken, drinken en met bezoekers keuvelen, kon vaststellen dat Sun Ra’s beruchte tucht niet meer van kracht is. Echter zodra de glinsterende outfits waren aangetrokken en de veertien man zingend de zaal betraden, spreidden zij een aanstekelijke saamhorigheid ten toon en werd er een muzikaal feest gebracht waarin geen foute noten bestaan zolang er vol overtuiging wordt gespeeld.
Na verluidt moesten de heren in Tilburg even acclimatiseren, maar op hun derde dag voelden ze zich volledig thuis. Dat was het allermooiste aan dit concert; het spelplezier. Dat muziek zo veel vrolijke vrijheid kan bieden. Het was opnieuw Marshall Allen die dat het fraaist symboliseerde met zijn solo’s op het bizarre elektronische blaasinstrument dat ‘Evi.’ (electronic valve instrument) heet. Deze kruising tussen een synthesizer en een trompet is weliswaar uitgevonden in 1964 maar de bedenker Nyle Steiner sleutelt er tot de dag vandaag aan. Op eenzelfde manier ontdekt Allen vanuit de rijke traditie van Sun Ra’s immense muzikale oeuvre nog dagelijks iets nieuws.
© Jazzenzo 2010