Centrale plek
Met zijn diepe, warme toon en indrukwekkende bereik is het instrument geliefd in zowel klassieke als moderne muziek. Toch blijft het vaak een bijrol spelen in orkesten en ensembles. Het Basklarinet Festijn wil daar verandering in brengen door het instrument een centrale plek te geven in compositie, improvisatie en performance.

Drieluik
Het concert bestond uit een drieluik waarin de basklarinet in drie verschillende contexten werd belicht. Het eerste deel van de avond, ‘Free Space’, was een verkenning van het begrip ruimte, geïnspireerd door het boek 'Ruimten Rondom' van de Franse schrijver Georges Perec. Fie Schouten en Frank Gratkowski op basklarinet, Sophie Hassfurther op tenorsaxofoon en fluit en Sofia Borges op drums brachten een rauwe, expressieve set waarin de basklarinet briesend, jankend en klepperend klonk. De muziek was fragmentarisch en gelaagd, Borges gaf het geheel ritmische urgentie met haar inventieve slagwerk, terwijl Schouten fragmenten uit Perecs werk voordroeg.

  
Sofia Borges achter de drums bij Schouten, Gratkowski en Sophie Hassfurther. Het jonge gezelschap Calcagno, Parvaresh en Watt (r).

Vrijheid
Het tweede deel bood een podium aan drie jonge basklarinettisten: Federico Calcagno, Shabnam Parvaresh en Chris Watt. Hun samenspel was fris, energiek en geïnspireerd door het leven op straat. De muziek ademde vrijheid en spontaniteit, met momenten van subtiele interactie en onverwachte wendingen. Opvallend was de afsluiter: een verrassend conventionele interpretatie van Thelonious Monk’s ‘Ugly Beauty’, waarin de drie musici lieten zien dat ook binnen de kaders van de jazztraditie de basklarinet een eigen stem heeft.

Contrasten
De avond werd afgesloten door Tobias Klein met zijn Archimboldi Ensemble, bestaande uit Lida Brouskari (piano), Thomas Jaspers (drums) en Aleksander Sever (vibrafoon). Het optreden bestond uit gelaagde composities en spannend ensemblewerk, waarin de basklarinet zich moeiteloos mengde met vibrafoonklanken, pianotexturen en ritmische patronen. De muziek was rijk aan contrasten: van verstilde passages tot energieke uitbarstingen, steeds met een sterke dramaturgische lijn, met als hoogtepunt het spectaculaire ‘Fora Palto Ke Vuta’. Klein bewees zich als componist én performer met een scherp oor voor balans en dynamiek.

  
Pianist Lida Brouskari bij Tobias Klein Archimboldi Ensemble. Slotakkoord.

Poëtisch verteller
Het Basklarinet Festijn onderscheidt zich door zijn programmatische opbouw en de combinatie van gevestigde namen met jong talent. Het concert in LantarenVenster was een prachtige viering van de basklarinet – van abstracte klankverkenning tot lyrisch samenspel en compositie. Het drieluik toonde het instrument in al haar gedaantes: als poëtisch verteller, als klank die geworteld is midden in de samenleving, en als onderdeel van een gelaagd ensemble. Tegelijkertijd legt de organisatie van het Basklarinet Festijn de lat wel erg hoog, waardoor een argeloze bezoeker die kennis wil maken met het geluid van de basklarinet wellicht afgeschrikt wordt door alle collectieve vrije improvisaties. Dat neemt niet weg dat het festijn terecht een blijvertje is, het bewijst overtuigend dat dit diepe, donkere instrument een wereld aan expressie in zich draagt – en een vaste plek verdient in het muzikale landschap.

Nog te zien
Het Basklarinet Festijn is nog in volle gang en reist de komende weken langs verschillende steden in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Na het concert in LantarenVenster volgen onder andere optredens in Haarlem (19 september), Utrecht (20 september) en Amsterdam (21 september), met een herhaling van het drieluik dat in Rotterdam te horen was. In oktober en november staan er concerten gepland in onder meer Beetsterzwaag, Den Haag, Stiens, Nijmegen, Eindhoven en Amsterdam, evenals internationale stops in Wuppertal, Strasbourg en Moers.

• basklarinetfestijn.nl