Trytone laat horen en zien dat jazz leeft CONCERTRECENSIE. Trytone presenteert: New ways of Jazz: Meeting/Still-3/Elastic Jargon, Zaal 100 Amsterdam, 20 mei 2009
beeld: Elton Eerkens
door: Tim Sprangers
De organisatie van Trytone tracht een podium voor ‘New ways of Jazz’ te creëren. Het gesubsidieerde collectief probeert eigenzinnige muzikanten uit voornamelijk het jazzgenre een podium en label te bieden. Boeiende nationale en internationale crossoverinitiatieven zijn het resultaat van de inzet van het Amserdamse Trytone. De thuisbasis is het 25 jaar geleden gekraakte cultuurpodium Zaal 100, gelegen in stadsdeel Westerpark. Twee keer in de maand, de eerste en derde woensdag, kan hier voor een aantrekkelijke toegangsprijs geluisterd worden naar originele interacties tussen verschillende kunstdisciplines.
Violist Mark Feldman als gast bij Electric Jargon. Aliona Yurtsevich op tedra en Michael Fischer achter de piano tijdens het concert van Still-3.
De derde woensdag van mei begon met twee danseressen (Makiko Ito en Valeria Primost), saxofonist/violist Michael Fischer en drummer Marcos Baggiani; aan de lichtknoppen zat Anne van Balen. Het schouwspel van conversaties tussen geluid, licht en lichaam was fascinerend. Waar eenzijdig dansen op muziek logisch is, kon nu een dialoog worden aangegaan. De lichamelijke gesprekken van Ito en Primost waren aantrekkelijk; zwoel verstrengelden hun lichamen of daagden zij elkaar uit tot flexibele capriolen.
Zij jutten elkaar op, werden geprikkeld door kort getokkel van Fischer, of nodigden zélf de muzikanten uit tot associaties bij hun bewegingen. Rust vonden de vier geregeld in stiltes waarin werd gezocht naar nieuwe inspiratie. Het optreden vond een hoogtepunt in de fysieke deelname van Fischer, die als een heilige zijn armen strekte naar de hemel, aangevuurd door donderend percussiegeweld van Baggiani.
Compleet andere koek, na een kwartiertje pauze, van ‘Still-3’. Met wederom Fischer, die ook een piano toevoegde aan zijn instrumentenarsenaal, ontstonden mediterende klankvelden in het goed geïsoleerde zaaltje van Zaal 100. De band staat voor gelaagde soundscapes, met hierin een belangrijke rol voor de Macbook van Klaas-Jan Govaart. De electronicakunstenaar pikte geluiden van Fischer of Aliona Yurtsevich (tedra, percussie) op en tranformeerde die naar lange ruizen, onregelmatige echo’s of bijzonder minimale beats.
Er onstond zo een gelaagdheid die niet erg interessant was om naar te kijken; met de ogen dicht echter waande je je in nog niet ontdekte werelden. De betoverende eenheid bereikte Still-3 door goed te luisteren en voelen welke minimale aanraking de muziek behoefde. Dat zulke minimale klanken onderhoudend bleven, bewijst de doeltreffendheid van het gezelschap.
De avond sloot met het gelauwerde ‘Elastic Jargon’ van violist Maurice Horsthuis. Het snaarensemble werd voor deze gelegenheid aangevuld met drummer Michael Vatcher, klarinettist Michael Moore en violist Mark Feldman. De laatste, bekend door onder meer verschillende projecten van John Zorn, was overgekomen uit Amerika voor een korte tour en opnames met de band. Horsthuis onderzoekt de mogelijkheden van snaarinstrumenten.
Nadat een locale dwaas, dansend op het podium, vriendelijk werd verzocht de zaal te verlaten, werd de term ‘elastic’ uitgelegd. Gezweefd werd er door genres, landen en culturen, waarbij ieder zijn instrument volledig verkende. Synchrone melodieën werden zorgvuldig opgebouwd met of zonder strijkstok. Repeterende ritmes raakten ontrafeld door hakkerige grooves van Vatcher. Solo’s van voornamelijk Feldman klonken soms wat gehaast, maar intrigeerden vooral.
Of de nieuwe wegen binnen de jazz uiteindelijk hun weg naar het grotere publiek weten te vinden, doet er niet toe. Leuk is voornamelijk te constateren dat (jazz)muziek leeft, in volle glorie en in interactie met vele disciplines. Het is mooi dat Trytone de mogelijkheden geeft dit te tonen.
© Jazzenzo 2010