CONCERTRECENSIE. Jaap Blonk’s Retirement Overdue & Pietre, De Ruimte, A'dam, 23 maart
beeld: Olga Beumer
door: Cyriel Pluimakers
Nu het Bimhuis de afgelopen jaren een geïnstitutionaliseerd podium is geworden, net zoals Paradiso en de Melkweg, zoeken de experimenterende musici steeds meer hun heil op andere plekken in Amsterdam. De Ruimte, een oude verkeerstoren aan de Distelweg, is zo’n locatie: een vrijplaats waar jonge talenten hun ding kunnen doen zonder bemoeienis van een marketingafdeling of een directie.
Jaap Blonk’s Retirement Overdue trad aan in De Ruimte in Amsterdam waar ook het kwartet Pietre optrad.
Nieuwe Start
Deze avond is er een dubbelconcert van een nieuw ensemble van Jaap Blonk en Pietre, een kwartet met jonge honden. Blonk (1953) is nationaal en internationaal bekend podiumkunstenaar vanwege zijn vocale experimenten. Ironisch genoeg noemt hij zijn huidige band Jaap Blonk’s Retirement Overdue, want aan pensioen is hij nog lang niet toe. In 2020 bracht hij met dit ensemble de dubbel-cd ‘New Start’ uit, maar wat het begin had moeten vormen van een heropleving werd wreed gedwarsboomd door de coronapandemie. Geplande tournees konden niet meer plaatsvinden en concerten werden geannuleerd. In De Ruimte geeft hij acte de présence met een editie van ‘Retirement Overdue’ die uitgebreid is met rietblazer Michael Moore. Aan het drumstel vinden we Michael Vatcher, die tegenwoordig pendelt tussen Nederland en de Verenigde Staten: een slagwerker zonder weerga. Jasper Stadhouders en Miguel Petruccelli spelen afwisselend gitaar en basgitaar. 
Jaap Blonk met Michael Vatcher, Michael Moore, Jasper Stadhouders en Miguel Petruccelli. Slagwerker Sun-Mi Hong van kwartet Pietre.
Speelplezier
Het concert start met het enerverende ‘My First Nightmare’, een unheimische compositie waarin Blonk uiteraard de hoofdrol bekleedt. Bijzonder is het om te signaleren dat Blonk in de loop der jaren steeds meer de ruimte heeft gegeven aan de musici om hem heen. Ook voorziet hij zijn vocale experimenten vaker van ironie. Het gebruik van elektronica is minder heftig en meer geïntegreerd dan voorheen. Prachtig zijn de bijdrages van Moore, beurteling op altsaxofoon en klarinet. Zijn toon smelt meer dan eens samen met de stem van Blonk. Stadhouders en Petruccelli vormen een heerlijk tandem dat bijna naadloos elkaars instrumenten uitruilt, terwijl Vatcher zijn drumstel ondertussen laat spreken zoals alleen hij dat kan. Het speelplezier dat het ensemble uitstraalt is ongekend. Aan het slot pakt gitarist Stadhouder even de hoofdrol in een uitbundige solo die nog net niet de ruiten uit het zaaltje blaast.
Pietre met saxofonisten Nicolò Ricci en Jesse Schilderink, contrabassist Alessandro Fongaro en Sun-Mi Hong.
Lockdown
Was het optreden Jaap Blonk’s Retirement Overdue al stevig, dan lijkt het erop dat het jonge kwartet Pietre er nog een schepje bovenop wil doen. Het ensemble staat onder leiding van contrabassist Alessandro Fongaro en werd tijdens de tweede lockdown van de coronapandemie in 2021 opgericht. Van hun eerste muziek maakten ze opnames in het Rotterdamse Batavierhuis, ook zo’n artistieke vrijplaats. Hun debuutalbum draagt de passende titel ‘First Time (A)live’. Naast de uit Italië afkomstige Fongaro bestaat het kwartet uit de sterke saxofonisten Nicolò Ricci en Jesse Schilderink. Achter het drumstel vinden we de uit Korea afkomstige Sun-Mi Hong, een uitzonderlijk talent waarvan de carrière inmiddels een internationale vlucht heeft genomen.
Geweld
De composities zijn afkomstig van Fongaro, die zich heeft zich laten inspireren door de Italiaanse volksmuziek. Het karakter van de improvisatie refereert aan de glorietijden van de freejazz uit de jaren zestig en zeventig. Waar de jonge generatie nogal eens beticht wordt van braafheid is dat bij Pietre beslist niet het geval. Tenorist Ricci gaat in zijn solo’s tot het uiterste en je voelt dat hij de genadeloze muziek van Albert Ayler en Pharoah Sanders opnieuw gestalte wil geven. Zijn toon heeft een superkracht en zijn spel ademt de spiritualiteit van de groten van weleer. Ook Schilderink laat zich niet onbetuigd en excelleert met name op baritonsaxofoon: onversneden powerplay die misschien nog het meest verwijst naar het Teutoonse geweld van Peter Brötzmann.
Broedplaats
Het is duidelijk dat De Ruimte in Amsterdam-Noord een creatieve broedplaats van formaat vormt, met aandacht voor baanbrekende muziek die op veel andere plekken tegenwoordig niet meer welkom is. Bijzonder is ook dat de locatie daadwerkelijk een jong publiek trekt dat gretig de experimenten indrinkt: een echte ontmoetingsplaats waarin de artistieke vernieuwing kan gedijen. Een geweldig initiatief waarvan je mag hopen dat het nog een aantal jaren mag bestaan, want de kunstenaars mogen de ruimte maar tijdelijk gebruiken terwijl in de rest van de wijk Buiksloterham de chique nieuwbouw oprukt.