CONCERTRECENSIE. November Music 2018, John Zorn in ’s-Hertogenbosch, 5 november
door: Cyriel Pluimakers

Voor de tweede keer heeft November Music alleskunner John Zorn (1953) uitgenodigd om een dag in Den Bosch te programmeren. Net zoals in 2017 start hij ’s middags met een orgelconcert in de Sint-Janskathedraal. In zijn improvisatie staan de uitersten centraal, met veel geweld in de lage registers en agressief hoog aan de andere kant. Zo nu en dan zijn er subtielere vogelgeluiden te horen. Ook laat hij zich hier en daar op altsaxofoon horen. Het majestueuze orgel beeft en siddert onder de dissonante notenclusters.

  
Naast ensembles speelde John Zorn op het orgel van de Sint-Janskathedraal, trad op met Cobra en speelde solo altsaxofoon voor de Tuin der Lusten (© C.P.)

Van een geheel andere snit is het optreden van zangeres Petra Haden, dochter van de legendarische contrabassist, in de Pleinzaal van Theater aan de Parade. Zorn heeft gezorgd voor de melodieën en gitarist Jesse Harris heeft er teksten bij geschreven. Een prachtig optreden met een hedendaagse versie van Americana, met schitterend solowerk van gitarist Julian Lage en meeslepende zang van Haden. De groovende ritmesectie met drummer Kenny Wollesen en contrabassist Jorge Roeder zet de muziek in vuur en vlam. 

Tuin Der Lusten
Aan het begin van de avond treedt Zorn solo op in het Jheronimus Bosch Art Center: luid en duidelijk schalt zijn altsaxofoon door het gebouw terwijl hij voor een reproductie van ‘De Tuin Der Lusten’ staat. Een betere setting is nauwelijks denkbaar.

De gitaristen Julian Lage, Gyan Riley en Bill Frisell vervolgen de avond met een akoestisch concert in de Statenzaal van het Noordbrabants Museum. Er worden zes recente composities van Zorn uitgevoerd: onderzoekende stukken, waarbij elke gitarist ook afwisselend solistisch te horen is. Soms hangt de muziek tegen de country aan, dan weer neigt ze naar atonaliteit.

Zangeres Barbara Hannigan zet een bijna magische sfeer neer met pianist Steve Gosling in de Grote Kerk. De mogelijkheden van haar stem zijn grenzeloos en ze betovert het publiek met de suite ‘Jumalattaret’. Een recital dat bijna hemelse vormen aanneemt wanneer vervolgens het vocale kwintet aantreedt met Sarah Brailey, Elizabeth Bates, Eliza Bagg, Rachel Calloway en Kirsten Sollek. Vijf stemmen die de gevarieerde partituur van ‘The Holy Visions’ de ruimte in slingeren. Oude polyfonie wordt afgewisseld met een actuele aanpak. Grenzeloze muziek, die doet verlangen naar meer. 

Cobra
Hoogtepunt vormt de uitvoering van het fameuze ‘Cobra’ in de Grote Zaal van de Verkadefabriek. Vanachter een tafel deelt Zorn commando’s op papieren vellen uit aan zijn musici. Een bezetting die maar liefst drie gitaristen, drie cellisten en elektronica omvat, naast een ritmesectie die uitgebreid is met de virtuoze percussionist Cyro Baptista. Pianist Craig Taborn vuurt de muziek aan vanaf de Steinway met forse akkoorden. Binnen het ontstane klanktapijt neemt hij duidelijk een prominente rol in. De kracht die contrabassist Roeder genereert in samenspel met de drie cellisten - Okkyung Lee, Michael Nicolas en Jay Campbell – is ongekend en heeft nog het meest weg van een muzikale aardverschuiving. 

Aan het slot smeekt het publiek bijna om een toegift en die komt er dan ook: een klanksalvo dat een meer dan gedenkwaardige dag afsluit. John Zorn en November Music schrijven jazzgeschiedenis!

Gezien: John Zorn orgel, Sint-Janskathedraal; Songs for Petra, Theater aan de Parade Pleinzaal; John Zorn Solo Saxophone, Jheronimus Bosch Art Center; Midsummer Moons, Noord Brabants Museum Statenzaal; Jumalattaret, Grote Kerk; The Holy Visions, Grote Kerk; Cobra, Verkadefabriek.

• Nog tot en met 11 november: novembermusic.net