RECENSIE 4-CD BOX
Keith Jarrett – A Multitude of Angels
bezetting: Keith Jarrett, piano
opgenomen: 23-30 oktober 1996, in Modena (23-10), Ferrara
(25-10), Turijn (28-10) en Genève (30-10)
uitgebracht: 4 november 2016
label: ECM
box met boekje en 4 cd’s
tijdsduur: 70’41, 77’51, 74’01 en 75’22
website: www.challengerecords.com
door: Cyriel Pluimakers
Pianist Keith Jarrett (1945) heeft sinds de jaren ’70 een enthousiaste aanhang ontwikkeld, die hem voortdurend trouw blijft. Begonnen in de bands van Art Blakey en Miles Davis, trad hij de afgelopen decennia meestal solo op of met zijn trio met Gary Peacock en Jack DeJohnette. Jarrett is een melodicus pur sang en beschikt over een toucher, net zo verfijnd als dat van klassieke pianisten. Het is dan ook geen wonder dat hij ook standaardwerken van onder meer JS Bach en Shostakovich op cd heeft gezet.
Legendarisch is het uit 1974 daterend ‘Köln Concert’ waar hij ruim 65 minuten achter elkaar solo improviseert. Een meesterstuk dat tegenwoordig door de Nederlander Ralph van Raat - met succes - noot voor noot nagespeeld wordt. Van deze opname werden een kleine vier miljoen geluidsdragers verkocht, voor jazz een uniek aantal. Sinds 1972 is Jarrett verbonden aan het Duitse ECM-label, een samenwerking die producent en musicus geen windeieren heeft gelegd.
Jarrett heeft de reputatie een lastpak te zijn voor organisatoren en publiek. Regelmatig heeft hij concerten afgebroken, vanwege kuchen of fotograferen. Soms komt hij ook gewoon niet opdagen. De verering voor hem heeft mythische vormen aangenomen. Een concert van Jarrett is een seance waarvoor het publiek niet alleen een hoge toegangsprijs moet betalen maar ook nog eens versteend in zijn stoel moet blijven zitten. Jarrett wordt door zijn fans bewonderd als een heilige.
Onlangs zag op ECM een fraaie 4-cd box het licht met live-opnames uit oktober 1996 in Italië en Zwitserland. Een uitgave, met twintig jaar oude opnames, die veel belooft. Maar wordt dit ook waargemaakt? De cd’s zijn bijna tot de rand gevuld met solo-exploraties, die eigenlijk steeds bijna hetzelfde stramien volgen: een onderzoekende fase, het ontstaan van een gospelachtige melodie, een ‘minimal music’ deel en een afsluitende standard. Jarrett’s fans zullen zitten te likkebaarden bij dit herkenbare ‘format’, maar voor de doorsnee jazzliefhebbers is het wel erg veel van het goede. Het minutenlange gehamer op de piano en het begeleidende gekreun en gegil van Jarrett bereikt op sommige momenten een irritatieniveau. Nog het meest lijkt Jarrett op een sekteleider, die het spoor in de loop der jaren enigszins bijster is geraakt. Voor zijn fans vormen de solo-expedities spirituele sessies, maar de nuchtere muziekliefhebber ervaart het vaak als muzikale aanstellerij. Toch bevat deze uitgave een aantal onvergetelijke minuten: de momenten dat hij aan het einde van zijn optredens toegiften als ‘Danny Boy’ en ‘Over The Rainbow’ speelt. Een magere score voor bijna 300 minuten muziek.
Het blijft een raadsel waarom ECM deze oude opnames uitbrengt. Het feit dat Jarrett bijna niet meer optreedt, is nog geen reden om allerlei materiaal van de plank te halen, dat misschien oorspronkelijk niet voor uitgave bedoeld was. Zou het rinkelen van de kassa de belangrijkste motivatie zijn? Zo’n box is tenslotte een mooi kerstcadeau. Inmiddels is er beslist genoeg – en eigenlijk al teveel – van Jarrett op ECM uitgebracht. Niet alleen de musicus, maar ook de producent dreigt hierdoor een karikatuur van zichzelf te worden.