3 CD-RECENSIES
door: Cyriel Pluimakers
Masabumi Kikuchi – Black Orpheus
bezetting: Masabumi Kikuchi piano
opgenomen: 26 oktober 2012, Tokyo Bunka Kaika Recital Hall
uitgebracht: maart 2016
label: ECM
aantal stukken: 11
tijdsduur: 70’54
website: www.challengerecords.com
De afgelopen maanden kwamen bij ECM drie bijzondere producties uit van pianisten van naam en faam: de Japanner Masabumi Kikuchi (1939-2015), de Amerikaan Vijay Iyer (1971) en onze nationale trots Wolfert Brederode (1974).
Het Duitse ECM-label heeft een grote naam op het gebied van piano-producties. Niet alleen is hun opnametechniek zonder weerga, ook artistiek behoort het label tot de voorhoede in dit specifieke genre. Wat te denken van hun verbintenissen met Paul Bley, Stefano Bollani, Giovanni Guidi en Keith Jarrett?
Kikuchi overleed onverwachts vorig jaar zomer in de Verenigde Staten. Decennialang ging hij door voor een van de grootste Japanse toetsentovenaars. Hij werkte onder meer samen met Elvin Jones, Gary Peacock, Gil Evans en Joe Henderson. In september 2009 nam hij voor ECM de schitterende productie ‘Sunrise’ op met contrabassist Thomas Morgan en drumlegende Paul Motian (1931-2011).
‘Black Orpheus’ is een solorecital, opgenomen in oktober 2012. Zijn laatste opname sluit qua sfeer aan bij de vorige ECM-productie. Verstilde muziek waarin alles weggelaten wordt wat overbodig is. Een sereniteit die alleen de allergrootsten in de jazz bereiken. Hoogtepunt vormt de titeltrack ‘Black Orpheus’, ook wel bekend als ‘Manhã de Carnaval’, muziek uit de film ‘Orfeu Negro’ (1959). Dit thema vormt het middendeel van de cd, die verdere titelloze composities bevat. Kikuchi suggereert het thema meer, dan dat hij het speelt.
Zijn improvisaties vormen telkens muzikale puzzels, waarbij je als luisteraar een soort ‘sudoku’ moet oplossen. Raadselachtige en meditatieve muziek, die fascineert en ook na regelmatige beluistering blijft boeien.
Vijay Iyer & Wadada Leo Smith – A Cosmic Rhythm with Each Stroke
bezetting: Vijay Iyer toetsen, Wadada Leo Smith trompet
opgenomen: oktober 2015, Avatar Studios NYC
uitgebracht: maart 2016
label: ECM
aantal stukken: 9
tijdsduur: 66’22
website: www.vijay-iyer.com - www.wadadaleosmith.com
Voor een muzikale verrassing zorgt de ontmoeting tussen de jonge toetsenvirtuoos Vijay Iyer en de inmiddels 74-jarige trompettist Wadada Leo Smith: ‘A Cosmic Rhythm with Each Stroke’. De productie is een hommage aan de Indiase kunstenares Nasreen Mohamedi (1937-1990), bekend om haar tekeningen en foto’s. Een werk van haar siert ook de cover van de cd. Naast de vleugel, speelt Iyer op de elektrische Fender Rhodes en maakt hij gebruik van elektronica. Traden de musici al eerder met elkaar op in kwartetvorm, nu is alles toegespitst op een muzikale dialoog.
Veel aandacht is er voor akoestische en elektronische sounds. Waar Smith genoeg heeft aan de geluiden die naturel uit zijn trompet komen, zit Iyer in een muzikale snoepwinkel. Knap is dat het resultaat niet tot ‘geluidjesmakerij’ leidt maar een onafgebroken lijn kent, waarin de spanning vastgehouden wordt. Improvisaties duren nooit te lang, maar beperken zich tot essentiële mededelingen. Het geluid van de trompet is nu eens rauw, dan weer hard als staal en vervolgens zacht en gedempt. Uit de vleugel tovert Iyer de meest subtiele klanken en effecten. Ook na ruim 66 minuten ben je als luisteraar nog lang de weg niet kwijt, maar nog steeds deelgenoot van een indrukwekkend onderzoek van twee muzikale grootmeesters.
Wolfert Brederode Trio – Black Ice
bezetting: Wolfert Brederode piano, Gulli Gudmundsson contrabas, Jasper van Hulten drums
opgenomen: juli 2015, Auditorio Molo RSI, Lugano
uitgebracht april 2016
label: ECM
aantal stukken: 13
tijdsduur: 53’24
website: www.wolfertbrederode.com
Pianist Wolfert Brederode vormt, met zijn verbintenis aan het ECM-label, onze nationale trots. ‘Black Ice’ heet zijn tweede loot aan de stam. Opgenomen met zijn trio met contrabassist Gulli Gudmundsson en de inventieve drummer Jasper van Hulten. Melodieuze muziek als een soepel kabbelende bergbeek, maar met een dreigende ondertoon. Zo wordt in het titelnummer een onheilspellend element gesuggereerd door een lang ‘ostinato’ spelende contrabas.
‘Black Ice’ is, net zoals de andere besproken producties, fantastisch opgenomen met een transparante weergave van de boventonen van de vleugel. Brederode straalt in zijn spel een volwassen rust uit, met stiltes als gaten. Suggestieve muziek, die zich niet aan je opdringt, maar die allerlei gedachten en herinneringen naar boven brengt.