Tineke Postma: ik zoek iets waar ik blij van word INTERVIEW Haar melodische stijl deed saxofonist Chris Potter al eens verzuchten "I'm impressed by her ability to truly sing through her horn". Tineke Postma won dan ook reeds menig prestigieuze prijs, was genomineerd voor de Paul Acket Award en ontving onlangs de Jazz Juan Revelations Award. "Het is altijd een hele eer als je wordt genomineerd, laat staan dat je zo'n prijs wint. Nu merk ik het nog niet zo in de boekingen maar het levert altijd goede promotie op en is goed voor mijn naam. Dat is belangrijk. Natuurlijk is het mooi meegenomen als er ook nog een mooi bedrag aan verbonden is", zegt de saxofoniste op nuchtere toon.
door: Mischa Beckers
"Ik houd van de complexe muziek die jazz vaak is, maar niet als
doel op zich." Foto © Jos L. Knaepen
Saxofoniste Tineke Postma is net de dertig gepasseerd maar al een begrip in Nederlandse en internationale jazzkringen. Ze heeft onder andere haar eigen kwintet, zowel een nationaal als een internationaal kwartet, treedt op met Han Bennink en Ernst Glerum en deelde het podium met artiesten als Dianne Reeves, Rita Coolidge en Doug Weiss. Net terug uit Japan, waar ze speelde tijdens Tokyo Jazz 2009 Dutch Jazz Garden, in Tower Record Shibuya en jazzclub Alfie in Roppongi, stond ze op het punt te vertrekken voor haar veertiendaagse Latin America Tour. Het liet even tijd voor een kort vraaggesprek.
Postma's vierde cd The Traveller kwam op 1 mei uit. Voor dit album werkte ze samen met pianiste Geri Allen, bassist Scott Colley en Terri Lyne Carrington op drums. De opnames vonden plaats in New York in de beroemde Systems Two Studio te Brooklyn. Niet de minste artiesten om mee samen te werken. "Ja, hoe gaat dat? Met Terri Lyne Carrington werkte ik al langer samen en ze speelde al op meerdere van mijn albums. Via haar kwam ik weer in contact met de anderen. Zo gaat het in dit wereldje. Je wordt vervolgens zelf ook weer gevraagd om te spelen op albums van anderen".
Componeren
The Traveller is als een reis door de geschiedenis van Afro-Amerikaanse muziek, van oorsprong via een tussenstop in de jaren vijftig tot en met zeventig naar het heden. Over haar inspiratiebronnen is de saxofoniste dan ook helder: met name Wayne Shorter, Cannonball Adderley, John Coltrane en Miles Davis spelen een grote rol. Maar Postma is geen imitator. Ze zoekt haar eigen invulling en creativiteit. "Ik ben bijvoorbeeld een enorme fan van Wayne Shorter, houd van zijn kwartet. Toch benader ik de muziek vanuit mijn eigen gevoel. Ik zoek iets waar ik blij van word en ben niet bewust op zoek naar elementen die iets toevoegen. Het is dus meer het verwerken van invloeden, zowel uit de muziek van toen als nu". Je inleven in die andere muzikant(en) blijkt een belangrijk aspect in haar muzikale vakmanschap. "Als ik met Amerikanen speel bijvoorbeeld, dan verdiep ik me goed in hun stijl. Componeren doe ik ook gedeeltelijk naar hen die met me meespelen, maar ik probeer natuurlijk wel dicht bij mezelf te blijven". ![]()
Tineke Postma met Lee Konitz, tijdens Jazz Middelheim in Antwerpen, 2007. Foto © Jos L. Knaepen
Componeren beschouwt ze voornamelijk als een ambachtelijk proces. Ze is niet het type dat op de creatieve ingeving hoopt maar iemand die er gericht voor gaat zitten. De kern van componeren is het schrijven van melodieën die blijven hangen. "Ik houd van de complexe muziek die jazz toch vaak is maar niet als doel op zich. Een nummer moet mensen raken en een liedje onthoud je nu eenmaal omdat de melodie je bij blijft. Soms duurt zo'n schrijfproces lang en andere keren is het in vijf minuten af. Stukken die lange tijd vergden zijn niet altijd de beste. De snel geschreven nummers zijn vaak sterker en natuurlijker. Intuïtie speelt hierbij een grote rol".
Samenwerken
Nadat Postma het Conservatorium van Amsterdam verliet, was de saxofoniste naar eigen zeggen nog erg bezig met het publiek: in een bepaalde traditie willen spelen, proberen bekende melodieën te beheersen, goed en technisch verantwoord. Op een gegeven moment kwam de bewustwording dat het er niet zozeer om ging of het goed was wat ze deed, als ze er maar iets bij voelde, er een eigen draai aan kon geven. Aan het Conservatorium van Amsterdam studeerde Postma in 2003 Cum Laude af. Sinds 2005 geeft ze er zelf les. Postma geeft haar studenten een duidelijke boodschap mee. "Ik praat veel met ze over de vraag 'wat wil je zeggen met je muziek?'. Studenten moeten zich immers afvragen wat hen raakt, wat ze daarmee doen en wat ze uiteindelijk willen bereiken. Je kunt blikken vol studenten open trekken die weliswaar technisch goed zijn, maar op het podium niets te melden hebben. Dan staan ze daar op hun eigen eilandje. Maar het gaat om samenwerken. Ik leer ze om goed naar elkaar te luisteren".
En die toekomstige generatie zal er dus voor moeten knokken. Als ze in de jazzmuziek verder willen, wacht niet automatisch een gespreid bedje. In de media verschijnen immers veel berichten over de dalende belangstelling voor jazz(gerelateerde) muziek. Daar kijkt de saxofoniste wat genuanceerder tegen aan. "Nou ja, kijk eens hoeveel publiek er bijvoorbeeld op North Sea Jazz afkomt. In een oppervlakkige op consumptie gerichte maatschappij valt het jazzidioom misschien wat moeilijk. Het is maar een idee dat de mensen van jazz hebben. Ik hoor immers ook vaak, als mensen naar mijn albums luisteren, dat men het gewoon mooi en bovendien toegankelijk vindt. Eigenlijk moet het publiek dus gewoon opgevoed worden. Daar kunnen de media een rol in spelen".
Toekomst
Voor wat betreft de toekomst is het wat Postma betreft gewoon doorgaan zoals het nu gaat. Met haar bands wil ze voornamelijk veel spelen. De gelegenheden bieden zich gaandeweg steeds meer aan. "Ik speelde al met veel geweldige artiesten, Esperanza Spalding bijvoorbeeld. Maar ook in Europa zijn er nog zoveel muzikanten waar ik eens mee wil samenwerken. Zoals gezegd is Wayne Shorter een enorme inspiratiebron dus ja, om daar eens mee samen te spelen zou te gek zijn. En Herbie Hancock natuurlijk, dat is ook nog een droom van mij. Ik bewonder hen om hun creativiteit en de manier waarop ze verschillende stijlen combineren. Tot nu had ik al veel geluk omdat ik op het podium stond met muzikanten die reeds met Shorter of Hancock of allebei speelden, zoals Terri Lyne Carrington. Hoe dan ook klinken die invloeden daarbij door dus ik kom al in de buurt van wat ik graag wil".
© Jazzenzo 2010