CONCERTRECENSIE. Igor Roma, Café Weemoed Tilburg, 2 oktober 2011
beeld: Gemma Kessels
door: Rinus van der Heijden
Een vroege zondagmiddag in het uitgaanscentrum hartje Tilburg. Het ene café na het andere baadt in de zon. Eén is er dicht: Weemoed. Van de plek waar de laatste échte drinkers van Tilburg hun heil plegen te zoeken, is de voordeur hermetisch gesloten, het terras leeg. Voorbijgangers kijken bevreemd op, er zal toch niet…
Igor Roma voorafgaand en tijdens zijn unieke concert in Café Weemoed in Tilburg.
Nee, er is niemand dood van de kruk gevallen. Maar er is wel iets uitzonderlijks aan de gang. Vanaf één uur speelt er Igor Roma, de Italiaanse pianist die in de wereld van klassieke muziek tot de drie beste van Europa wordt gerekend. In dit doorrookte café, waar het licht van buiten mondjesmaat binnen valt, staat al jaren een aftandse piano. En juist dit instrument, aangevreten door rook, drank, temperatuurverschillen en stof is het gereedschap voor Igor Roma om er een nooit meer te vergeten concert op te geven.
Igor Roma kreeg in jazzkringen bekendheid door een samenwerkingsverband met pianist Harmen Fraanje. Tijdens een tournee in 2008-2009 was duidelijk de verschillende afkomst van beiden te horen: Igor Roma speelde voornamelijk klassiek maar anticipeerde ook op de improvisaties van Harmen Fraanje. In Tilburg, in dat kleine café dat slechts aan een dikke veertig toehoorders ruimte biedt, houdt de Italiaan zich uitsluitend aan het klassieke repertoire.
Het concert begint met de ‘Mondscheinsonate’ van Beethoven, een dromerig stuk voor een lome middag. Maar al in de ‘Nocturne in C sharp minor’ van Chopin gaat Igor Roma op zoek naar de pianistieke mogelijkheden van zijn instrument. Dat resulteert in een donderend middengedeelte, waar de noten als tijdens een wervelstorm door de caféruimte waaien. Na Chopin komt Ravel met ‘Jeu d’eau’ aan de beurt en daarna – uiteraard – Rachmaninov. Uiteraard omdat hij en Franz Liszt de topschrijvers zijn binnen de pianoliteratuur. Rachmaninovs ‘Vocalise’, oorspronkelijk gecomponeerd voor orkest en stem, is bepaald overrompelend. Dit opus 34 nr. 14 behoorde tot de lievelingsstukken van de componist. Ooit speelde hij het met een leerling veertien maal achter elkaar: Igor Roma houdt het op een keer, maar warempel, wat een ongeëvenaarde verwezenlijking!
Igor Roma in Café Weemoed.
Rachmaninov krijgt uitgebreid aandacht, Chopin komt nog eens voorbij met een ‘Scherzo’ en dan is het tijd voor Liszt. Zijn ‘Consolation nr. 3’ geeft treffend het verschil aan met Rachmaninov, maar in het laatste stuk ‘Venezia e Napoli’, een Tarantella van Liszt, reikt Igor Roma aan het onmogelijke. De tussentijdse tempoversnellingen, de herhalingen in de rechterhand, de timing, fantasie en furieuze uitvoering tarten elke verbeelding. Voeg daarbij de beperktheid van de ruimte - waardoor in tegenstelling met een concertzaal de muziek zonder enige akoestische beperking in de oren van de luisteraar wordt gepompt – en je bent getuige geweest van een adembenemende gebeurtenis.
Als de laatste noot is verstorven blijft het even stil. Adembenemend betekent immers dat de adem even stokt. Het publiek, waaronder nogal wat plaatselijke jazzmusici, is overdonderd, lam geslagen. Logisch dat daarna een applaus losbreekt dat enigszins in de buurt komt van de wolkbrekende notenstormen die Igor Roma heeft veroorzaakt.
Blijft de vraag waarom een pianist van deze statuur op een plek als Weemoed speelt en meer nog waarom hij geen vleugel heeft bedongen. Hij geeft zelf het antwoord: in Weemoed heeft hij vaak mooie ontmoetingen en hij wil iets terug doen voor de stad Tilburg. Daar immers woont zijn beschermheer en manager Ad de Roij, die mede aan de wieg staat van de mondiale bekendheid die Igor Roma inmiddels verwierf. Maar het blijft een unicum dat om die redenen zo’n meesterpianist het binnenste van een dranklokaal opzoekt. Om op een instrument van sinasappelkistjeshout de hemel van de muziek even te laten neerdalen.