CONCERTRECENSIE. Claron McFadden en Artvark Saxophone Quartet. Paradox Tilburg, 23 september ’11
beeld: Liesbeth Keder
door: Rinus van der Heijden
Het Grachtenfestival in Amsterdam was de locatie waar sopraan Claron McFadden en het Artvark Saxophone Quartet hun project ‘Sly Meets Callas’ voor het eerst aan den volke toonden; Paradox was het podium waar de eigenlijke première plaatsvond. Een bijzondere gebeurtenis, want de combinatie sopraan/saxofoonkwartet komt zelden voor in de muziekgeschiedenis.
Sopraan Claron McFadden in een bijzonder concert met Artvark Saxophone Quartet in de Paradox in Tilburg.
Het Artvark Saxophone Quartet heeft zich een gedegen plaats toegeëigend in het Nederlandse muzikale landschap. De twee altsaxofonisten Rolf Delfos en Bart Wirtz, tenorsaxofonist Mete Erker en baritonsaxofonist Peter Broekhuizen pikken als kippen alles op wat voor hun voeten komt. Dat levert uiterst levendige, hedendaagse muziek op, vol verrassingen, onverwachte wendingen en fantasievolle uitdagingen naar elkaar toe. Het elkaar aanvoelen en ieders technisch kunnen maken dat een concert van Artvark een duel is tussen vier grootmeesters. En tegelijkertijd bewijst het kwartet dat het een hechte eenheid vormt. Dat het een band is die net als elk goed (jazz)ensemble niet kapot te krijgen is.
Derhalve zou je je kunnen afvragen waarom zo’n prachtorkest uitbreiding nodig heeft. Het antwoord ligt voor de hand: samenwerking met in dit geval een (klassieke) zangeres betekent avontuur, nieuwe klankmogelijkheden, vers repertoire. En als je die samenwerking dan ook nog vangt onder de noemer ‘Sly Meets Callas’ dan ga je in feite op de weg voort die je als kwartet al bewandelt: de muziekhistorie op eigen wijze interpreteren.
De eerste korte set in Tilburg benutte het Artvark Saxophone Quartet om warm te draaien en het publiek een beeld te geven van zijn muzikale visie. Na de pauze was een lange set gepland, waarin Claron McFadden aansloot en vrijwel geheel eigen werk werd gepresenteerd. Daartussen viel Chick Corea’s ‘Children Song no. 6’ uiterst logisch in het geheel.
‘Sly Meets Callas’ houdt uiteraard in dat de muziek in elk denkbare richting kan gaan. Toch is dit niet direct terug te horen in de uitwerking van kwartet en sopraan. Het titelstuk ‘Sly Meets Callas’ liet noch Sly Stone noch Maria Callas horen, maar met enige fantasie kon je al wel oppikken dat de grenzen waarbinnen het project zich afspeelt, uiterst rekbaar zijn. Dit gold ook voor de rest van het concert. In voornoemd titelstuk betoonde Claron McFadden zich als een soort nachtclubzangeres, die zwoele stemimprovisaties inpaste in een overpeinzend saxofoonkwartet.
Een gepassioneerde McFadden te midden van het Nederlandse saxofoonkwartet Artvark.
In het eerste deel van die tweede set sloot McFaddens stem met woordloze klanken aan bij het geluid van de vier saxofoons. Dat was misschien ook te verwachten, maar dit woordloze zingen verveelt heel snel. Daarom was een ‘gesprek’ tussen een sprekende sopraan en de op altsax ‘antwoordende’ Rolf Delfos een aangename afwisseling. En al kwam er een ode aan de vele maatsoorten gebruikende John Coltrane en de billen van popzangeres Beyoncé, het werd pas echt spannend toen de vijf kozen voor een gedicht van de Schot Robert Burns en later ‘Annabel Lee’, een gedicht van Edgar Allan Poe, uitvoerden.
Waar het concert zich tot dan nogal voorspelbaar voordeed, brak plotsklaps de spanning door. Daarvoor zorgden de teksten, die de muziek op de juiste wijze versterkten. Het gaat er niet om dat je dan ineens houvast hebt, maar de breekbare wijze, de adembenemende dictie en de inlevende voordracht van Claron McFadden lieten de kracht van deze bijzondere muzikale tandem overtuigend open bloeien. Hier toonde het Artvark Saxophone Quartet zijn beide hoofden: dat van een ongemeen boeiende groep uitvoerders én een ensemble dat met Claron McFadden een spannende reis onderneemt.
Wellicht lag het aan deze eerste uitvoering dat de sopraan nog niet op volle kracht leek te liggen. Misschien ook is het de keuze van het concept, maar het was jammer dat Claron McFadden wanneer Artvark stormachtige hoogten bereikte, met haar stem niet uittorende boven het geheel. In het verleden heeft zij bewezen dat zij over die stemkracht beschikt. Het zou de intensiteit en veerkracht van die vier duivelse saxofoons nog helser maken.
Claron McFadden en het Artvark Saxophone Quartet zijn nog te horen op 9 december in het Brabant House in Helmond en op 13 januari in het Bimhuis in Amsterdam, waar dan de cd ‘Sly Meets Callas’ wordt gepresenteerd.