Willem Breuker stond aan de wieg van de geïmproviseerde muziek in Nederland. In 1967 was de tenor/sopraansaxofonist met pianist Misha Mengelberg en slagwerker Han Bennink oprichter van de Instant Composers Pool, een club die het vrije improviseren tot in het uiterste doortrok. In 1974 richtte Willem Breuker zijn gelijknamige Kollektief op, dat uit tien musici bestaat en over de hele wereld roem heeft vergaard.

Willem Breuker is de man die vrije geïmproviseerde muziek onder een groot publiek heeft gebracht. Hij ontdeed deze muziekstijl van alle ernst die er meestal aan vast klit. Met theatrale elementen en gebruikmaking van talloze muzikale invloeden uit alle delen van de wereld, was het bijwonen van zijn concerten eerder een feest dan een opgave.

Zowel gearriveerde musici als aankomende jongeren waren welkom onder de vleugels van Willem Breuker. De bezetting van zijn Kollektief wijzigde zich organisch, maar opvallend was dat het orkest een aantal oude getrouwen herbergt.

Willem Breukers carrière als musicus begon in 1966. Het waren de roerige jaren zestig die vooral in Amsterdam – zijn geboorte- en woonplaats – hun sporen nalieten. Willem Breuker was er als de kippen bij om met zijn muziek de sociale en maatschappelijke veranderingen van die jaren met vette accenten te benadrukken. Breuker is altijd een sociaal bewogen man geweest, die zijn muzikale én zijn muziektheatrale talenten inzette om veranderingen door te drukken.

De muziek van het Willem Breuker Kollektief paste zich sinds de geboorte aan het verloop van de jaren aan. Het orkest bleef maatschappijkritisch en hoewel de grapjes langzamerhand van een grijze baard werden voorzien, waakte het Kollektief er angstvallig voor in herhalingen te vervallen. Het moet daarom uiterst pijnlijk zijn geweest toen het Fonds Podiumkunsten+ in augustus 2008 adviseerde het Kollektief de jaarlijkse subsidie van 260.000 euro niet meer te verstrekken, omdat het niet meer vernieuwend zou zijn. Een onverklaarbaar advies, omdat het Willem Breuker Kollektief wel degelijk nog elk jaar bijdroeg aan de vernieuwing van het muziekklimaat in Nederland.

Vanaf 1974 had Breuker zijn eigen platenlabel BVHaast, omdat hij zijn muziek – en die van anderen – niet meer langs de geijkte distributiekanalen wilde verspreiden. Als componist schreef hij vijfhonderd werken voor solisten, ensembles, brassband, symfonie-orkest, fanfares, film, opera, theater en voorts kamermuziek, muziek voor carillon, draaiorgel, koren en natuurlijk voor zijn eigen orkest.

Willem Breuker had zijn eigen muziekuitgeverij Haast Music Publishers en organiseerde vanaf 1977 jaarlijks tussen kerst en Nieuwjaar het festival Klap op de Vuurpijl. Hij ontving talloze onderscheidingen, zoals in 1993 de Boy Edgarprijs en in 1988 een Bird Award op het North Sea Jazz Festival. In 1998 werd hij geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw.