Artikel geprint vanaf Jazzenzo.nl

Festival Stranger than Paranoia meer dan alleen jazz

INTERVIEW
door: Koen Graat









Paul van Kemenade over Stranger Than Paranoia. Foto © Robert Koumans


“Stranger than Paranoia is geen jazzfestival, maar een muziekfestival. Veel verschillende stijlen, waarbij improvisatie het bindende element is.” Saxofonist Paul van Kemenade organiseert dit jaar al voor de 14de keer het festival Stranger than Paranoia. Wie genoeg heeft van de familiefeestjes met kerst kan in Tilburg van 24 december tot en met 29 december de meest uiteenlopende groepen op het podium van Paradox zien optreden.  “Er zijn zoveel goede groepen in de landen om ons heen.”

De organisatie van Stranger than Paranoia begon ooit als geintje. “Met mijn kwintet gaf ik elk jaar op kerstavond een concert. In 1993 kreeg ik het idee om er eens een meerdaags festival van te maken. Tussen kerst en nieuwjaar willen mensen blijkbaar toch de deur uit, want Paranoia sloeg in als een bommetje.”

De naam Stranger than Paranoia, een titel van een oude compositie van de saxofonist, dekt volgens Van Kemenade prima de lading van het festival. “De programmering is niet voor de handliggend. Er zit altijd wel iets vreemds bij.  Allerlei muziekstijlen komen aan bod. Het bindende element is improvisatie. Dat kan jazz zijn, maar ook Spaanse muziek, modern klassiek of funk.”


Muzikale kost
Natuurlijk wil Van Kemenade het publiek een leuke avond bezorgen, maar hij wil mensen ook iets verrassends voorschotelen: “Stevige muzikale kost wordt ingekapseld tussen twee groepen die toegankelijker zijn. Op deze manier pikken mensen het en zijn zelfs bereid er moeite voor te doen.” Dat deze wijze van programmeren aanslaat, blijkt wel uit het aantal bezoekers dat jaarlijks Paradox tussen kerst en nieuwjaar weet te vinden.

Ook dit jaar mag het programma van Stranger than Paranoia er weer wezen. Traditiegetrouw speelt van Kemenade met zijn eigen kwintet op kerstavond, zoals altijd aangevuld met gastmuzikanten. Dit jaar zijn dat trompettist Rik Mol en gitarist Ferhan Otay. Ook ontmoeten die avond het trio van zangeres Ineke van Doorn en het trio Braam / De Joode / Vatcher elkaar voor een gelegenheids sextet.

Op tweede kerstdag spelen het Rotterdams Jazzorkest en de Franse bands Tilbol en Zakarya. Over de laatste groep is Van Kemenade lyrisch:  “Ze worden omschreven als Balkan rock of trash accordeon. Het is klezmer met invloeden uit de hedendaagse jazz, maar wel heel grensverleggend. Het is van god los wat ze doen; echt geweldig.” 

Verheugd is Van Kemenade ook over de komst van stemkunstenares Greetje Bijma en de Duitse pianist Frank Wöste, één van de ‘rising stars op piano’. Voor het eerst dit jaar werkt Stranger than Paranoia samen met het Bimhuis. Zakarya en Sean Bergin zullen in dezelfde week als Paranoia ook in Amsterdam op het podium staan. Bergin formeerde zelfs een gelegenheidsbezetting, speciaal voor beide concerten.


Experiment
Voor Van Kemenade is Stranger than Paranoia meer dan alleen een festival met bestaande bands. Hij brengt ook musici samen die nooit eerder met elkaar speelden. Zo geven hammondorganisten Carlo de Wijs en Arno Krijger op 29 december voor het eerst samen een concert. “Stranger than Paranoia is geen etalage van alleen maar bestaande groepen. Het is ook een experiment”, aldus Van Kemenade.

Naast beide hammondorganisten spelen op de laatste avond van het festival ook zangeres Hadja Kouyaté uit Guinee en de Finse groep Gourmet. Over de laatste band, die niet eerder in Nederland speelde, zegt Van Kemenade: “Dat is een sextet uit de hippe, Finse jazzscene. In bijvoorbeeld Scandinavië gebeuren echt geweldige dingen waar wij geen weet van hebben. Er zijn zoveel goede groepen in de landen om ons heen die ik graag naar Nederland zou halen.” Voor de volgende editie van Stranger than Paranoia heeft de Tilburgse saxofonist zijn verlanglijstje dan ook al een heel eind klaar. De voorverkoop voor dit jaar is al gestart.


© Jazzenzo 2010