Kindred Spirits eert John Coltrane CONCERTRECENSIE. Paradiso Amsterdam, Kindred Spirits tribute to Coltrane, 25 september 2006
beeld: Jelmer de Haas
door: Tim Sprangers
Begin jaren zestig: een extreem roerige tijd. Voornamelijk in Amerika ontstaat er een zowel verbaal als fysiek gewelddadige strijd over de rechten van donkergekleurde burgers en de oorlog in Vietnam. Buiten ideologische twisten is ook religie het onderwerp van discussie. John Coltrane had zich na jaren van drugs en alcohol volledig bekeerd tot het geloof. Periodes van rust vond hij bij zijn religieuze voorvaderen in Afrika, waar hij de nodige muzikale ideeën opdeed. Bewust van zijn talent dacht Coltrane de ongelijke en daarmee vijandige sferen glad te strijken. Met muziek, zo opperde de meest invloedrijke saxofonist aller tijden, kan universaliteit gecreëerd worden.
Kindred Spirits Tribute to John Coltrane
Want: de muzikale vorm van interactie staat boven maatschappelijke ideologieën en kan daarom dé oplossing zijn in de contradictionaire variëteit die de samenleving kenmerkt. Ondanks de schijnbare naïviteit van deze poging tot verzoening, bleek voornamelijk 'A Love Supreme' (1964) een belangrijke invloed te hebben op musici van talrijke genres. Tot op de dag van vandaag. Deze volgens het Kindred Spirits label ongewaardeerde constatering kan niet vaak genoeg worden herhaald. In Paradiso werd dit zowel visueel, muzikaal als vocaal duidelijk getoond.
De onconventionele performance begon met een kwartier durende vertoning van beeldmateriaal; de band zat enkel te kijken. De beelden toonden een combinatie van uit allerlei religies biddende mensen, spirituele teksten, op de Amerikaanse commerciële cultuur betrokken tekens en (Vietnamees) oorlogsgeweld. De beelden werden aangevuld door Part IV: Psalm, het laatste nummer van A Love Supreme, plus overredende teksten van een Afro-Amerikaanse gelovige. Laatst genoemde bracht met teksten als ‘Trust in the lord’, ‘Somebody say amen’ en ‘somebody say Jesus!’ in combinatie met de heftige beelden en Coltranes muziek het publiek in een hypnotiserende toestand.
Waar kon dit optreden beter worden gegeven dan in de voormalige kerk van de ‘Vrije Gemeente Te Amsterdam’? Het eerste stuk werd ingeleid door de negroïde zanger Jimmy Rage die met de bijbel in zijn hand (lyrics) en lopend naar het altaar (muziekstandaard) plaats nam naast een grote kaarsenstandaard, enthousiast predikend voor het voornamelijk zittende publiek. Zoals gebruikelijk in Afro-Amerikaanse diensten werd de priester bijgestaan door een gospelkoor (Kamerkoor 2613). Rage wist de menigte op te zwepen met de tekst: ‘Tonight: love is supreme!’ als teken voor de band (bestaande uit een strijksectie, drums, percussie, contrabas, fender, sax, trompet en dwarsfluit) om werkelijk het concert aan te vangen.
Kindred Spirits Tribute to John Coltrane
Vanzelfsprekend is het stuk op Part I: Acknowledgement geïnspireerd, waarbij zanger Rage net als Coltrane met ‘a love supreme’ het stuk uitfluisterde. Belangrijke rol tijdens het optreden en vooral in dit nummer was weggelegd voor bassist Eric van de Westen. Zijn baspartijen en strijkintermezzo’s deden Jimmy Garrison natuurlijk niet vergeten, maar als je Paradiso met een bassolo stil krijgt verdien je groot respect.
In de volgepakte poptempel van Nederland trachtte Mete Erker zijn spel te laten corresponderen met de kunsten van Coltrane. Het lukte hem geregeld. Erkers nonchalante houding kwam op geen enkel punt overeen met zijn extreem vurige spel. Net als Coltranes intentie om zoveel mogelijk in zijn muziek te stoppen om een zo’n groot mogelijk publiek te raken, leek ook Erker met volledig toegewijde passie Paradiso plat te willen spelen.
En toch bekroop niet het gevoel een buitengewoon kwalitatief hoogstaand jazzconcert beleefd te hebben. Door de grote hoeveelheid muzikanten op het podium leek het onmogelijk geïmproviseerde jazzmuziek te maken op een manier zoals Coltrane het bedoeld heeft. De stukken klonken te gearrangeerd. Maar zelden zal een concert zo gevarieerd aandoen door de variëteit van kunsten en genres. Zo kan kritiek op de eenvoudige hiphop-, soul- en latinbeats met een goed excuus weggewuifd worden omdat ze een doordachte combinatie vormden met de hoogstaande solo’s van Erker en Van de Westen.
Kindred Spirits heeft Coltranes tachtigjarige verjaardag met veel waardering gevierd. Coltrane’s uitspraak - uit een interview door Joe Goldberg - werd op ultieme wijze geïllustreerd: ‘I just keep playing, it’s all I know’.
© Jazzenzo 2010