Louis Sclavis Quintet, een elektronisch mijnenveld met erboven een basklarinet
STRANGER THAN PARANOIA, Muziekpodium Paradox Tilburg, 29 december 2007
Rita Reys, Panchito, Louis Sclavis Quintet
beeld: Marcel Mutsaers
door: Rinus van der Heijden
Al met de titel van het eerste nummer van haar concert gaf Rita Reys aan, waar zij staat en wat van haar kan worden verwacht. ‘I’m Old Fashioned’ zong ze vol overtuiging en dat ouderwetse, dat was nu precies de reden waarom muziekpodium Paradox deze avond tjokvol was gevuld met mensen, die je er normaal nooit ziet. Verstokte Rita Reysfans, die met hun idool tientallen jaren zijn meegegroeid en haar vocale verrichtingen nog altijd ademloos volgen.
Rita Reys, Panchito en Louis Sclavis Quintet speelden in een uitverkocht Paradox tijdens festival Stranger Than Paranoia - klik op foto's
Het was daarom geen wonder dat na het een uur durende concert van Rita Reys en haar kwintet een uitzinnig enthousiasme losbarstte. Alle aanwezigen kregen waarvoor ze waren gekomen. En dat was heel wat. Want de grand old lady van de Nederlandse vocale jazz mag dan vorige week wel 83 jaar zijn geworden, haar stem maakt het nog altijd. Van slijtage is geen sprake: haar wat hese stemgeluid snelt nog met dezelfde kracht als vroeger voor haar begeleiders uit. Zij leidt, stuurt en maakt van jazz wat uitsluitend zíj wil.
Dat bleek bijvoorbeeld in ‘The Shadow Of Your Smile’, een compositie waarvan Rita Reys voordat ze inzette zei: “Ik zing dit stuk al honderd jaar en hoop het nog tien jaar te doen.” Old fashioned dus? Nee, niet bij Rita Reys. Ze gaf er met haar zo typerende stemgeluid, met hoofse buigingen naar hoog en laag bij het middenregister – naar niet zo heel hoog en niet zo heel laag – met dat mooie lichte kraakje, met die zweem van heesheid, een soepel vallend nieuw elan aan mee. In andere stukken eerde zij de traditie, zoals in ‘Watch What Happens’, ‘The Song is You’ en zeker in ‘Fly Me To The Moon’ en ‘’s Wonderful’.
En bij al dat moois heerst ze als een krijgsheer. Het is háár podium, waar ze ook staat; haar begeleiders zijn begeleiders, niet meer dan dat. Als pianist Peter Beets wat te hard speelde of iets te frivool rond het thema dwarrelde, keek ze verstoord om. Bij het introduceren noemde ze hem het ‘enfant terrible’ van de groep, maar ocharm, de pianist kreeg geen strobreedje ruimte om dat ook maar even waar te maken. Ook al aaide ze hem even moederlijk over de haardos: niet gaan buiten spelen, hoor wat mammie zegt.
Louis Sclavis, Rita Reys & Quintet Ruud Jacobs, Paul Brousseau (LSQ) - klik op foto's
Louis Sclavis
Bij het tweede concert van deze avond, het Louis Sclavis Quintet, was het voor sommigen, vanwege de grote overgang in de muziek, inpakken en wegwezen. De Fransman is onbetwist de beste basklarinettist van Europa. En hij liet dat tijdens dit concert onafgebroken horen. Met naast zich een altsax en verder elektronica, een gitaar en slagwerk verkende Sclavis op ongekende wijze het terrein van de hedendaagse jazz en stipte tegelijkertijd nieuwe klankvelden uit elektronische en hedendaagse popmuziek aan. Het resulteerde vaak in een elektronisch mijnenveld, neergelegd door de begeleiders met daarboven zwevend de imposante basklarinetklanken van hun leider.
Uit snoeiharde collectieven ontstonden prachtige duetten, veelal tussen basklarinet en altsaxofoon. Louis Sclavis haalde alles uit de kast, liet het riet van zijn instrument ploppen, hanteerde de circulaire ademhalingstechniek, waardoor hij minutenlang onafgebroken kon doorblazen, liet even horen dat een overblazen sopraansaxofoon heel dicht bij een altsaxofoon komt. Maar op zijn best was hij als hij als een bosnimf door het dichte woud van nieuwe muziek sloop. Want daar was hier sprake van, van een nieuw concept, dat vooral tot leven werd geranseld door de fabuleuze slagwerker Francois Merville. Archie Shepp had eerder in het festival mogen hopen dat deze ritmekoning in zijn kwartet had gezeten.
De avond werd besloten door de Nederlandse latinjazzgroep Panchito. Het concert werd een enorme deceptie, omdat het heilige vuur van latin en salsa nergens oplaaide. De veel te bescheiden slagwerker Joost Kroon, bassist Jeroen Vierdag die zich door de blazers liet wegdrukken en de echt te brave gitarist/leider André van Berlo mogen dan wel denken dat zij in de slipstream hangen van Irakere of Ray Barretto om maar wat latin-grootheden te noemen; als het publiek niet danst of anderszins meebeweegt, is er iets mis. Bij Panchito is er veel mis, getuige dit concert.
- Stranger Than Paranoia website
- Websites: Rita Reys - Panchito - Louis Sclavis Quintet (fansite)