CD-RECENSIE

John Zorn – Dictée / Liber Novus
bezetting: John Zorn, effecten, samples, stem; Sylvie Courvoisier, piano, stem; Okkyung Lee, cello, stem; Ned Rothenberg, fluiten, klarinet; Kenny Wollesen, vibrafoon, percussie,  wollesonics; Stephen Gosling, piano; John Medeski, orgel; David Slusser, effecten
opgenomen: december 2009, januari 2010
release: 2010
label: Tzadik / Challenge
tracks: 2
tijd: 39:22
websites: www.tzadik.com
myspace: www.myspace.com/johnzorn
door: Jan Jasper Tamboer

John Zorns componeerdrift is niet te beteugelen. Op zijn eigen label Tzadik brengt hij met zijn vele projecten het ene na het andere album uit, waarbij hij nauwelijks op een miskleun valt te betrappen. Zo werkt hij in een gezwind tempo aan een indrukwekkend en relevant oeuvre. De echte liefhebber kan ook aan het album 'Dictée/Liber Novus' niet ontkomen en hoeft dat niet te betreuren.

De cd bevat twee composities. 'Dictée' is gebaseerd op het gelijknamige boek van Theresa Hak-Kyung Chu en is opgedragen aan deze vermoorde Koreaanse kunstenares. 'Liber Novus' vindt zijn inspiratie in het boek van Carl Jung met dezelfde naam, een werk dat door de erven van de psychoanalyticus pas in 2009 vrijgegeven werd. Beide hebben op het eerste en ook tweede gezicht weinig met elkaar van doen, 'Liber Novus' is herkenbaarder en daardoor toegankelijker.

Wel kunnen ze alletwee schuilen onder de paraplu van moderne gecomponeerde muziek en ze hebben dus minder met jazz te maken. De postmoderne benadering resulteert in een eclectisch jargon, waarbij elementen uit de klassieke en eigentijdse toonkunst gevoegd worden bij vindingen van Zorn zelf, vooral klank- en vormexperimenten. Qua opzet niets nieuws.

Zorn wil zijn publiek verrassen en vooral verwarren. Wat kan anders de bedoeling zijn als er tegelijkertijd opgewonden Koreaanse en Franse stemmen klinken uit de geduldige luidsprekerboxen. Ned Rothenberg speelt prachtig tonale, melodische passages op fluit met pianobegeleiding die klinken als klassieke sonates. Volgt echter een grillige uitbarsting op cello die je als oncomfortabel kunt aanvoelen.

Zo gaat Zorn steeds uiterst effectief te werk. Juist omdat de beklemmende fragmenten worden afgewisseld door milde, melodische lijnen, klinken deze vriendelijke strofen des te aangenamer, omdat je opgelucht kunt ademhalen. De zweepslagen die daar dan weer op volgen, klinken des te striemender omdat je net in een weldadige oase verkeerde. En zo word je heen en weer geslingerd tussen hoop en wanhoop, tussen liefde en haat, tussen chaos en orde.

Allerlei geluiden verwerkt Zorn in zijn composities: brullende leeuwen, blaffende honden en hinnikende paarden. En ook het geluid van voetstappen op steen, het getik op een ouderwetse typemachine, het klateren van water en het luiden van kerkklokken. Het draagt allemaal bij aan het filmische karakter van de muziek, die panorama's van lokkende vergezichten oproept.

'Dictée' en 'Liber Novus' eindigen met respectievelijk een mooie passage op piano, cello, fluit en een stemmige orgelpartij, die harmonisch klinken en de luisteraar met een prettig gevoel achterlaten. Uiteindelijk resten toch hoop, liefde en orde.