CONCERTRECENSIE. Paul van Kemenade Two horns and a bass, SJU Jazzpodium Utrecht 1 maart 2009
beeld: Ron Beenen
door: Mischa Andriessen 

Op zijn nieuwste cd brengt Paul van Kemenade muziek in drie verschillende formaten; duo, trio en kwintet. Voor een aantal concerten in de huidige tournee heeft hij die formule weten te handhaven. Dat is op zich al een prestatie aangezien vrijwel alle muzikanten die Van Kemenade heeft uitgekozen zeer druk bezet zijn.

Paul van Kemenade speelde in verschillende bezettingen onder meer met pianist Harmen Fraanje, trombonist Ray Anderson en gitarist Frank Möbus

'Two horns and a bass' heet die nieuwe plaat die al van verschillende kanten enthousiast besproken is. Terecht, want ondanks de vijf verschillende bezettingen is het een plaat uit een stuk met behalve Van Kemenades snerpende alt  een blijmoedige onverschrokkenheid als vaste waarde. Dat die plaat zo geslaagd is, valt direct toe te schrijven aan de zorg waarmee de musici zijn uitgezocht. In elke combinatie klinkt Van Kemenade een tikje anders, maar wel overtuigend en dat verschil wordt gemaakt door de uitgesproken karakters van de collega’s die hij koos.

De nieuwe plaat kent zowel grote verschillen als een paar duidelijke constanten en live was dat niet anders. Het improvisatieplezier en de voorliefde voor heldere, niet al te complex klinkende melodieën kwamen in alle drie de optredens naar voren, maar de benadering van elke bezetting was heel anders.

Het Duo Van Kemenade / Harmen Fraanje speelde twee door Fraanje geschreven stukken die voor de gelegenheid in een wat vrijere improvisatie werden opgerekt. Het vraag-antwoordspel van de twee boeide door de elegante manier waarop ze de melodieën omspeelden en de bewonderenswaardige dynamiek. De vertolkingen op plaat zijn meer to the point waardoor de melodische rijkdom pregnanter is. Op de live-uitvoering was wat moeilijker greep te krijgen. Van alle concerten tijdens deze matinee was dit eerste het meest tastend. Het meest etherisch. De voortdurende golfbeweging van ritme en melodie die het duo neerzette, was echter beslist intrigerend. 

Hoogtepunt op cd en in het goed gevulde Sju Jazzpodium was de formatie waaraan de plaat zijn naam dankt: Two horns and a bass. De bas is Wiro Mahieu. De twee subliem samenklinkende blazers zijn Van Kemenade en Eric Vloeimans. Mahieu heeft niet de meest opvallende, maar misschien wel de belangrijkste rol. Hij is als de stop in de badkuip; zonder hem stroomt alles meteen weg. Nu krijgen de partijen van de twee blazers body. Een zekere aardsheid die geweldig goed past bij de down-to-earth composities die tegelijk traditioneel en verleidelijk fris klinken. Een stuk als 'What are you sinking about' heeft een duidelijke drive en biedt toch alle ruimte aan de solisten. Daardoor ontstaat een even sprankelende als geestige muziek. Met pakkende melodieën die schwungvol en vakkundig worden uitgevoerd. Klasse!


Wiro Mahieu, Van Kemenade / Eric Vloeimans, Han Bennink

Na de pauze was het podium voor de allstar-formatie bestaande uit het bewezen ritmetandem Ernst Glerum / Han Bennink, de lekker dwarse gitarist Frank Möbus, Van Kemenade zelf natuurlijk en als topattractie trombonist Ray Anderson. Op de plaat slaat dit kwintet zich op een zeer tot de verbeelding sprekende manier door de Ellingtonklassieker 'In a sentimental mood' heen. In Utrecht werden sterke stukken van Glerum, Anderson, Möbus en Van Kemenade gespeeld. Dat de vijf niet dagelijks samen op de planken staan, was bij momenten wel te merken aan een enkele kleine slordigheid, maar daar stond meer dan voldoende tegenover.

Intense solo’s van Van Kemenade bijvoorbeeld en het voorbeeldige trombonewerk van Anderson. Krachtige, lange lijnen met die prachtige zwaarte van een van de meest bespotte instrumenten; de trombone die zo onhandig teder en zo ongegeneerd opjuttend kan klinken. Anderson haalt alles eruit wat erin zit, met een fijnzinnige humor en een grote melodische reikwijdte. Ook hier weer geestige, levendige muziek onder aanvoering van Van Kemenade die geen moment merkbaar de bandleider uithing en toch elke gelegenheidsformatie als een hechte groep liet klinken. Dan te bedenken dat dit pas het eerste optreden uit de concertreeks was.  

• Paul van Kemenade
• Paul van Kemenade 'Two horns and a bass' is nog te zien op: 4 maart, Schuttershof in Middelburg; 7 maart, Hot House in Leiden