De basisfeiten op een rijtje: het verhaal van De Beren Gieren begon zo’n vijftien jaar geleden en ‘What Eludes Us’ is hun zevende volwaardig album. Het was twee en een half jaar wachten op het vervolg van ‘Less Is Endless’ en de bezetting is nog steeds dezelfde.

Pimpen
Het trio had zo zijn redenen om aan te kloppen bij Jørgen Træen. De bedoeling was om hun vertrouwd akoestisch geluid op te pimpen met allerlei elektronische injecties en wie beter te kiezen dan de man die reeds voor ophefmakende albums zorgde van onder meer Jaga Jazzist en Kaizers Orchestra. Ze overvallen de luisteraar gelukkig niet met een wall of beats maar introduceren hun nieuwe tactiek geleidelijk aan.

Openingstrack ‘Papir Freedom’ begint op haast luchtige wijze. Een eerste schijnbeweging want na enkele donkere accenten en effecten volgt de ommezwaai richting een gejaagd tempo dat uiteindelijk evolueert naar een stukje geordende chaos om uit te monden in dezelfde speelse roerselen van het begin. Introductie geslaagd.

Instrumentenwinkel
‘Mimic’ doet aanvankelijk denken aan de soundtrack van een mimevoorstelling door Marcel Marceau maar wederom is er de verrassende wending, nu met een sterke knipoog naar Kraftwerk en Autechre. De Beren Gieren starten hun ‘Tour de Belgique’ langs alternatieve clubs tot ze verdwalen in huiveringwekkende decors, John Barry’s soundtrack voor ‘The Persuaders’ indachtig. 

‘A Loving Stumbler’ zetten ze rustig stuiterend en haast sputterend in, hun trucje om verwachtingen te scheppen. Na bijna anderhalve minuut komt het breekpunt en duiken uit de verte vreemdsoortige geluiden op van een sprookjesachtige instrumentenwinkel waar ze vederlichte beats aan toevoegen om vervolgens over te schakelen op een pseudo kamermuzieksfeertje, klavecimbelklanken incluis. 

Zelfrelativering
Zelfrelativering is een andere kwaliteit van het trio. Met een titel als ‘Very Important vs Nothing’ verschuiven ze van jazz naar experiment en van spielereien naar spacy funk om tenslotte via een aftiteling terug naar het begin te keren. Knap aansluitend sprokkelen ze wat drumbeats, voegen een baslijn en synths toe om de snelheid op te voeren (‘The Feline’). 

Wie op dit punt niet meer mee is, wordt gerustgesteld met ‘I’ll Explain Later’ waarbij bizarre telexberichten de basis vormen. Het is de aanzet van het eerste expliciete actiemoment. ‘Light And Illusions’ is een toelichting bij de zoektocht naar contacten zoals in de film ‘Close Encounters Of The Third Kind’, gebaseerd op een repetitieve structuur. Ze belanden finaal in dezelfde nebula van Tangerine Dream.

Gedurfd
Het titelnummer is tevens het sluitstuk. Voor velen zal de vraag opduiken: “Wat is dit?”. Het antwoord: De Beren Gieren creëren gedurfde verbindingen en poneren daarbij enkele surrealistische stellingen. Pasklare definities of antwoorden geven ze niet. Het is wel genieten van een roterende verzameling pulsaties, grooves en oscillaties typerend voor hun voorbije parcours. Zoals de titel aanwijst zijn herhaalde beluisteringen aangeraden om alles te doorgronden.


Concerterten, o.a.
05/07 Amsterdam, Bimhuis (Jazzenzo niet welkom, zie brief (pdf)
20/07 Gent, Gent Jazz Festival

Beluister dit album via Spotify, inloggen noodzakelijk.

The Houses.

Boycot

• Jazzenzo wordt geboycot door de podia Bimhuis, LantarenVenster, TivoliVredenburg en Paradox vanwege een column, gepubliceerd op 12 april.
• Artikel over boycot in de Volkskrant (pdf), 3 mei.