50 jaar Bimhuis, maar is er wel reden voor een feestje?
COLUMN
door: Cyriel Pluimakers
Bimhuis viert in oktober haar 50-jarig bestaan.
Foto © Tjako van Schie.
Met veel verve wordt het al op diverse plekken aangekondigd, Bimhuis 50: het Amsterdamse podium dat sinds najaar 2017 geleid wordt door een Rotterdams management. Zakelijk en artistiek. Sinds dat moment is er veel veranderd: de impro-scene treedt er nog maar sporadisch op, contacten met diverse buitenlandse musici en impresariaten zijn verwaterd en alles staat in het teken van jong en fris. Trendy marketing voert de boventoon. Pijnlijk was dat de iconische Han Bennink enige tijd geleden zijn tachtigste verjaardag vierde in De Roode Bioscoop en niet op het podium waarvan hij samen met anderen een van de grondleggers was.
Symbool
Met het Amsterdamse conservatorium zijn tegenwoordig nauwe banden en overmatig veel aandacht is er voor musici die passen in het nieuwe profiel: Reinier Baas, Kika Sprangers, Fuensanta Mendez, Sanem Kalfa, Yoràn Vroom, Alistair Payne, Ella Zirina en Tijn Wybenga. De laatste kreeg onlangs van Bimhuis een compositieopdracht toegekend, maar of zijn muzikale strapatsen nu zo bijzonder zijn daarover verschillen de meningen. Ja, musici die in het profiel passen krijgen cadeautjes, maar dames en heren met een ander of ouder signalement moeten hun heil zoeken in plekken als Spendor, Zaal 100 en De Ruimte. Illustratief is dat de lancering van de nieuwe radiozender World Of Jazz op 30 april aanstaande plaatsvindt in De Nieuwe KHL en niet in het podium dat ooit het symbool was van de jazzvernieuwing.
Beloning
Nam de vorige artistiek leider Huub van Riel de nodige risico’s, de huidige wordt gemarteld door angsten dat hij wel eens te weinig publiek op de been zou kunnen brengen. Als een bang konijn kijkt Bimhuis-programmeur Frank van Berkel je op zijn Facebookpagina aan. Is hij zich er voldoende van bewust dat hij in zijn positie de weg plaveit voor toekomstige generaties musici en publiek? Als een Sancho Panza luistert hij naar de grillen van directeur Mijke Loeven. Ooit beweerde ze tijdens een les aan Rotterdamse Codarts-studenten dat bebop dood was. Samen reist het duo de wereld over: op alle evenementen waar je gezien mag worden zijn ze van de partij, van New York tot Tampere.
In de tussentijd groeien de stapels toegestuurde en onbeluisterde cd’s op hun bureaus. De beloning voor al dit bijzondere werk is niet kinderachtig: denk aan het fortuinlijke inkomen van museum- en schouwburgdirecties. Zoals het hoort beslist de Raad van Bestuur hierover en daar zitten bepaald geen minimumloners in. Ondertussen leven veel musici rond de bijstandsnorm. Loeven klust er ook nog aardig bij als presentator en adviseur. “Mensen vinden mij nu eenmaal leuk”, is haar devies. En ja, sinds haar stijging op de culturele ladder, is haar dictie steeds koninklijker geworden.
Jong en fris
Talentontwikkeling is het toverwoord en natuurlijk moeten de oude lullen weg. Het 50-jarige Bimhuis wil vooral jong en fris zijn. Performer Oscar Jan Hoogland en pianiste Marta Warelis vertegenwoordigen de impro tijdens het jubileumprogramma, maar waar zijn de pioniers van toen? Liefst drie avonden lang mag de overbekende Brad Mehldau optreden: niet echt verrassend. De zaal zal wel vol zitten, daar is geen kunst aan. Dat trompettist Christian Scott ook een concert geeft, mag als een artistieke knieval worden beschouwd. Uiteraard ontbreken Tijn Wybenga en Kika Sprangers niet op het feestje. Het wachten is op het moment dat Reinier Baas, Fuensanta Mendez, Sanem Kalfa en Ella Zirina een plek krijgen. Maar gelukkig is er nog voldoende tijd tot oktober om het goed te maken.
Bimhuis sta voor je zaak, geef tijdens het jubileum een podium aan Han Bennink, Guus Janssen, Michael Moore, Ab Baars, Jan-Willem van der Ham, Bo van de Graaf, Tobias Delius, Ernst Glerum, Hans Dulfer, Ben van den Dungen, Toon Roos, Eric Ineke, Arjen Gorter, Rein de Graaff en zoveel mogelijk andere echte improvisatoren!
Reageren op dit artikel is niet meer mogelijk.
Ja elke tijd kent nieuwe helden maar gelukkig zijn veel helden uit de begintijd van t Bimhuis nog aktief en dat mag iets meer zichtbaar zijn in de feestelijke viering van 50 jaar bimhuis. Vooruitkijken én terugkijken dus !
Bo v d Graaf (E-mail ) - 12-04-’24 14:23
Goed zo jongeman! Kan niet beter.
Hans Dulfer (E-mail ) - 12-04-’24 14:57
Oude sjaggerijn, jij houdt ook alleen maar van wat al is gedaan.
Harry Muleick (E-mail ) - 12-04-’24 15:28
Fantastisch dat er al 50 jaar zo'n bijzondere plek kan bestaan. Dat vernieuwing en eigenheid hier hand in hand gaan, dwars door alle identiteiten en generaties heen. Top! Bimhuis,
thuis voor jazz en impro , toch?
Jo Dautzenberg (E-mail ) - 12-04-’24 17:08
Ik ben het lang niet altijd met je eens - maar hier sla je raak. De nieuwe generatie is sterk, maakt prachtige muziek en hoort absoluut op dit podium - maar meesters blijven ook ontwikkelen als het goed is. Ik wil beide beleven...
Stevko (E-mail ) - 13-04-’24 09:06
Juist 50 jaar BIM zou hét mooi moment zijn om 'wat was' samen te laten smelten met 'wat komt'. Als je aan bijvoorbeeld Kika en Reinier zou vragen wie hun geïnspireerd heeft kom je toch uit bij de hardbop?
Jaap Hengeveld (E-mail ) - 15-04-’24 11:32
Men leert nog steeds het beste van de oude meesters. Belachelijk dat daar geen respect voor is. Het nieuw programma als verdienmodel heeft geen zin. Mensen komen en voor jong talent en zeker voor de improviserend onbekend, die dd oude meesters meenemen van hun verre reizen en nieuwe frisse ideeën brengen. Daar heeft het BIM zijn naam naar en (die trouwens met Zürich W.I.M ooit dit prachtige concept heeft neergezet). Verbrand niet de oude schepen en heb eerbied voor muziek in al zijn vormen. Muziek is pure kunst, pure vrijheid, pure medicijn voor het lichaam.
Jacquie Derckx (E-mail ) - 16-04-’24 15:59
Het beleid van het Bimhuis staat natuurlijk open voor (al dan niet terechte) kritiek. Om de mensen die er werken op deze manier persoonlijk aan te vallen, gaat over de schreef. Onnodig kwetsend en niet ok.
Morris Kliphuis (URL) - 17-04-’24 12:18
Dear Cyriel, ik ben het vaak en graag met je eens, want je weet veel en je waakt over die schat aan informatie en inzicht als een leeuw. Maar ‘k vind dat je hier de huidige vormgevers/ programmamakers te kort doet. Vooral in je onaardige, neerbuigende en tendentieuze toon. Je porté wordt daar ook niet sterker van. En even inhoudelijk : ik ben juist zo blij dat ‘t veelal lukt om allerlei jong volk binnen te halen in het Bimhuis die duidelijk voor ‘t eerst naar Jazz gaan en bovendien buitengewoon goed gewaschen en verzorgd zijn. En ik vind dat de door jou genoemde musici zeker zeker ook een plaats verdienen i d programmering. Ik voeg daar graag mijn pers. favorieten Tony Overwater, Tineke Postma, Francien van Tuinen, Maarten van der Grinten, Paul Pallesen, Jorrit Dijkstra, Erik Vloeimans, Michiel Bortlap, Jesse van Ruller en Benjamin Herman en Yuri Honing en Ernst Reijsiger en Rembrandt Frerichs, Maarten Hoogenhuis, Felicity Provan, Cor Fuhler,, Joris Roelofs, Benjamin van Gelder en Peter Beets aan toe????. En Wilbert de Joode en Eric Boeren!
Gelukkig spelen de meesten ervan wel met enige regelmaat op deze heilige plek. Het is natuurlijk super dat je net als zo velen totaal begaan bent met deze moeder aller jazzplekken, maar ik zou ‘t echt fijn vinden als je iets opbouwender en constructiever uit de hoek zou willen komen. Wat je te zeggen hebt is altijd zeer de moeite waard namelijk. Enfin. ‘k Mis Mischa en Bernlef…. Grt Kees van Boven
Kees van Boven (E-mail ) - 22-04-’24 21:32
Als bovenstaande column niet zo op de persoon was gericht, had het een leuke polemiek kunnen opleveren. Maar dit is zo nodeloos kwetsend, onder-de-gordel, aanmatigend en zo weinig consistent (wat heeft het salaris van de directie ermee te maken?), en staat zo bol van aannames die niet worden onderbouwd, dat het weinig meer dan vuilspuiterij is. Dat zowel Frank van Berkel als Mijke Loeven uit Rotterdam komen: who cares? En wat is er mis met talentontwikkeling? Of met Christian Scott? In de reguliere programmering zie ik Scott Hamilton: en waarom ook niet? Een omgekeerde Pluimakers had vast en zeker geroeptoeterd dat er best wel wat moderner had mogen worden geprogrammeerd en dat de big band van Konrad na 20 jaar misschien ook wel had mogen worden ingewisseld. Op 5 juni staat het ICP Orkest met Han Bennink op de planken. Later is er een programma met en rond Loek Dikker. Vrijwel alles wat Pluimakers beweert valt te rangschikken onder kopjes als Onnozel, Onwaar, Grievend, Aanmatigend. Pluimakers is als een zeurende azijnzeikende recensent die klaagt dat er te weinig Rembrandt aan de muren hangt en teveel Henriëtte van 't Hoog, Alicja Werbachowska en Rineke Dijkstra. En laat ik Cyriel nu echt een hele aardige gast vinden, maar deze column is echt van een laag en vooral laaghartig niveau. Dat de hoofdredacteur dat niet ziet is nog het ergste. Voorbeelden van de onzin:
"contacten met diverse buitenlandse musici en impresariaten zijn verwaterd en alles staat in het teken van jong en fris". Hoezo zijn die contacten verwwaterd? Als ik zie wat er op de planken staat, kan het niet anders of het BIMhuis onderhoudt een internationaal netwerk. En hoezo staat alles in het teken van jong en fris? Kijk naar de agenda en zie dat er wekelijks ook veertigplussers op het podium staan. Maar dat is voor Cyriel natuurlijk piepjong...
"overmatig veel aandacht is er voor musici die passen in het nieuwe profiel: Reinier Baas, Kika Sprangers, Fuensanta Mendez, Sanem Kalfa, Yoràn Vroom, Alistair Payne, Ella Zirina en Tijn Wybenga": mooi toch dat aan zoveel talentvolle musici een podium wordt geboden? Wat is er trouwens mis mee dat er wordt samengewerkt met een conservatorium?
"de huidige directeur (Frank van Berkel) wordt gemarteld door angsten dat hij wel eens te weinig publiek op de been zou kunnen brengen": iedere programmeur houdt de bezoekcijfers in de gaten en hoopt op een hoge opkomst (Cyriel incluis, dat weet ik wel zeker). Maar gelet op het ruimbaan bieden aan een nieuwe generatie geeft wel heel erg aan dat Frank van Berkel en Mijke Loeven niet op de automatische piloot vliegen. Waarom moet Pluimakers dat zo onbeholpen in een kwaad daglicht stellen?
"In de tussentijd groeien de stapels toegestuurde en onbeluisterde cd’s op hun bureaus": hoe weet Pluimakers dit? En weet Pluimakers hoeveel er wordt gestuurd aan programmeurs? Ik heb ooit bij North Sea Jazz gewerkt: er kwamen postzakken vol per dag (!) binnen. En dat maandenlang. Dag in dag uit. Als Sander en Michelle alles moeten beluisteren wat toen (1998 t/m 2000) was binnengekomen, waren ze nu nog aan het luisteren geweest. En je kunt niet zeggen dat ze hun werk niet goed doen.
"Samen reist het duo (v. Berkel en Loeven) de wereld over: op alle evenementen waar je gezien mag worden zijn ze van de partij, van New York tot Tampere."Dat is toch goed? En lijkt een beetje in tegenspraak tot de bewering dat het internationale netwerk is verwaterd.
"Ondertussen leven veel musici rond de bijstandsnorm." Helaas, maar waarom wordt dit zo demagosch naar voren gebracht? Dit kun je v. Berkel en Loeven toch niet aanrekenen? En je kunt hen er ook niet van betichten artiesten onder te betalen, want het BIMhuis betaalt relatief goed.
" Is hij zich er voldoende van bewust dat hij in zijn positie de weg plaveit voor toekomstige generaties musici en publiek?" Het is ook nooit goed bij Pluimakers. De klacht is immers dat van Berkel te weinig ruimte biedt aan de pioniers van de impro en teveel aan de jongere generaties, en van Berkel shame shame shame ook nog eens samenwerkt met een conservatorium, maar hier wordt hem retorisch het omgekeerde ingepeperd. Gelet op Pluimakers klachten, zou het antoord moeten zijn: ja, van Berkel is zich dat meer dan voldoende bewust en handelt er ook naar door toekomstige generaties musici een podium te bieden. Wat goed dat Pluimakers dat ook ziet.
"Liefst drie avonden lang mag de overbekende Brad Mehldau optreden: niet echt verrassend. De zaal zal wel vol zitten, daar is geen kunst aan."Oh nee? Zo vanzelfsprekend is dat niet. Over North Sea Jazz wordt dat ook al decennia geroeptoeterd door zijlijn-schrijftafelhelden. Het is natuurlijk wel de kunst om een zaal vol te krijgen. Dat is niet zo moeilijk als je Taylor Swift neerzet, maar drie avonden Brad Mehldau: zo'n gelopen rqce is dat niet. Veel belangrijker: Mehldau is een geweldige muzikant. En wordt geflankeerd door geweldige Nederlandse musici. Mooi toch?
Wat Pluimakers niet doorheeft is dat hij door deze laagbijdegrondse aanval ook al die Nederlandse musici diskwalificeert. En dat er zoveel Nederlands - maar ook Brits - talent op de planken van het BIMhuis staat, is belangrijker dan het wel of niet lanceren van een nieuwe radiozender in het BIMhuis.
"Dat trompettist Christian Scott ook een concert geeft, mag als een artistieke knieval worden beschouwd." Het zou Nederlandse musici sieren als ze alleen al vanwege deze opmerking Cyriel een symbolische oorvijg geven. Hier wordt een baanbrekend musicus afgebrand. Artistieke knieval?
"en zoveel mogelijk andere echte improvisatoren!": dus de impro-musici die in het BIMhuis staan, zijn geen echte improvisatoren?
Oh ja, leuk dat Scott Hamilton in het BIMhuis staat. Als Cyriel met een ander been was opgestaan, was dat vast reden geweest om een zeer negatieve column te schrijven over al die ouwe lullen die in het BIMhuis op de planken staan.
"De laatste (Tijn Wybenga) kreeg onlangs van Bimhuis een compositieopdracht toegekend, maar of zijn muzikale strapatsen nu zo bijzonder zijn daarover verschillen de meningen." Over welke musicus of componist leven er geen afwijkende meningen? En waarom a priori zo negatief over Wybenga? Zoals Leo Cuypers mij ooit vertelde: jazzliefhebbers die ergens hetzelfde over denken, vertrouw ik niet. Goed zo Leo en steek die maar in je zak Cyriel. Wees blij dat iemand als van Berkel het aandurft om een artiest waarover de meningen verschillen een opdracht te verstrekken. Dat getuigt eerder van durf dan van angsthazerij. Op de festivals die Pluimakers programmeert (vast en zeker onbezoldigd), zie ik overigens niet veel wat wijst op durf, visie, talentontwikkeling, in het zonnetje zetten van impro-pioniers... Dat maakt de inhoud van de column nog zieliger.
Enfin, dat Jazzenzo niet langer welkom is in nogal wat Nederlandse zalen en op North Sea Jazz, is een beetje een te ver doorgeschoten actie. Hoe laag, achterbaks en grievend die column ook is. Nogmaals, Cyriel is een hele aardige man, maar dit is regelrecht het omgekeerde van hoe ik hem heb leren kennen.
Eric van 't Groenewout (E-mail ) - 25-04-’24 11:24
Een beetje sparren is best leuk maar als dat hoofdzakelijk onbenul en kinnezinnigheid gaat opleveren is voor mij de lol er af.
Hans Dulfer
Hans Dulfer (E-mail ) - 05-05-’24 13:09