CONCERTRECENSIE. De Han Bennink Passion, met Picatrix, Joris Roelofs & Han Bennink en ICP Orchestra. De Roode Bioscoop, Amsterdam. 15 april 2022
beeld: Olga Beumer
door: Cyriel Pluimakers
Op 17 april jl. werd drummer Han Bennink 80 jaar. Elke jazzliefhebber zou verwachten dat dit kroonjaar in het Amsterdamse Bimhuis gevierd zou worden, maar dit is allerminst het geval. De onderhandelingen met de huidige artistieke leiding mislukten jammerlijk en ons nationale drumicoon – nota bene een van de grondvesters van het Bimhuis – moest zijn toevlucht zoeken tot een andere plek. In De Roode Bioscoop wacht hem een warm onthaal en krijgt hij het hele paasweekend toebedeeld om zijn muzikale avonturen aan het publiek te presenteren. Waar anderen op hun tachtigste op hun lauweren rusten, vaart Bennink allerminst op routine. Onder het motto ‘De Han Bennink Passion’ zoekt hij drie avonden lang de grenzen op.
Han Bennink vierde zijn 80ste verjaardag in De Roode Bioscoop met Picatrix, in duo met Joris Roelofs en ICP Orchestra.
Expressief
De eerste avond start met een expressief optreden van Picatrix: het trio van stemkunstenares Greetje Bijma, altvioliste Mary Oliver en pianiste Nora Mulder. Ooit bedacht Bennink dit succesvolle dames-trio voor het Utrechtse Le Guess Who festival. Het is muziek die alle kanten opgaat, met de vocale capriolen van Bijma en het krachtige spel van Oliver en Mulder. Even hoor je een stukje van Bachs Mattheus Passion voorbijkomen: luid klinkt Bijma’s versie van ‘Erbarme Dich’ en diep tast de beweeglijke Mulder in de vleugel. Oliver kan gekras zelfs muzikaal doen klinken. Improvisatiemuziek op het scherpst van de snede, waarbij basklarinettist Joris Roelofs en Bennink naadloos aan het einde van de set aansluiten. 
Mary Oliver en Greetje Bijma. Joris Roelofs en Han Bennink met op de achtergrond het kunstwerk dat de slagwerker cadeau kreeg. ICP Orchestra.
Humor
Roelofs laat ook horen dat hij de grote JS Bach in zijn binnenzak heeft met zijn grillige escapades, waarbij het alerte drumwerk van het feestvarken ondertussen een feest is om naar te luisteren. Er is geen musicus die zo vanuit het moment kan acteren en reageren als Bennink. Zijn stijl is volstrekt uniek en bij elke klap voel je de traditie van New Orleans tot vrije muziek. Ondertussen speelt hij ook nog eens verstoppertje met het podiumgordijn en trekt hij gekke bekken naar het publiek. Weinig improvisatoren beschikken over zoveel humor als deze slagwerker, die genialiteit weet te combineren met het absurde. Niemand kan zo afwisselend verstoren en verbinden als Bennink. 
Ernst Glerum met luciferstokjes. Han Bennink met de Dinky Toy van de fameuze Citroën HY bestelbus. Bennink aan de slag met Terry Ex.
Tegendraads
Het beste wordt bewaard voor het einde van de avond, met een compleet aantredend ICP Orchestra dat een bloemlezing speelt uit zijn repertoire. Het optreden start met het bekende ‘Bospaadje Konijnenhol’ van Misha Mengelberg en krijgt een climax met het knallende ‘Klarinettenkwartet’, waarin Roelofs, Michael Moore, Ab Baars en Tobias Delius laten horen dat het pregnante geluid van dit rietinstrument nog steeds lekker tegen de haren in kan strijken. Pianist Guus Janssen pakt met verve de leiding in Mengelbergs ‘Heuvel op, Heuvel Af’. De grote Thelonious Monk wordt geëerd in ‘Misterioso’ en ‘Jacky-Ing’. Ook het opgewekte ‘2300 Skiddoo’ van Herbie Nichols krijgt een stevige opfrisbeurt. Opvallend is het tegendraadse spel van Terry Ex, die duidelijk zorgt dat het allemaal niet te voorspelbaar wordt, ook al hebben de ICP-ers sommige stukken misschien al duizenden keren gespeeld. Feestelijke momenten zijn er ook met de presentatie van een geschilderd portret van de jarige en de dadaïstische uitreiking van luciferstokjes en een Dinky Toy van de fameuze Citroën HY bestelbus, Benninks favoriete voertuig. 
ICP Orchestra met Ernst Glerum, Terry Ex, Wolter Wierbos en Tobias Delius. Bennink.
Vraag
Welke compositie is er beter om zo’n bijzondere avond te laten eindigen dan Duke Ellingtons ‘Solitude’: Moore speelt een meeslepende improvisatie op zijn altsaxofoon en weet het publiek tot tranen toe te roeren. Nog minutenlang zindert zijn solo na in De Roode Bioscoop: een plek die aanvoelt als een warm bad waarin de creativiteit kan opbloeien. Toch blijf je als publiek zitten met de prangende vraag: had dit feest niet eigenlijk in het Bimhuis thuisgehoord, ooit het epicentrum van de improvisatiemuziek?
Voorafgaand aan het concert gaf Han Bennink een interview dat u hier kunt lezen.