INTERVIEW 
door: Georges Tonla Briquet
Nathan Daems: "de wereld is groot maar wat eronder schuilt is immens groter".
Met het nieuwe album waarvan de titel ‘Magma’ luidt, zet saxofonist, fluitist en componist Nathan Daems met zijn groep Black Flower zijn saga over Ethiopische muziek lustig verder. Zij het dat na vier volwaardige albums hier meer aan de hand is. Inspiratie en invloeden komen nu eveneens uit andere onverwachte hoeken. “Magma is het hoofdbestanddeel van de planeet. Essentieel bij dit alles is dat wij chemisch gezien gemaakt zijn van dezelfde materie”.
Zoom
Een zoom-interview is meestal wat binnenkijken in de privésfeer langs beide kanten. Achter Nathan Daems prijkt een muur van boeken met daartussen artefacten zoals een kleine houten fluit. “Dat is een washint, een kleine Ethiopische fluit die heel makkelijk van vingerzetting is. Het gaat om een pentatonisch model, vijf gaten dus, met een bereik van twee octaven”.
Hoe groot is je collectie instrumenten ondertussen?
“Momenteel omvat die vier saxofoons van verschillende grootte, zes neys in diverse lengtes en vier kavals. Onlangs stond ik op het punt een rabab uit Afghanistan aan te kopen omdat de natuurlijke reverb daarvan zo knap is maar tenslotte heb ik het toch niet gedaan. De laatste tijd investeerde ik vooral in effectpedalen om te gebruiken bij Trance Plantations, mijn duo met Falk Schrauwen. Dat initiatief blijft gescheiden van Black Flower. Het is de bedoeling om met elke groep een andere sound uit te bouwen. Natuurlijk zijn er aanknopingspunten aangezien ik een centrale rol speel bij beide.”
Magma als metafoor van verbeeldingskracht
Met het titel- en openingsnummer van de nieuwe Black Flower leek het even of jullie de progtoer op zouden gaan in het spoor van de legendarische Franse groep Magma. Het tweede stuk van de plaat is getiteld ‘O Fogo’, de naam van een vulkaaneiland dat behoort tot Kaapverdië, en dan wordt alles meteen veel duidelijker.
“Onze drummer Simon Segers dacht ook dat de connectie met het Franse Magma voor verwarring zou zorgen maar tot nu toe valt dit mee. Jij bent wel de eerste die de link legt met het vulkaaneiland. Dat verband is niet zo vreemd om twee redenen. Mijn vriendin heeft daar familie wonen. Haar moeder groeide trouwens op in dezelfde straat als Cesaria Evora. Ik had de gelegenheid daarheen te reizen. Vandaar de verwijzing naar Fogo.” 
Black Flower treedt in februari op in België en Nederland.
Foto © Kjell Gryspeert.
“Daarnaast zoek ik altijd een thema om een plaat aan op te hangen en wilde sowieso al lang iets brengen rond de onwaarschijnlijke schoonheid van de aarde. Magma is daarbij de gepaste metafoor voor verbeeldingskracht. Onze muziek ontstaat door improvisatie, wat synoniem is voor verbeelding. Dat is een algemene eigenschap niet alleen van jazz maar van alle kunsten. Bovendien heb je verbeeldingskracht nodig in het dagelijkse leven, een aspect dat te dikwijls overschaduwd wordt door het belang van wetenschap en techniek. Vergeet niet dat magma de hele planeet opvult. Het is een massa die traag naar boven komt en zo bergen en continenten schept in de meest onwaarschijnlijke vormen. De wereld is groot maar wat eronder schuilt is immens groter. Het is een derde dimensie en op die manier zowat de kwintessens van de planeet. Essentieel hierbij is dat wij chemisch gezien gemaakt zijn van dezelfde materie. Het was geoloog en musicoloog Michiel van der Meulen die mij op dat gebied het nodige bijbracht.”
Op dezelfde golflengte
Niet alleen het centrale thema is belangrijk bij elk album van Black Flower, jullie besteden telkens de nodige aandacht aan de hoes.
“We zoeken iemand die de nodige affiniteit heeft met onze muziek. Deze keer viel onze keuze op de Britse kunstenaar Raimund Wong. Hij beschreef wat hij van plan was toen we hem contacteerden en we waren linea recta gewonnen. Voor het overige had hij carte blanche. We vinden het cruciaal om te werken met mensen die op dezelfde golflengte zitten en begrijpen waar we naar toe willen. Neem nu Frederik Segers. Hij heeft al onze muziek opgenomen tot nu toe en tevens telkens de mix gedaan. Na al die jaren hoeven we nauwelijks nog aanduidingen te geven. Het gebeurt zelfs dat ik een opmerking wil maken en dat hij daar ondertussen al mee bezig is. Voor ‘Magma’ is zijn inbreng nog vergroot."
Was het dan niet vreemd om met een nieuw groepslid te werken, in casu toetsenist Karel Cuelenaere die in de plaats kwam van Wouter Haest?
"Dat was inderdaad even spannend ook al hadden we vertrouwen in hem. Doordat Wouter toch al een tijd weg was, speelde hij al een jaar mee in de groep. In 2020 was hij er ook al bij toen we naar Brazilië trokken. In het begin klonk Karel zoals Wouter maar dat vervaagde al snel. Hij is burgerlijk ingenieur en verstaat muziektheorie door en door. Zijn combinatie van analytisch denken en intuïtief musiceren is buitengewoon. Tijdens de opnamen in de studio waren al zijn versies verschillend en toch allemaal goed. Meestal krijg je gelijkaardige solo’s met kleine variaties en kies je de beste. Bij hem is dat niet het geval, elke take was bruikbaar.”
De albumhoes werd gemaakt door de Britse kunstenaar
Raimund Wong.
Meskerem Mees
Jullie nodigden Meskerem Mees uit voor ’Morning In The Jungle’. Zij won ondertussen de Montreux Jazz Talent Award 2021 en kreeg recent een Music Moves Europe Award.
“We zochten een mannelijke of vrouwelijke vocalist voor dat nummer. Aanvankelijk passeerde een aantal namen de revue maar we waren nooit overtuigd. Tot een van de muzikanten Meskerem Mees voorstelde. Voor de anderen, waaronder ikzelf, was ze een grote onbekende tot onze schaamte. Toen ik haar aan het werk zag op YouTube, was de beslissing echter snel genomen. De stem past gevoelsmatig perfect bij ’Morning In The Jungle’. En dan de puurheid die zo zeldzaam is bij een zangeres. Zij is bovendien erg bescheiden maar liet zich niet imponeren door vijf oudere kerels. Respect!”
Freewheelen
Hoeveel tijd brachten jullie deze keer door in de studio?
“Dat was een groot verschil met vroeger. Toen diende alles telkens ingeblikt te zijn op vijf dagen. Nu spendeerden we eerst vijf dagen met uitproberen zonder een concreet resultaat te moeten afleveren. We konden meer risico’s nemen, freewheelen als het ware. Na maanden trokken we opnieuw de studio in om te herbeluisteren en verder te werken. Daardoor werd het materiaal organischer. Op die manier luister je aandachtiger naar details. Nadien volgden nog enkele verplichte onderbrekingen met dank aan Covid. We bogen deze tegenslag echter om in ons voordeel. Deze werkwijze met tussenpauzen zijn we zelfs van plan toe te passen voor de volgende plaat.”
Beluister je soms oude opnamen?
“Toch niet, ook al brengen we hiervan nog sommigen tijdens onze concerten. Indien je die te goed kent, loert het gevaar om over te schakelen naar automatische piloot. Dat is te vermijden, anders wordt de verbeelding weggedrukt. Live moet je spelen in het hier en nu en niet herhalen wat reeds gedaan werd anders blijft het verrassingselement achterwege voor jezelf en voor het publiek.”
Black Flower gaat deze maand op Europese tournee met onder meer optredens in België - Brussel (16/02), Gent (22/02) - en Nederland: Bimhuis (24/02), Grounds Rotterdam (25/02), Kelderfest Deventer (26/02).
- blackflower.be
- Beluister 'Magma' via Bandcamp.