CONCERTRECENSIE. Rembrandt Frerichs Trio, TivoliVredenburg, Utrecht, 30 januari 2020
beeld: Maarten Mooijman
door: Mathijs van den Berg

Het is bij het wat deftige uiterlijk van pianist Rembrandt Frerichs moeilijk voor te stellen dat hij als jongere de spuitbus hanteerde. ‘Graffiti’ wordt door hem nu gebruikt als metafoor voor de muziek op zijn nieuwste album ‘Graffiti Jazz’: grootsteeds, onconventioneel en opwindend. Het album wordt deze weken op meerdere jazzpodia gepresenteerd. Het Rembrandt Frerichs Trio bestaat verder al jarenlang uit contrabassist Tony Overwater en slagwerker Vinsent Planjer.

  
Vinsent Planjer, Tony Overwater en Rembrandt Frerichs speelden in Utrecht onder meer werk van hun nieuwe album 'Graffity Jazz'.

Uitdaging
‘Graffiti Jazz’ is het eerste trioalbum in traditionele bezetting na ‘A Long Story Short’ uit 2014. Op het fraaie ‘The Contemporary Fortepiano’ (2018) werd gebruik gemaakt van oude instrumenten. Verder ging het trio diverse samenwerkingsverbanden aan met musici uit verschillende culturen, waarbij een voorkeur voor oosterse muziek opvalt. Al deze invloeden hoor je in de nieuwe muziek terug, zij het dat ze meer geïncorporeerd zijn.

Het gaat dan vooral om het gebruik van ritmiek, van diverse maatsoorten. Frerichs gaf hier tussendoor uitleg over. In oosterse muziek is poëzie vaak het uitgangspunt: de kadans van een dichtregel wordt omgezet in muziek. Voor Frerichs is het gebruik van deze ritmiek een uitdaging. Zo is ‘Skoeba’ geschreven in een 19/8 maat. Het mooie is dat het resultaat allesbehalve gekunsteld klinkt en tot verrassende resultaten leidt, zoals het geluid van funky drums. Het is tevens een nummer vol humor.

  
De zaal wordt muisstil bij een beeldschoon stuk dat opgebouwd is rond de eerste van de ‘Trois Gnossiennes’ van Satie.

Vervreemdend
Ook klassieke muziek blijft een belangrijke invloed. Het is heel vervreemdend om plotseling de overbekende melodie van het Poco Allegretto uit Brahms’ derde Symfonie te horen (‘After Johannes’), die vervolgens op subtiele manier naar eigen hand wordt gezet. Planjer trommelt met zijn vingers, Overwater plukt voorzichtig aan zijn snaren en Rembrandt tokkelt op de pianosnaren, iets wat hij regelmatig doet. Kleur en melodie zijn essentieel voor hun muziek, met veel gevoel voor nuance. Vooral Planjer leefde zich uit met diverse percussie-attributen en effecten.

Het is opvallend hoe divers de muziek is. Het opwindende ‘Ten of Hearts’ met een bas- en een drumsolo wordt gevolgd door de miniatuur ‘Herod Meet’ met een prachtige melodie. Bas en piano spelen even unisono waarna er een verfijnd solostuk op piano volgt. ‘The Big over ‘Easy’ is daarna een swingend, Chick Corea-achtig nummer. ‘Binnen zonder kloppen’ is lekker hoekig uptempo met stuwende drums, waarna de zaal opnieuw muisstil wordt bij een beeldschoon stuk dat opgebouwd is rond de eerste van de ‘Trois Gnossiennes’ van Satie. Zoals steeds blijft de muziek lichtvoetig.

  
Flitsende solo’s op bas en drums en onnavolgbare improvisaties verstillen in delicaat pianowerk.

Triomolen
Tot slot wordt de Paul Simon-hit ’50 ‘Ways to Leave Your Lover’ door de triomolen gehaald. Het begint met geweldig funky bas- en pianowerk. Flitsende solo’s op bas en drums en onnavolgbare improvisaties verstillen uiteindelijk in delicaat pianowerk. Frerichs heeft er merkbaar plezier in al deze verschillende soorten muziek naar zijn hand te zetten. Hij doet dat - samen met zijn bandleden - op weergaloze wijze, moeiteloos schakelend tussen ritmes en registers en vol overgave. Het houdt de luisteraar voortdurend geboeid. 

De associatie met straatmuziek of graffiti komt alleen niet in je op, daarvoor is de muziek toch te intellectualistisch en te genuanceerd. Maar wat geeft het? Het Rembrandt Frerichs Trio maakt hoogst originele, gevarieerde en esthetische jazz, die het live op sublieme wijze uitvoert. Alle reden om bijvoorbeeld eind volgende maand in Lantaren Venster of Paradox te komen luisteren. Verder staat onder meer een tournee met de Iraanse kamancheh-speler Kayhan Kalho op het programma. 

Rembrandt Frerichs Trio treedt verder onder andere op in: Lantaren Venster, Rotterdam (26 maart), Paradox, Tilburg (27 maart) en Orgelpark, Amsterdam (3 april).

• rembrandtfrerichs.nl