Polen is een van de belangrijkste Europese jazzlanden. Het land telde een rijke scene met toppers als trompettist Tomasz Stánko, saxofonist Zbigniew Namislovsi, componist en pianist Krysztof Komeda, violist Zbigniew Seifert  en vocaliste Urszula Dudziak. Legendarisch zijn festivals als de Jazz Jamboree, Jazztopad en Wroclaw Jazz.

De avond wordt gepresenteerd door de jonge violiste Eva van der Sterre, afkomstig uit het Zuid-Nederlands Workshop Orkest. Ze heeft een deels Poolse achtergrond en presenteert tweetalig. Ook haar intro’s op viool vormen echte appetizers. De avond is samengesteld door de bekende pianist Krzystof Kobylinsky, die ook zelf optreedt.

Zanger Grzegorz Karnas mag de spits afbijten met zijn Formula band. Hij is een lenige vocalist die moeiteloos zijn stembanden kneedt en buigt, maar veel charisma heeft hij niet. Zijn prestaties rijken niet veel verder dan het podium en hij weet de aandacht van het publiek niet vast te houden. Opvallend is wel het prachtige contrabasspel van Alan Wykpisz, die in samenwerking met drummer Grzegorz Maslowski zorgt voor een stevig ritmisch fundament.

  
Bassist Alan Wykpisz (Formula). Eva van der Sterre gaf een muzikale invulling aan haar rol als presentatrice. Pianist en samensteller van het Poolse programma Krzystof Kobylinsky.

Sagrada Família 
Pianist Krzystof Kobylinsky speelt solo op de oude Yamaha van Paradox, een vleugel waarvan de hamerkoppen versleten zijn. In het instrument zit nog maar weinig subtiliteit, maar toch weet Kobylinsky al vanaf de eerste noten het publiek voor zich in te nemen. Hij vertelt een meeslepend verhaal, waarbij hij in de aankondigingen ook nog zijn bizar verlopen carrière en gezondheidsproblemen onder de loep neemt. Kobylinsky lijkt op een Poolse editie van Dollar Brand, met vette gospelakkoorden en een twinkelende rechterhand. Als luisteraar maak je met hem een bijzondere muzikale reis door die tenslotte halthoudt bij de Sagrada Família: voor de pianist het summum van schoonheid. Iets wat hij tot leven brengt in een aantal schitterende melodieën die nog lang naklinken.

  
Laboratorium met naast saxofonist Marek Stryszowski, pianist Janusz Grzywacz, bassist Krysztof Scieransky en drummer Grzegorz Grzyb.

Fusion
De afsluitende fusion band Laboratorium werd al in 1970 opgericht, een soort kopie van het internationaal mateloos populaire Weather Report. Pianist Janusz Grzywacz draagt net zoals Joe Zawimul een kek hoedje, basgitarist Krysztof Scieransky heeft de rol van de virtuoze bassist en saxofonist Marek Stryszowski neemt ook de vocale animaties voor zijn rekening. Slagwerker Grzegorz Grzyb slaat ondertussen de meest ingewikkelde figuren op zijn drumstel. De band was in de jaren ‘70 en ’80 mateloos populair in Polen en beleeft een reünie. De musici zijn duidelijk met elkaar in hun sas, maar weten dit niet op het publiek over te dragen.

Laboratorium kan op geen enkele manier overtuigen. Hun muziek doet hopeloos gedateerd aan: een soort tijdcapsule van een hybride genre dat vaak niet het beste in musici bovenbracht. Grootste tegenvaller vormt nog saxofonist Stryszowski, die nou niet meteen de indruk wekt dat hij de afgelopen jaren regelmatig geoefend heeft. Hoe zou de muziek geklonken hebben als Paul van Kemenade als gast ingevallen was?

Ingreep
Je mag je afvragen of een programmatische ingreep, tijdens de voorbereiding van het festival, niet op zijn plaats was geweest. Het is een interessant idee om iemand anders voor een avond de keuze te laten maken, maar uiteindelijk wordt de artistiek leider van het evenement erop aangekeken. Het is absoluut niet verstandig die verantwoordelijkheid helemaal uit handen te geven. Wil Stranger Than Paranoia ook in de toekomst nog toonaangevend zijn, dan is meer consistentie in de kwaliteit van de concerten een voorwaarde.

• Stranger Than Paranoia wordt vanavond (29/12) afgesloten in Paradox Tilburg met concerten van  Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Sanne Rambags & Cappella Pratensis en Duo Gerd Dudek / Stefan Heidtmann.

Lees ook:

• Italië verovert Stranger Than Paranoia